[sbu_post_image]
پر واضح است که مسائل مربوط به سالمندان مانند سایر اقشار جامعه با افزایش جمعیت آن ها در بسیاری از کشورها ازجمله کشور ما مورد توجه بیشتری قرار گرفته و هم اکنون درباره بهداشت روان دوران سالمندی، تغذیه سالمندان، ورزش در این دوران و مهم ترین بیماریهای گوارشی در افراد مسن ، مطالب زیادی گفته شده است. اما چیزی که توجه ما را بیشتر به خود جلب می کند، مسائل مربوط به مشكلات گوارشی در دوران سالمندی است.
فهرست مطالب
سوء هاضمه
بسیاری از سالمندان از بیماریهایی مانند ریفلاکس معده، پری معده، تهوع و استفراغ و … شکایت دارند. به مجموعه این علایم، سوء هاضمه می‌گویند. اگر بیمار دچار زخم گوارشی نباشد، به آن سوءهاضمه بدون زخم گفته می‌شود که مشکل شایعی است. در این سوء هاضمه، فرد سالمند از این موضوع شکایت دارد که به محض آنکه چیزی می‌خورد، معده‌اش جلو می‌آید و دچار نفخ و پری و درد در ناحیه معده می‌شود. در افراد سالمند سوءهاضمه بدون زخم یک علامت هشدار دهنده است زیرا این مشکل می‌تواند یکی از علایم سرطان معده باشد.
زخم معده
در دوران سالمندی بیماریهای گوارشی مانند زخم‌های معده شیوع بیشتری دارند و در جوان‌ها زخم اثنی‌عشر. به همین دلیل ما همیشه از زخم‌های معده وحشت داریم زیرا ممكن است تابلوی بالینی سرطان معده، زخم‌های معده باشند. نكته مهم این است كه مصرف داروها در افراد سالمند كه از انواع دردهای استخوانی، مفصلی، آرتروز و… رنج می‌برند و از انواع مسكن‌های ضدالتهابی غیراستروییدی مانند بروفن، مفنامیك اسید و… استفاده می‌كنند بسیار بالاست. به همین دلیل عوارض گوارشی این داروها یعنی خطر خونریزی معده، زخم معده و … سالمندان بیشتر از جوان‌هاست. یك فرد سالمند به راحتی ممكن است با خوردن یك قرص دیكلوفناك دچار خونریزی شدید معده شود. لازم به ذکر است خونریزی دستگاه گوارش در سالمندان علت 8 درصد از مرگ و میرهاست. این مساله نشان می‌دهد كه سالمندان به هیچ‌وجه نباید خودسرانه و بدون تجویز پزشك دارو بخورند.
اسهال
گاهی اوقات، افراد سالمند، به خصوص آنهایی كه زمین‌گیر شده‌اند، به بی اختیاری مدفوع و اسهال مبتلا می‌شوند؛ در حالی كه در معاینه پزشكی‌شان مشخص می‌شود كه نه‌تنها فرد اسهال ندارد، بلكه یك توده مدفوعی كاملا سفت‌شده تقریبا شبیه سنگ در قسمت انتهایی روده‌شان گیر كرده است. این مشكل سبب می‌شود که از اطراف این توده سفت مدفوع، آب خارج شود و فرد احساس كند كه اسهال دارد. از همه بدتر این است كه با دیدن چنین مشكلی، اطرافیان به فرد سالمند داروی ضداسهال می‌دهند و سبب بدترشدن مشكل می‌شوند؛ تا جایی كه بیمار با زخم و خونریزی مراجعه می‌كند و ممكن است حتی كار به جراحی بكشد.
خونریزی گوارشی
یكی از مهم‌ترین بیماریهای گوارشی كه در افراد مسن مشاهده می‌کنیم، خونریزی دستگاه گوارش فوقانی یا تحتانی است. لازم به ذکر است از نظر آناتومیكی از مری تا اثنی‌عشر را دستگاه گوارش فوقانی و از اثنی‌عشر به پایین را دستگاه گوارش تحتانی می‌گوییم. شایع‌ترین این خون‌ریزی‌ها، خونریزی از بواسیر یا همورویید است زیرا همان‌طور كه می‌دانید یبوست در سالمندان شایع است و سبب ایجاد بواسیر یا همورویید می‌شود. خونریزی ناشی از همورویید معمولا به شكل قطره‌قطره است ولی مهم این است كه نباید خونریزی را به بواسیر ربط بدهیم مگر آنكه قسمت‌های فوقانی دستگاه گوارش را ببینیم.
خیلی از اوقات سرطان‌های ناحیه راست‌روده(ركتوم) فقط می‌تواند خودش را با یك خون روشن نشان دهد ولی چون بیمار فكر می‌كند خون‌ریزی‌اش به دلیل بواسیر است خیلی دیر به پزشك مراجعه می‌كند. به همین دلیل معمولا به افراد بالای 45 سال توصیه می‌كنیم اگر از ناحیه مقعد دچار خونریزی شدند حتما هرچه سریع‌تر به پزشك مراجعه كنند. البته این مشکل فقط مربوط به افراد بالای 45 سال نیست و هر فرد كه خون روشن دفع می‌كند بهتر است مورد بررسی قرار بگیرد. خون روشن عمدتا مربوط به قسمت تحتانی دستگاه گوارش است. گاهی اوقات در 15 درصد موارد خونریزی می‌تواند از قسمت فوقانی دستگاه گوارش باشد كه معمولا خودش را با خونریزی شدید و گاه لخته‌لخته نشان می‌دهد.
نكته‌ای كه برای ما خیلی اهمیت دارد مساله كم‌خونی فرد سالمند است. ما هیچ‌گاه نمی‌توانیم به فردی كه دچار كم‌خونی است بگوییم گوشت قرمز بخورد یا قرص آهن مصرف کند. اگر فردی به خصوص در آقایان و افراد بالای 45 سال، دچار كم‌خونی شد به هیچ‌وجه حق نداریم قرص آهن به او بدهیم؛ مگر آنكه علت كم‌خونی را پیدا كنیم. خیلی از اوقات، ما بیمارانی با تومور روده بزرگ در ناحیه سكوم یا قسمت ابتدایی روده بزرگ داریم كه تنها علامت این تومورهایشان كم‌خونی فقر آهن است و ممكن است بیمار هیچ علامت دیگری مانند درد، اختلالات اجابت مزاج و… نداشته باشند. در این حالت، بیمار مدت‌ها به تصور اینكه دچار كم‌خونی فقر آهن است، با خوردن قرص آهن درمان می‌شود و پیگیری بیشتری نمی‌كند؛ تا جایی كه تومور دیگر قابل درمان و جراحی نیست. در افراد مسن بیماریهای عروقی روده‌بزرگ هم شایع است و فرد در ناحیه روده‌بزرگش مشكل عروقی پیدا می‌كند. این مشكل هم خودش را با خونریزی نشان می‌دهد و از نشانه های بیماریهای گوارشی در افراد مسن است.
برای آشنایی با ” درمان خونریزی گوارشی ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: پزشکان ایران. راسخون
