بیماری سلیاک

[sbu_post_image]

اکثر ما بوی نان تازه را دوست داریم و نمی توانیم در مقابل آن مقاومت کنیم و امکان دارد ناخنکی هم به نان تازه بزنیم، ولی متأسفانه گاهی اوقات ناخنک زدن به نان تازه و خوردن چند تکه کوچک از آن می تواند باعث شود نفخ کنید، دل درد بگیرید و دچار اسهال شوید. این علایم در کنار علایم دیگری می توانند نشان دهنده این باشند که شما به بیماری سلیاک مبتلا هستید.

سلیاک چه می کند؟

سلیاک یک بیماری ژنتیکی است که فرد مبتلا نمی تواند گلوتن را به طور طبیعی هضم و جذب کند. گلوتن پروتئینی است که در گندم، جو، چاودار و مالت وجود دارد. همچنین از آن به عنوان ماده تثبیت کننده در غذاهای فرآوری شده و سس ها و در داروسازی به عنوان روکِش برخی قرص ها و ویتامین ها از آن استفاده می کنند. وقتی مبتلایان به سلیاک غذاهای حاوی گلوتن می خورند، سیستم ایمنی بدن آن ها واکنش مخربی نشان می دهد. به این معنا که سیستم ایمنی بدن که در حالت طبیعی برای مبارزه با عوامل مضر و بیماری زای خارجی وارد عمل می شود، بافت های خودی را هدف می گیرد که در بیماری سلیاک به تخریب جدار روده کوچک منجر می شود. به همین خاطر سلیاک یک بیماری خود ایمنی است. به زبان ساده در این بیماری، سیستم ایمنی بدن اشتباه می کند و خودش به خودش حمله می کند.

دیواره روده کوچک با پرزهای بسیار ریز و انگشت ماننده پوشیده شده است که به آن ها ویلی می گویند. وقتی غذایی که نسبتاً هضم شده از روده کوچک می گذرد، این پرزها مواد مغذی موجود در غذاها را جذب و وارد جریان خون می کنند. اگر مبتلا به سلیاک باشید و غذایی که می خورید حاوی گلوتن باشد، سیستم ایمنی شما واکنش نشان می دهد و ویلی ها را تخریب می کند. وقتی پرزها آسیب ببینند، بدن نمی تواند مواد مغذی موجود در غذاها را جذب کند و این مشکل به این که چقدر غذا می خورید یا آن غذا ماده ی مغذی در خود دارد، ربطی ندارد. خوشبختانه شما می توانید با کنترل رژیم غذایی خود، کاری کنید که علایمتان کمتر شوند یا شدت آنها کاهش یابد. این مبنا و اساس تنظیم برنامه ی چهار هفته ای شما برای کنترل سلیاک است.

علائم بیماری

سلیاک بیماری پیچیده است که می تواند علایم گوناگونی داشته باشد. هر بیماری همه علایم را ندارد چرا که عدم تحمل گلوتن در هر کسی یک جور خودش را نشان می دهد. نوع کلاسیک این بیماری در کودکی بروز می کند و اگر هر غذایی که به کودک می دهند فاقد گلوتن باشد، کنترل می شود. نوعی که ما درباره اش حرف می زنیم هم دو نوع دارد: نوع اول که در کودکی تشخیص داده می شود با رژیم غذایی بدون گلوتن کنترل می شود و حتی پس از شروع یک رژیم معمولی هم بدون علامت باقی می ماند. در نوع دوم، فرد در کودکی نشانه های سلیاک نداشته و در حالی که یک رژیم غذایی معمولی دارد، بروز می کند. علایم این بیماری را در زیر آورده ایم. اگر پس از خواندن آن ها می بینید که خودتان هم این علایم را دارید و ممکن است به سلیاک مبتلا باشید، به پزشک مراجعه کنید.

• علایم شکمی سلیاک

علایم شکمی سلیاک اغلب با علایم بیماری سندرم روده تحریک پذیر (IBS) اشتباه گرفته می شوند. این علایم عبارتند از آروغ زدن، یبوست، اسهال، دردهای عود کننده و مدفوعی که بد بود، چرب و کم رنگ است.

• علایم عضلانی و استخوانی

علایم عضلانی و استخوانی سلیاک می توانند خودشان را به شکل گرفتگی عضلانی، درد مفاصل، احساس گزگز و بی حسی در دست و پا، پوکی استخوان و نرمی استخوان (مرحله ی قبل از پوکی استخوان)، نشان دهند.

• علایم دیگر: کم خونی، خستگی مزمن، کاهش وزن، آهسته شدن روند وزن گرفتن یک شیرخوار بعد از اضافه کردن غلات به رژیم غذایی، ورم پاها و ران ها، درماتیت هرپتی فرم (یک اختلال پوستی مزمن است که با بثورات جلدی خارش دار در باسن، آرنج ها و زانوها بروز می کند)، تأخیر رشد در کودک، تغییر رنگ دندان ها یا نقص در مینای دندان و زخم های دهانی.

• علایم در زنان

زنانی مبتلا به سلیاک در معرض خطر بی نظمی های قاعدگی، ناباروری و سقط های مکرر هستند. بسیاری از این علائم با سوءتغذیه همراه هستند. مثلاً کم خونی نشاندهنده جذب ناکافی آهن و پوکی استخوان، نشان دهنده ی جذب ناکافی کلسیم از غذاهاست و گاهی اوقات عقب افتادن و بی نظمی عادت ماهیانه با کاهش وزن شدید همراه است. این مشکلات به این خاطر پیش می آیند که بدن مواد مغزی را به طور مناسب و کامل از غذاها جذب نمی کند.

علل

شاید شما دچار سلیاک باشید ولی علایم مشخص آن را نداشته باشید؛ بعضی افراد علایم این بیماری را ندارند ولی به آن مبتلا هستند و همین هم باعث می شود آن ها در معرض خطر ابتلا به مشکلات ناشی از بیماری قرار داشته باشند که یکی از آن ها سوءتغذیه و عوارض آن است. کم خونی و پوکی استخوان دو عارضه ی مهم سوءتغذیه هستند. علاوه بر سوءتغذیه، صدمه دیدن مداوم روده کوچک، خطر بروز لنفوم و آدنوکارسینوما (سرطان روده کوچک) را افزایش می دهد. همچنین بعضی از مبتلایان به سلیاک، قد کوتاه هستند چرا که بیماری در روند جذب مواد مغذی در کودکی که سال های مهم رشد هستند، اختلال ایجاد می کند. از آنجایی که سلیاک یک بیماری خود ایمنی است- به این معنی که سیستم ایمنی بدن اشتباه می کند وخودش به خودش حمله می کند- ممکن است این بیماران در معرض خطر ابتلا به بیماری های خود ایمنی دیگر مانند آرتریت روماتوئید، دیابت نوع 1، بیماری تیروئید و لوپوس هم باشند. از این رو تشخیص بسیار مهم است.

برای آشنایی با ” درمان سلیاک ” بر روی لینک کلیک کنید.

منبع: کتاب درمان بیماری های معده