آنتی اسیدها و آلژینیک اسید

آنتی اسید چیست؟

آنتی اسیدها به طور گسترده برای رفع علایم خفیف و غیر مکرر گوارشی که در ارتباط با بیماری های وابسته به اسید باشند، بکار می روند. این دسته از داروها با خنثی کردن اسید معده و افزایش pH داخل معدی اعمال اثر می کنند. بالا رفتن pH داخل معدی وابسته به دوز بوده و نیاز به دوز کافی از داروهای آنتی اسید وجود دارد تا pH داخل معدی به حدود 5-4 برسد. شروع اثر آنتی اسیدها بسیار سریع بوده و در طی چند دقیقه می توانند pH داخل معدی را افزایش دهند؛ در عین حال طول اثر این دسته دارویی کوتاه (حدود 30 دقیقه در مصرف با معده خالی) می باشد. در صورت مصرف آنتی اسیدها همراه غذا و یا در طی 1 ساعت بعد غذا طول اثر آنها تا 3 ساعت افزایش می یابد.

آنتی اسیدها به صورت نمک های تکی و یا ترکیبی از نمک های منیزیم، آلومینیم، کلسیم یا سدیم موجود هستند. نمک های حاوی آلومینیم و منیزیم می توانند به نمک های صفراوی نیز اتصال یابند. نمک های آلومینیم و منیزیم می توانند به نمک های صفراوی نیز اتصال یابند. نمک های آلومینیم با افزایش پروستاگلاندین ها، تحریک ترشح موکوس و بی کربنات و نیز افزایش جریان خون مویرگی، محافظت مخاط دستگاه گوارش در برابر اسید معده را افزایش می دهند. آنتی اسیدها همچنین فعالیت پپسین را نیز مهار می کنند. آنتی اسیدها می توانند در ترکیب با آلژینیک اسید نیز مصرف گردند. آلژینیک اسید، اسید معده را خنثی نمی کند بلکه محلول ویسکوزی ایجاد می کند که در روی محتویات معده شناور شده و مخاط مری را در برابر اسید برگشتی از معده محافظت می کند.

عوارض جانبی

آنتی اسیدها معمولاً به خوبی تحمل می شوند. آنتی اسیدهای حاوی منیزیم اسهال اسموتیک وابسته به دوز ایجاد می کنند ولیکن ترکیب آن با نمک های آلومینیم (که به تنهایی یبوست ایجاد می کنند) می تواند این عارضه را جبران کند. زمانی که دوزهای بالای آنتی اسیدهای ترکیب منیزیم/ آلومینیم مصرف می شوند، عارضه جانبی غالب اسهال خواهد بود. مقادیر اندکی از آلومینیم و منیزیم که به صورت سیستمیک جذب می شوند، در افراد با نارسایی کلیوی می توانند سمیت ایجاد کنند. آنتی اسیدهای حاوی منیزیم در کلیرانس کراتینین کمتر از 30ml/min نباید بکار روند و از مصرف مزمن آنتی اسیدهای حاوی آلومینیم در نارسایی کلیوی باید اجتناب گردد. هیپرکلسمی در بیمارانی که به مدت طولانی دوزهای بالای کلسیم کربنات مصرف می کنند ایجاد می گردد. رژیم های حاوی کلسیم با دوز بالا در ترکیب با فرآورده های قلیایی کننده (سدیم بی کربنات) می تواند سندرم شیر- قلیا (هیپرکلسمی و نفروپاتی به همراه آلکالوز) ایجاد نماید. آنتی اسیدهای حاوی آلومینیم (به استثنای آلومینیم فسفات) به فسفات رژیم غذایی در دستگاه گوارش متصل شده و نمک های نامحلول ایجاد می کنند که در مدفوع دفع می گردند.

دوزهای بالا یا تجویز مکرر آن ها می تواند هیپوفسفاتمی را به دنبال داشته باشد. سدیم بی کربنات نباید به مدت طولانی مصرف شود (بویژه در نارسایی کلیوی) به دلیل این که آلکالوز سیستمیک می تواند در اثر تجمع بی کربنات ایجاد گردد. علاوه بر آن، سدیم بالای موجود در ترکیب (274 mg/g در سدیم بی کربنات) می تواند باعث احتباس سدیم شده و در بیماران با فشار خون بالا، آسیت، اختلال کلیوی شدید یا نارسایی احتقانی قلب ایجاد مشکل نماید.

تداخلات دارویی

آنتی اسیدها ممکن است با جذب داروهای خوراکی (نظیر دیگوکسین، فنی توئین، ایزونیازید، کتوکونازول، ایتراکونازول، فرآورده های آهن) که نیاز به محیط اسیدی برای حل شدن و جذب دارند؛ تداخل نمایند. این تداخل ممکن است شکست درمان با این داروها را به دنبال داشته باشد. آنتی اسیدهای حاوی کلسیم، آلومینیم یا منیزیم می توانند با داروها تشکیل کمپلکس دهند. تتراسایکلین ها و فلوروکینولون ها نسبت به این تداخل مستعد بوده و به کاتیون های دو و سه ظرفیتی متصل می شوند. افزایش در اسید معده منجر به تغییر در جذب فرآورده های با پوشش روده ای می شود چون این فرآورده ها به گونه ای طراحی شده اند که در pH>6 باز شوند. تعداد زیادی از این تداخلات در صورت فاصله مصرف 2 ساعته بین آنتی اسیدها و داروها قابل اجتناب خواهند بود.