بروز بیماری های مرتبط با چاقی از جمله بیماری عروق کرونر قلب، دیابت نوع 2 و قطع تنفس هنگام خواب (Sleep apnea) از عوارض چاقی هستند که نیاز به آغاز اقدام، یا انجام فوری درمان چاقی را نشان می دهند. استعمال دخانیات، ازدیاد فشار خون، افزایش سن و وجود سابقه ی فامیلی، عوامل خطر دیگری هستند که همراه با چاقی، لزوم درمان را مطرح می نمایند.
تاثیر چاقی بر سلامتی
چاقی یکی از علل اصلی قابل پیشگیری مرگ در سراسر جهان به شمار می آید. کمترین درصد موارد مرگ در افراد دارای BMI بین 21 تا 24 و غیر سیگاری و نیز افراد سیگاری با BMI بین 24 تا 27 دیده می شود و با بروز تغییرات در هر دو جهت افزایش پیدا می کند. چاقی، خطر مرگ را در افرادی که قبلاً سیگار می کشیدند یا در حال حاضر به استعمال دخانیات ادامه می دهند و نیز در اشخاصی که هرگز سیگار نکشیده اند افزایش می دهد.
نکته: شاخص توده بدن (BMi) بالای 32 با دو برابر افزایش مرگ و میر همراه است.
چاقی به طور متوسط، امید به زندگی را به میزان 6 تا 7 سال کاهش می دهد و چاقی شدید (BMi بالای 40) موجب پایین آمدن امید به زندگی در مردان، تا 20 سال و درزنان تا 5 سال می شود. تعدادی از بیماری های جسمی و روانی با این بیماری در ارتباط هستند. این موارد عمدتاً در سندرم متابولیک انعکاس می یابند. سندرم متابولیک به ترکیبی از دیابت شیرین نوع 2، افزایش فشار خون، ازدیاد کلسترول و تری گلسیرید خون گفته می شود. چاقی همچنین با انواعی از بیماری های دیگر در ارتباط است. بعضی از این بیماری ها به طور مستقیم در اثر چاقی ایجاد می شوند و بقیه از طریق مکانیسم هایی مانند تغذیه ی ضعیف یا عدم تحرک کافی به شکل غیر مستقیم از چاقی منشأ می گیرند. شدت ارتباط میان چاقی و بیماری ها متغیر است. یکی از قویترین ارتباط ها در این زمینه چاقی ، دیابت نوع 2 است. افزایش چربی بدن در 64% مردان و 77% زنان دیابتی وجود دارد. ازدیاد چربی بدن، پاسخ بدن نسبت به انسولین را تغییر می دهد و به طور بالقوه منجر به مقاومت به انسولین می شود. افزایش چربی همچنین موجب بروز نوعی وضعیت پیش التهابی و در نتیجه، افزایش خطر لخته شدن خون (ترومبوز) می شود.
بیماری ها
بیماری های مرتبط با چاقی عبارتند از:
- بیماری های ایسکمیک عروق قلب (آنژین صدری و انفارکتوس میوکارد)، نارسایی احتقانی قلب، افزایش فشار خون، سطوح غیر طبیعی کلسترول خون، لخته شدن خون (ترومبوز) در سیاهرگ های عمقی و ریه.
- بیماری های غدد درون ریز و دستگاه تناسلی مرتبط با چاقی مانند دیابت قندی، تخمدان پلی کیستیک(تخمدان دارای کیست های متعدد)، سندرم متابولیک، اختلالات قاعدگی، ناباروری، عوارض دوران بارداری، نقایص مادرزادی، مرگ داخل رحمی جنین.
- بیماری های پوستی در رابطه با چاقی، از قبیل خط های ناشی از کشش پوست، آکانتوزنیگریکانس، ادم لنفاوی، سلولیت، پُرمویی (هیرسوتیسم) و اینترتریگو (intertrigo، بروز دانه های پوستی قرمز در نواحی پوستی مقابل هم مثل کشاله ی ران، زیر بغل و بین پستان ها).
- بیماری های گوارشی، مانند بازگشت (ریفلاکس) اسید معده به مری، بیماری کبد چرب، سنگ های صفراوی و فتق.
- بیماری های دستگاه عصبی، از جمله سکته ی مغزی، میگرن، سندرم کانال مچ دستی، زوال عقل (دِمانس؛dementia)، افزایش فشار داخل جمجمه با علت نامشخص.
- سرطان پستان، تخمدان، مری، کولون و رکتوم، کبد، لوزالمعده، کیسه ی صفرا، معده، اندومتر (لایه ی داخلی رحم) و دهانه ی رحم، پروستات، کلیه، لنفوم غیر هوجکین، میلیوم متعدد.
- اختلالات روانی مرتبط با چاقی، مانند افسردگی در زنان بیماری های مفصلی و ارتوپدی از قبیل نقرس، کمبود تحرک، پوکی استخوان، کمردرد.
- اختلالات تنفسی از جمله قطع تنفس انسدادی هنگام خواب (Sleep Apnea)، چاقی، سندرم کاهش تهویه، آسم، افزایش عوارض ناشی از بی هوشی عمومی.
- عوارض ادراری و کلیوی، مانند بی اختیاری ادرار، نارسایی مزمن کلیه، کم کاری غدد جنسی و اختلال عملکرد نعوظ نیز از جمله بیماری های مرتبط با چاقی است.
منبع: کتاب چاقی، افزایش وزن و درمان آن