پس از رد کردن عوامل هشدار دهنده، بیماران مبتلا به GERD یا سوء هاضمه معمولی نیاز به بررسی بیشتری ندارند و باید تحت تشخیص و درمان این عارضه قرار بگیرند.
فهرست مطالب
روش های تشخیص
- انجام آندوسکوپی فوقانی (مشاهده ی مری، معده و اثنی عشر با آندوسکوپ) برای رد ضایعه ی مخاطی سوء هاضمه در موارد وجود نشانه های غیر معمول، نشانه های مقاوم به درمان با داروهای مهارکننده ی اسید معده و وجود عوامل هشدار دهنده ضرورت دارد. در صورت وجود ترش کردن برای مدت بیش از 5 سال، به ویژه در افراد بالای 50 سال، آندوسکوپی از نظر تشخیص وجود متاپلازی بارِت (Barrett’s metaplasia) ضروری است. (متاپلازی بارت عبارت است از تبدیل سلول های بافت انتهای تحتانی مری به سلول های بافت روده که اغلب در اثر تحریک مزمن مری در سوء هاضمه به وسیله ی ریفلاکس اسید معده به مری ایجاد می شود و در آن ضایعه ای خوش خیم، شبیه به زخم در اپی تلیوم، مطبق مری به وجود می آید و با اختلال بلع، کاهش فشار اسفنکتر تحتانی مری و ترش کردن همراه است.)
- آزمایش تعیین pH مری (pH متری) در سوء هاضمه موارد مقاوم به درمان انجام می شود. آندوسکوپی فوقانی، نخستین آزمایش تشخیص این بیماری در دیس پپسی توجیه نشده در بالای 55 سالگی یا در موارد وجود عوامل هشداردهنده است زیرا در این بیماران احتمال بدخیمی و زخم افزایش پیدا می کند.
- آزمایش تشخیص عفونت هلیکوباکترپیلوری
نحوه درمان سوء هاضمه
در سوء هاضمه خفیف ممکن است اطمینان دادن به بیمار در این مورد که بررسی های به عمل آمده بیماری عضوی مهمی را نشان نداده اند تنها اقدام لازم به شمار آید. در صورت امکان بیمار باید از مصرف داروهای ایجاد کننده ی ریفلاکس یا دیس پپسی خودداری کند. بیماران مبتلا به سوء هاضمه یا سوزش سر دل باید از خوردن اتانول، کافئین، شکلات و کشیدن سیگار اجتناب نمایند. خوردن غذای کم چربی، نخوردن غذاهای سبک قبل از خواب شب و بالا نگه داشتن سر از بستر در هنگام خواب از اقدامات ضروری در GERD است. کاهش وزن، ورزش، نخوردن غذاهای چرب و سرخ شده، پنیر، چیپس و گوشت قرمز، ادویه جات، نمک، سرکه، پیاز و گوجه فرنگی ممکن است سوء هاضمه را کاهش دهند. رعایت نظم در ساعت خوردن غذا مفید است.
دارو درمانی
در صورت وجود کولیک صفراوی علاوه بر سوء هاضمه باید از جراحی استفاده کرد و در کمبود لاکتاز یا بیماری سلیاک، تغییرات رژیم غذایی مفید واقع می شوند. چنان چه زخم معده یا اثنی عشر عامل سوء هاضمه باشند باید با رژیم های درمانی اختصاصی خود تحت درمان قرار بگیرند. با توجه به اینکه اکثر موارداین بیماری ناشی از GERD یا دیس پپسی غیرعضوی هستند باید از داروهای کاهش دهنده ی حرکات معده یا کاهش دهنده ی حساسیت معده در درمان سوء هاضمه استفاده شود. داروهای مهارکننده یا خنثی کننده ی اسید معده اغلب برای درمان GERD تجویز می شوند. داروهای متضاد (آنتاگونیست) گیرنده ی هیستامین H2 (مثل سایمتیدین، رانتیدین، فاموتیدین و نیزاتیدین) در GERD خفیف تا متوسط مؤثر واقع می شوند.
در التهاب مری (ازوفاژیت) زخمی به علت سوء هاضمه، باید از داروهای مهارکننده ی پمپ پروتون مانند اومپرازول، لانسوپروزول، رابِپرازول، پَنتوپرازول یا اِسومِپرازول استفاده کرد. این داروها، فعالیت H+, K+– ATPase معده را مهار می کنند و قویتر از داروهای متضاد H2 هستند. بسیاری از بیمارانی که از داروهای مهارکننده پمپ پروتون در درمان سوء هاضمه استفاده می کنند می توان به تدریج تحت درمان با داروهای ضد H2 قرار داد. درمان ترکیبی این عارضه با هر دو گروه داروهای مذکور در بعضی موارد مقاوم مورد استفاده قرار می گیرد. آسپرین و داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (مثل دیکلوفناک و برون و ایندومتاسین) می توانند موجب تشدید سوء هاضمه شوند.
منبع: کتاب راهنمای پزشکی خانواده- سوءهاضمه، زخم معده