انواع هپاتیت ویروسی

هپاتیت ویروسی E

ویروس هپاتیت E (HEV)، نوعی RNAویروس 27 تا 34 میکرونی بدون غشای محصور کننده است. این نوع از انواع ویروسی، شبیه هپاتیت A است و انتقال آن از راه دهانی- مدفوعی صورت می گیرد (با خوردن غذا یا آب آلوده). بیماری در کودکان شیوع کمتری نسبت به بیماری نوع A دارد و در کشورهای توسعه نیافته شایع است و به ندرت ایالات متحده دیده می شود. انتقال فرد به فرد، شیوع کمتری نسبت به هپاتیت A دارد. اکثر موارد همه گیری بیماری در کشورهای در حال توسعه ناشی از خوردن آب آلوده است.

علایم

هپاتیت E هم از همان علایم بالینی عمومی این بیماری شامل احساس خستگی، درد شکم و زردی برخوردار است. بیماری به صورت مزمن در نمی آید و در زنان باردار به ویژه در 3 ماهه اول شدیدتر است. افرادی که به کشورهای در حال توسعه، به ویژه آسیای جنوبی و آفریقای شمالی مسافرت می کنند در خطر ابتلا قرار دارند. موارد نادری از بیماری در ایالات متحده، در افرادی که سابقه ی مسافرت به کشورهای اندمیک را ندارند دیده می شود.

هپاتیت E چگونه تشخیص داده می شود؟ با استفاده از آزمایش آنتی بادی ضد HEV (از نوع IgM و IgG) تشخیص داده می شود.

راه پیشگیری

شستشوی دست ها با آب و صابون بعد از توالت و پس از تماس با کهنه بچه و قبل از آماده سازی و خوردن غذا، ننوشیدن آب هایی که از آلوده نبودن آن ها اطلاعاتی در دست نیست، و نخوردن آب و نوشابه همراه با یخ های احتمالاً آلوده، نخوردن صدف خام و نخوردن میوه پوست نکنده (یا پخته نشده) یا سبزی خام در هنگام مسافرت به مناطق آلوده همگی به پیشگیری از بروز هپاتیت E کمک می کنند. در حال حاضر واکسنی برای نوع E این بیاری وجود ندارد. این نوع از بیماری ممکن است در بعضی از بیماران، به ویژه زنان باردار، به شکل برق آسا (fulminant) در آید. هپاتیت E در شبه قاره هند شایع تر است. درمان آن حمایتی است.

هپاتیت ویروسی F

ویروس این بیماری، نوعی ویروس وابسته به هپاتیت است که وجودی فرضی دارد. چندین ویروس نوع F در دهه ی 1990 ظهور کردند ولی هیچ یک از گزارش های مربوط به ظهور این ویروس ها به اثبات نرسیدند.

هپاتیت ویروسی G

جدیدترین گروه این بیماری را تشکیل می دهد و اطلاعات ناچیزی درباره آن در دست است. به نظر می رسد انتقال ویروس از طریق خون صورت می گیرد و بیش از همه در معتادان تزریقی، افراد مبتلا به اختلالات انعقادی (مثل هموفیلی) و افرادی که به دلیل نارسایی کلیه از همودیالیز استفاده می کنند ایجاد می شود. غالباً بیماری با علایمی همراه نیست و مشاهده نشده است که موجب هپاتیت حاد یا مزمن شود.

سایر ویروس ها هم موجب بروز هپاتیت می شوند. ویروس اوریون، سرخجه، سیتومگال، اپشتاین- بار و هرپس ویروس های دیگری هم می توانند منجر به بروز این بیماری گردند .

عوارض

1. هپاتیت کولستاتیک

در بعضی از افراد و بیش از همه در جریان عفونت HAV، دوره خود محدود شونده ای از یرقان کولستاتیک اضافه می شود (یرقان کولستاتیک، یرقانی ناشی از اختلال جریان صفرا است که با زردی و خارش مشخص می شود و علت آن انباشت موادی مانند بیلی روبین، نم کهای صفراوی و کلسترول در بافت ها و خون است. این مواد در حالت طبیعی در صفرا ترشح می شوند.). یرقان کولستاتیک با خارش، افزایش بیلی روبین کنژوگه (بیلی روبین جذب شده به وسیله سلول های کبدی که به آن بیلی روبین مستقیم گفته می شود) و افزایش آنزیم فسفاتاز قلیایی مشخص می شود. (فسفاتاز قلیایی، آنزیمی است که تجزیه ی ارتوفسفات از مونواسترهای ارتوفسفریک را در شرایط قلیایی کاتالیز می کند و در بافت های طبیعی و سرطان وجود دارد و فعالیت آن در سرم، در تشخیص بالینی بسیاری از بیماری ها مفید است.)

2. هپاتیت برق آسا

هپاتیت برق آسا (فولمینانت؛ fulminant) در کمتر از 1% موارد هپاتیت ویروسی حاد ایجاد می شود ودر آن نکروز (مرگ بافتی) وسیع کبدی روی می دهد که به نارسایی برق آسای کبد می انجامد. نارسایی برق آسای کبد به وسیله آنسفالوپاتی (واکنش حاد مغز در برابر عامل عفونت زا، بدون بروز التهاب واقعی) و نارسایی کبدی تشخیص داده می شود و در آن میزان بیلی روبین و ترانس آمینازهای سرم افزایش می یابد. تشدید زردی، خونریزی گوارشی، اختلال انعقادی، کاهش قند خون، نارسایی کلیه و اختلالات الکترولیتی بروز می کنند و مرگ، اکثراً در اثر نارسایی کبد، خونریزی گوارشی، ورم مغز، یا آریتمی (بی نظمی) ضربان قلب روی می دهد.

3. هپاتیت مزمن

هپاتیت A به سمت بیماری مزمن کبدی پیشرفت نمی کند ولی گاهی، سیر عود کننده دارد. افزایش میزان ترانس آمینازها به مدت بیش از 6 ماه در بیماران مبتلا به نوع B و C ادامه می یابد که احتمال ایجاد مزمن را مطرح می کند. البته مواردی از این بیماری حاد که به آهستگی بهبود می یابند، گاهی باعث می شوند تا تست های عملکردی کبد تا مدت 12 ماه غیر طبیعی باقی بمانند. در آسیا و افریقا بسیاری از موارد عفونت HBV، بدون وجود آسیب کبدی پایدار می مانند و حاملان سالم یا بدون علامت هپاتیت B را به وجود می آورند. به نظر می رسد در این موارد، ویروس در دوران نوزادی از مادر اکتساب می شود.

هپاتیت ویروسی مزمن به هپاتیتی گفته می شود که حداقل 6 ماه ادامه داشته باشد و معمولاً این نوع بیماری، در انواع ناشی از ویروس نوع B، C و D به وجود می آید. بعضی از داروها مثل (متیل دوپا، نیتروفورانتویین، آمیودارون، ایزونیازید)، بیماری های خودایمنی، اختلالات ژنتیکی و متابولیک و بیماری ویلسون هم موجب بروز هپاتیت مزمن می شوند. در ایالات متحده، بیماری نوع B مزمن به دنبال عفونت با HBV حاد در قریب 5% بزرگسالان ایجاد می شود. نوع C مزمن در2% جمعیت ایالات متحده ایجاد می شود و تقریباً 45% از این بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن می شوند. تقریباً 30% از این بیماران دچار سیروز می شوند. در افراد مبتلا به عفونت با ویروس نوع B یا C، احتمال ایجاد سرطان سلول کبدی بیشتر است. درمان عفونت مزمن با HBV، به وسیله اینترفرون-آلفا و درمان عفونت مزمن با HCV، ترکیب اینترفرون- آلفا و ریباویرین است که در 30 تا 40 درصد بیماران، فعالیت التهابی و فعالیت ویروسی را کاهش می دهند.

4. عوارض نادر

هپاتیت ویروسی حاد ممکن است موجب بروز کم خونی آپلاستیک شود که اکثراً جنس مذکر را مبتلا می کند و میزان مرگ و میر آن به بیش از 80% می رسد. التهاب لوزالمعده (پانکراتیت)، التهاب عضله ی قلب (میوکاردیت)، عوارض عصبی و التهاب کلیه نیز از عوارض نادر انواع این بیماری ویروسی حاد هستند.

خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” علایم و نشانه های هپاتیت ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه هپاتیت مطالعه فرمایید.

منبع: کتاب راهنمای پزشکی خانواده – بیماری های کبد و مجاری صفراوی