از دست دادن کامل حس چشایی از دست دادن نسبی حس چشایی اختلال در حس چشایی یا وجود یک حس ناخوشایند چشایی است. گیرنده های حس چشایی (جوانه های چشایی) بر روی سطح زبان متمرکز شده و بر روی کام، حلق و حنجره پخش شده است. مزه ها و بوهای مختلف توسط گیرنده های چشایی و بویایی دریافت می شوند.
فهرست مطالب
تاریخچه
درباره زمان شروع ناهنجاری های حس چشایی سؤال کنید. درباره تاریخچه اختلالات دهان یا سایر اختلالات اطلاع کسب کنید. به سابقه ابتلا به آنفلوانزا، ضربه مغزی یا پرتودرمانی اخیر توجه کنید. درباره عادت سیگار کشیدن سؤال کنید. تاریخچه دارویی بیمار را ثبت کنید.
بررسی جسمی
حس چشایی بیمار را ارزیابی کنید. از طعم های متنوع (مثل: نمک یا شکر) بر روی زبان استفاده کنید و از بیمار برای شناسایی طعم مربوطه سؤال کنید. حفره دهان را از نظر وجود ضایعات، زخم ها و ناهنجاری مخاطی یا ناهنجاری های مربوط به جوانه های چشایی مشاهده کنید. حس بویایی را ارزیابی کنید یک سوراخ بینی را بگیرید و از بیمار بخواهید چشم هایش را ببندد و از طریق سوراخ بازبینی برای شناسایی بوهای غیر محرک مثل: قهوه استشمام کند. همین آزمون را با سوراخ دیگر بینی تکرار کنید.
علل
1- شکستگی قاعده جمجمه: اگر اولیه عصب جمجمه ای گرفتار شود، بیمار معمولاً نمی تواند بوهای معطر را استشمام کند. یافته های دیگر شامل: خونریزی از بینی، ترشح از بینی، ترشح از گوش، کبودی روی زائده ماستوئید استخوان گیجگاهی، کبودی دور چشم ها، سردرد، تهوع، استفراغ، نابینایی و ناشنوایی و کاهش سطح هوشیاری می باشد.
2-فلج بل (فلج عصب صورتی): از دست دادن چشایی در دو سوم قدامی زبان همراه با ضعف یا فلج عضلات نیمی از صورت شایع است. طرف مبتلای صورت فرونشسته و شبیه ماسک است. علائم همراه شامل: آبریزش از دهان و اشک ریزش، کاهش یا فقدان رفلکس قرینه و اختلال در بستن پلک چشم مبتلا می باشد.
3-سرماخوردگی: آسیب حس چشایی معمولاً به دلیل از دست دادن حس بویایی است. یافته های شایع دیگر شامل: آبریزش از بینی همراه با احتقان بینی، گلوی زخمی، سردرد، خستگی، درد عضلانی، درد مفاصل، ناخوشی و سرفه خشک و کوتاه است.
4-زبان جغرافیایی: نواحی فاقد پرز و حاوی پرزهای رشته ای شکل روی زبان با اختلالات چشایی همراه است. نواحی مبتلا به طور مداوم در حال تغییر هستند و یک ظاهر نقشه مانند را همراه با لکه های قرمز عریان که با مرزهای سفید و ضخیم احاطه شده است ایجاد می کند.
5- آنفلوآنزا: بیمار ممکن است کاهش حس چشایی، اختلال در حس چشایی یا هر دو به علاوه اختلال در حس بویایی داشته باشد. شکایات شایع بیمار شامل: گلوی زخمی، تب همراه با لرز، سردرد، ضعف، ناخوشی، درد عضلانی، سرفه و برخی اوقات خشونت صدا و آبریزش از بینی می باشد.
6-سرطان بدخیم دهان: تومورهای زبان ممکن است جوانه های چشایی را تخریب کند یا به آن آسیب برساند. سایر یافته ها شامل: اشکال در جویدن، صحبت کردن و تنفس بد بو می باشد.
7-سندرم شوگرن: آسیب حس چشایی با خشکی و سوزش چشم و درد اطراف چشم ها و زیر پلک همراه است. سایر یافته ها شامل: حساسیت به نور، آسیب بینایی، قرمزی چشم، زخم دهان، اشکال در جویدن، بلعیدن و صحبت کردن، سرفه خشک، خشونت صدا، خونریزی از بینی، پوست خشک و فلسی، کاهش تعریق، ناراحتی شکمی و پر ادراری می باشد.
8- سندرم تالامیک: اختلال در حس چشایی پس از ضعف زودگذر نیمی از بدن و نیمه کوری سمت راست یا چپ ایجاد می شود. سپس حس به تدریج بر می گردد و درد یا افزایش حس ممکن است تجربه شود.
9- برفک: لکه های سفید مایل به آبی یا کرم رنگ از اگزودا روی زبان، دهان یا حلق وجود دارد که باعث تغییر در حس چشایی، درد و سوزش می شود.
10-التهاب ویروسی و حاد کبد: کاهش حس چشایی به طور شایعی یک تا دو هفته قبل از زردی ایجاد می شود. یافته های همراه قبل از زردی شامل: تغییر در حس چشایی، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، خستگی، ناخوشی، سردرد، ترس از نور، درد عضلات و مفاصل، گلوی زخمی و سرفه می باشد.
11- کمبود ویتامین ب 12: کاهش حس چشایی با آسیب حس بویایی، بی اشتهایی، کاهش وزن، ناراحتی شکمی و التهاب زبان همراه است. همچنین پوست زرد، آسیب اعصاب محیطی، تنگی نفس، تلو تلو خوردن (عدم تعادل در راه رفتن) و زوال عقل ممکن است رخ دهد.
12-کمبود روی: فقدان حس چشایی بدون دلیل ممکن است با حس ناخوشایند چشایی همراه است. سایر یافته ها شامل: حس چشایی بدون دلیل ممکن است با حس ناخوشایند چشایی همراه باشد. سایر یافته ها شامل: حس بویایی مختل، بی اشتهایی، ناخن های نرم و بدشکل، بزرگی کبد و طحال و رشد پراکنده مو می باشد.
سایر علل
داروها: داروهای ضد تیروئید، کاپتوپریل، گرستئوفولوین، لیتیوم، پنی سیلامین، پروکاربازین، ریفامپین، وین کریستین، وین بلاستین و آنتی بیوتیک ها ممکن است حس چشایی را تغییر دهند.
پرتودرمانی: پرتودرمانی سر و گردن ممکن است باعث خشکی بیش از حد دهان شود. در نتیجه حس چشایی آسیب می بیند.
مراقبت های پرستاری
در صورت لزوم رژیم غذایی بیمار را تعدیل کنید. رعایت بهداشت دهان را قبل و بعد از مصرف وعده های غذایی تشویق کنید.
نکاتی راجع به کودکان
بچه ها ممکن است برای تمایز بین حس چشایی غیر طبیعی و بی علاقگی به طعم برخی مواد غذایی ناتوان باشند.
نکاتی راجع به سالمندان
افزایش سن تعداد جوانه های چشایی را کاهش داده و منجر به اختلال در حس چشایی می شود.
آموزش به بیمار
بر رعایت بهداشت مناسب دهان تأکید کنید. با بیمار درباره استفاده از ادویه ها برای بهبود طعم و مزه غذاها بحث کنید. در صورت لزوم بیمار را به کارشناس تغذیه ارجاع دهید.
خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب “علت افزایش ترشح بزاق دهان” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلالات چشایی مطالعه فرمایید.
