افزایش ترشح هورمون گلوکوکورتیکوئیدی کورتیزول منجر به سندرم کوشینگ می گردد، که اختلال متابولیک می باشد و متابولیسم کربوهیدرات، پروتئین و چربی را تحت تأثیر قرار می دهد. سندرم کوشینگ با چاقی، فشار خون بالا و سطح بالای کورتیزول شناخته می شود.
افزایش فیزیولوژیک کورتیزول در استرس سه ماهه آخر بارداری و کسانی که ورزش سنگین انجام می دهند وجود دارد.
حالات پاتولوژیک افزایش کورتیزول شامل سندرم کوشینگ اگزوژن (برون زا) یا آندروژن (درون زا) و چند وضعیت روانی شامل افسردگی، بی اشتهای عصبی، اختلال پانیک و محرومیت از الکل می باشد.
نشانه ها و تخشیص
نشانه هاي آزمايشگاهي سندرم كوشينگ شامل افزايش سطح سديم و گلوكز سرم و كاهش غلظت پتاسيم سرم- كاهش تعداد ائوزوينوفيل هاي خون ، تست سركوب شبانه با دگز امتازون وسيع استفاده ترين تست غربالگري در سندرم كوشينگ است كه به صورت سرپايي به اين صورت كه (1mgr) دگزامتازون را در ساعت 11 شب به صورت خوراكي تجويز مي كنند و سطح كورتيزول پلاسما را ساعت 8 صبح روز بعد اندازه گيري مي كنند .
به وسیله سابقه دارویی، معاینه فیزیکی و انجام آزمایشها و مخصوصا آزمایش ادرار و قند خون و پتاسیم موجود در خون می توان به وجود یا عدم وجود این سندرم پی برد. بوسیله x-ray هم می توان محل سرطان را پیدا کرد. این آزمایشها مشخص می کند که زیادی کورتیزول در بدن می باشد و چرا؟
موارد زیر از نشانه های بروز این بیماری می باشد:
_افزایش وزن و تجمع بافت چربی به خصوص در قسمت میانی و فوقانی پشت، صورت (گرد شدن صورت) و بین شانه ها (بوفالویی شکل شدن)
– ترک های پوستی به رنگ صورتی و یا بنفش بر روی پوست شکم، ران، سینه و بازوها
– نازک و شکننده شدن پوست و به راحتی کبود شدن
– آکنه
– ضخیم شدن و قابل رویت شدن موهای صورت در زنان (هیرسوتیسم)
– توقف و یا نامنظم شدن دوره های قاعدگی در زنان
– کاهش میل جنسی در مردان
– کاهش باروری در مردان
– اختلال نعوظ در مردان
– خستگی
– ضعف عضلات
– افسردگی، اضطراب و زودرنجی
– مشکلات شناختی
– افزایش فشار خون
– عدم تحمل گلوکز که ممکن است منجر به دیابت شود.
– سردرد
– پوکی استخوان و شکستگی آن
سندرم کوشینگ در مردان باعث ضعف در دست ها و پاها می شود و آنان نابارور می شوند و همچنین عدم تمایل جنسی نیز در آنان مشهود است.
دلایل ایجاد سندروم کوشینگ
کورتیزول ساخته شده در بدن وظایف مهمی دارد. کورتیزول کمک به نرمال کردن فشار خون و عملکرد صحیح سیستم قلبی عروقی و کاهش بیماری های ناشی از ضعف سیستم ایمنی و توازن اثرات هورمون انسولین در شکستن قندها برای انرژی و همچنین تنظیم سوخت و ساز پروتئین، چربی و کربوهیدرات می کند.
یکی از مهمترین وظایف کورتیزول پاسخ به استرس می باشد.استرس در زنان در 3 ماه آخر بارداری و ورزشکاران دیده نشده و این به خاطر هورمون کورتیزول می باشد. به طور کلی افزایش این هورمون در افراد افسرده، الکلیها، افراد دارای سوء تغذیه و ناراحتی های دیگر دیده شده است.
وقتی مقدار هورمون کورتیزول در خون مناسب است، هیپوتالاموس و هیپوفیز کمتر کورتیکوتروپین و آدرنوکورتیکوتروپین را آزاد می سازد. این بدان معنی است که کورتیزول آزاد شده توسط غده آدرنال، همیشه به آن اندازه ای که بدن نیاز دارد موجود است.
به هر حال اگر آدرنال، هیپوفیز و یا هیپوتالاموس کار خود را درست انجام ندهند، بر روی کورتیزول اثرات خود را نشان می دهند.
سرطان غده هیپوفیز
سرطان غده هیپوفیز موجب سندرم کوشینگ می شود. آنها خوش خیم هستند، این برآمدگی غده هیپوفیز مقدار آدرنوکورتیکوتروپین را زیاد می کند.
اثرات این نوع سرطان در زنان 5 برابر بیشتر از مردان است.
بعضی از انواع سرطان غده هیپوفیز بیرون از غده رشد می کنند و آنها می توانند سازنده آدرنوکورتیکوتروپین باشند. به همین خاطر به این نوع سندرم، سندرم آدرنوکورتیکوتروپین بیرون می گویند. این نوع سندرم باعث بوجود آمدن سرطان ریوی می شود. مردان 3 برابر بیشتر از زنان به این بیماری دچار می شوند.
سرطان غده آدرنال
در بعضی از مواقع بزرگی غده آدرنال که بیشتر بصورت سرطان غده آدرنال می باشد، موجب ایجاد سندرم کوشینگ می شود. سن تقریبی دچار شدن به این سرطان 40 سال است.
این نوع سرطان از نوع خوش خیم می باشدکه باعث افزایش کورتیزول در خون می شود. و این یکی از آخرین نشانه های وجود سندرم کوشینگ می باشد.
این سندرم از نوع وراثتی نمی باشد. خیلی به ندرت سندرم کوشینگ در اثر وراثت منتقل می شود.
نکات تغذیه ای
اخیراً، آگاهی مردم از فواید رژیم غذایی متعادل و ارتباط آن با سلامتی افزایش یافته است. این ارتباط به خصوص در هنگام بیماری مهم تر می باشد. در هنگام بیماری مانند سایر موارد استرس، بدن شما برای بهبود، به مواد مغذی بیشتر از حد معمول احتیاج دارد.
سندرم کوشینگ، نیاز و نحوه استفاده بدن را به چربی، سدیم، کلسیم و قند تغییر می دهد.
* بیشتر افراد مبتلا به سندرم کوشینگ دچار اضافه وزن می شوند. مقدار اضافه وزن از فردی به فرد دیگر متفاوت می باشد، اما افزایش تجمع چربی در قسمت مرکزی بدن در اکثر بیماران دیده می شود در حالی که ابعاد و مقدار چربی پاها و بازوها تغییری نمی کند. اگر چه در بیماران مبتلا به سندرم کوشینگ، از اضافه وزن نسبی می توان پیشگیری کرد ولی با اصلاح رژیم غذایی و کنترل کالری دریافتی بر اساس وزن قابل قبول آن ها، می توان اضافه وزن را به حداقل رساند. هنگامی که علت بیماری شناخته و کنترل شود می توان زیر نظر رژیم شناس اقدام به کاهش وزن کرد.
درمان
درمان طبي و جراحي در سندرم كوشينگ :
وقتي سندرم به علت وجود تومور در هيپوفيز باشد به جاي تومور كورتكس آدرنال برنامه درمان بر روي غده هيپوفيز متمركز مي شود .
برداشتن جراحي تومور از طريق ترانس اسفنوئيد هيپوفيزكتومي درماني انتخابي بوده و ميزان موفقيت 90% است .
اگر سندرم كوشينگ به علت ترشح نابجاي ACTH از يك تومور غير قابل جراحي باشد .
براي تخفيف علائم پركاري آدرنال مي توان از مهار كننده هاي آنزيمي آدرنال براي نمونه متي راپون – آمينو گلي تني مايد و ميتو تان و كتوكونازول استفاده كرد
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)