زمانی که انرژی غذایی دریافت شده مازاد بر نیاز بدن باشد موجب افزایش ذخیره بافت چربی می شود. همچنین افزایش وزن ممکن است زمانی رخ دهد که احتباس مایع باعث ادم می شود.
فهرست مطالب
بررسی تاریخچه
از بیمار درباره الگوی قبلی وزن (افزایش و یا کاهش وزن) سؤال کنید. تاریخچه خانوادگی بیمار را در رابطه با چاقی، بیماری تیروئید یا دیابت شیرین ثبت کنید. به الگوی خوردن و فعالیت توجه کنید. عادات ورزشی را بررسی کنید. درباره اختلالات بینایی، خشونت صدا، احساس ذهنی بی حسی و سوزن سوزن شدن، پرادراری، تشنگی، ناتوانی جنسی یا بی نظمی های قاعدگی سؤال کنید. تاریخچه دارویی بیمار را ثبت کنید.
بررسی جسمی
به وضعیت ذهنی، حافظه و زمان پاسخ توجه کنید. ضخامت چین پوستی را اندازه گیری کنید. به توزیع چربی و وجود ادم توجه کنید. به وضعیت کلی تغذیه توجه کنید. به سایر ناهنجاری ها مثل: توزیع غیر طبیعی موی بدن یا فقدان مو و خشکی پوست توجه کنید. علائم حیاتی را ثبت کنید. شاخص توده بدن را تعیین کنید.
علت ها و دلایل
آکرومگالی: علائم و نشانه ها شامل: افزایش متوسط وزن همراه با خشن شدن چهره، افزایش طول یک یا هر دو فک، بزرگی دست ها و پاها، افزایش تعریق، پوست چرب، صدای کلفت، درد پشت و مفاصل خواب آلودگی، سستی و عدم تحمل گرما می باشد. گاهی پرمویی ممکن است رخ دهد.
دیابت شیرین: افزایش اشتها ممکن است منجر به افزایش وزن شود؛ اگر چه ممکن است کاهش وزن رخ دهد. سایر یافته ها شامل: خستگی، پرنوشی، پرادراری، پرخوری، تکرر ادرار شبانه، ضعف و خواب آلودگی می باشد.
نارسایی قلبی: افزایش وزن به دلیل وجود ادم است. سایر علائم و نشانه ها شامل: تنگی نفس حمله ای شبانه، افزایش تعداد تنفس، تهوع، تنگی نفس در وضعیت خوابیده به پشت و خستگی می باشد.
افزایش کورتیزول خون: افزایش زیاد توده بافتی معمولاً در تنه و پشت گردن (گردن بوفالو) وجود دارد. سایر علائم و نشانه ها شامل: اندام هایث باریک و قلمی، صورت ماه مانند، ضعف، خطوط ارغوانی روی شکم و ران ها، بی ثباتی عاطفی و افزایش استعداد ابتلا به عفونت است. در مردان بزرگی پستان رخ می دهد. در زنان، پرمویی، جوش صورت و بی نظمی های قاعدگی ایجاد می شود.
افزایش ترشح انسولین: افزایش اشتها باعث افزایش وزن می شود. همچنین بی ثباتی عاطفی، سوءهاضمه، ضعف، تعریق فراوان، افزایش تعداد ضربان قلب، اختلالات بینایی و غش ایجاد می کند.
کاهش فعالیت (غدد جنسی) بیضه یا تخمدان: افزایش وزن شایع است. کاهش فعالیت بیضه یا تخمدان قبل از بلوغ باعث می شود بدن در وضعیت مشابه اختگی قرار داشته باشد. موی صورت و بدن نسبتاً پراکنده و صدا نازک می باشد. کاهش فعالیت بیضه یا تخمدان بعد از بلوغ باعث از دست دادن میل جنسی، ناتوانی جنسی و ناباروری می باشد.
کاهش عملکرد غده تیروئید: افزایش وزن علی رغم بی اشتهایی وجود دارد. سایر علائم و نشانه ها شامل: خستگی، عدم تحمل سرما، یبوست، خونریزی زیاد هنگام قاعدگی، کاهش فعالیت ذهنی و حرکتی، پوست خشک، رنگ پریده و سرد، موی خشک و پراکنده و ناخن های شکننده و ضخیم، درد عضلانی، خشونت صدا، کاهش رفلکس عمقی تاندون، کاهش تعداد ضربان قلب و اتساع شکم می باشد. در نهایت ظاهر صورت مات و همراه با ادم دور چشم است.
سندرم دفع بیش از حد پروتئین از ادرار: افزایش وزن ناشی از ورم و احتباس آب است. در موارد شدید خیز عمومی پیشرفت می کند (افزایش وزن بدن حدود پنجاه درصد) یافته های مرتبط شامل: اتساع شکم، کاهش فشار خون وضعیتی و خواب آلودگی می باشد.
تومور سلول جزایر لوزالمعده: گرسنگی فراوان منجر به افزایش وزن می شود. سایر یافته ها شامل: بی ثباتی عاطفی، ضعف، ناخوشی، خستگی، بی قراری، تعریق شدید، طپش قلب، افزایش تعداد ضربان قلب، اختلالات بینایی و غش می باشد.
مسمومیت بارداری: افزایش سریع وزن همراه با تهوع و استفراغ، درد اپیگاستر، افزایش فشار خون و تاری دید یا دوبینی وجود دارد.
علل دیگر
داروها: کورتون ها، فنوتیازین ها و ضد افسردگی سه حلقه ای به دلیل احتباس مایعات و افزایش اشتها. داروهای ضد بارداری هورمونی (به دلیل احتباس مایعات)، سیپروهپتادین ( به دلیل افزایش اشتها) و لیتیوم به دلیل کاهش عملکرد تیروئید باعث افزایش وزن می شود.
مراقبت های پرستاری
مشاوره روان پزشکی ممکن است لازم باشد. اگر بیمار چاق است یا اختلال قلبی ریوی دارد، ورزش و فعالیت ها باید از نزدیک نظارت شود. میزان هورمون محرک تیروئید سرم و آزمون مهار دگزامتازون را برای بررسی علل ثانویه انجام دهید. آزمون های آزمایشگاهی را برای تعیین عملکرد تیروئید و بررسی سطح کلسترول، تری گلیسرید و سطوح گلوکز سرم انجام دهید.
نکاتی راجع به کودکان
افزایش وزن می تواند به دلیل ابتلا به اختلالات غدد درون ریز یا ناشی از عدم فعالیت به دلیل ابتلا به سندرم پرادرویلی، سندرم داون، بیماری وردنیگ هافمن، دیستروفی عضلانی و فلج مغزی باشد. سایر علل شامل: عادت به بد غذا خوردن، خانه نشینی و مشکلات عاطفی کودک می باشد.
نکاتی راجع به سالمندان
وزن طبیعی با سن افزایش می یابد. اما نباید میزان مذکور از پانزده درصد وزن طبیعی بدن بیشتر شود. ورزش هوازی و بدن سازی برای افزایش طول عمر و کنترل وزن بدن مفید است.
آموزش به بیمار
به بیمار اهمیت کنترل وزن را توضیح دهید. اهمیت اصلاح رفتاری و پذیرش رژیم غذایی مناسب را شرح دهید. خط مشی مشخصی برای تمرینات بدنی مناسب فراهم کنید.
