حرکات دودی روده (Visible peristaltic waves) همزمان با انقباضات روده ای از نظر قدرت و تکرار افزایش می یابد تا محتویات را از انسداد عبور دهد. معمولاً امواج دودی قابل دید نیستند. اگر قابل دید بودند اغلب ناگهانی ظاهر می شوند و به سرعت ناپدید می گردند. حرکات دودی روده زمانی دیده می شود که در جانب بیمار خم شده و شکم در زمانی که وی در وضعیت خوابیده به پشت قرار دارد، مشاهده شود.
فهرست مطالب
تشخیص
بررسی تاریخچه: تاریخچه پزشکی بیمار را درباره سابقه ابتلا به زخم پیلور، سرطان معده، التهاب مزمن معده، انسداد روده و تومورهای روده یا پولیپ های روده، سنگ های صفراوی، یبوست مزمن و فتق مزمن و فتق ثبت کنید. در مورد جراحی اخیر شکم جهت تشخیص علت حرکات دودی روده سؤال کنید. تاریخچه دارویی بیمار را ثبت کنید. درباره علائم و نشانه های مرتبط شامل: درد شکمی، تهوع و استفراغ مطلع شوید. دوام، مقدار و رنگ استفراغ را بررسی کنید.
بررسی جسمی: شکم را از نظر اتساع، جوشگاه جراحی، چسبندگی ها یا لوپ های روده ای قابل دید بازرسی کنید. صداهای روده ای را سمع کنید. بیمار را از یک طرف به طرف دیگر، بچرخانید و صدای شلپ شلپ را سمع کنید. این صدا ناشی از ترشحات مانده در معده به دلیل انسداد پیلور می باشد. شکم را دق کنید و از لحاظ وجود صدای طبل مانند بررسی کنید. شکم را از لحاظ سفتی و سختی و درد بررسی کنید. پوست و غشاهای مخاطی را از نظر خشکی و تورگور ضعیف پوست بررسی کنید. علائم حیاتی را ثبت نموده و به افزایش تعداد ضربان قلب و کاهش فشار خون توجه کنید.
بررسی شکم: هنگامی که شکم را بررسی می کنید این توالی را در معاینه بکار ببرید. 1) مشاهده، 2) سمع، 3) دق، 4) لمس. انجام لمس یا دق شکم قبل از سمع می تواند تعداد صداهای روده ای بیمار را تغییر داده و موجب بررسی نادرست شکم شود.
علل
1- انسداد روده بزرگ: وجود حرکات دودی روده قابل مشاهده در قسمت فوقانی شکم یک علامت زودرس است. یبوست شدید و مقاوم ممکن است زودرس ترین علامت باشد. سایر یافته های اختصاصی شامل: تهوع، درد کولیکی شکم، اتساع شکم وافزایش صداهای روده ای است.
2- انسداد راه خروجی معده: امواج دودی ممکن است در اپیگاستر متورم یا در ربع فوقانی چپ شکم دیده شود. معمولاً از نزدیک حاشیه دنده چپ شروع شده و از سمت چپ به سمت راست جاجا می شود. در سمع صدای شلپ شلپ بلند شنیده می شود. یافته های مربوطه شامل: ناراحتی: مبهم در اپیگاستر یا درد کولیکی بعد از صرف غذا، تهوع، استفراغ، بی اشتهایی و کاهش وزن می باشد.
3- انسداد روده کوچک حرکات دودی روده در سرتاسر قسمت فوقانی شکم مشاهده می شوند. درد کرامپی و متناوب دور ناف از علائم اولیه بیماری است و با افزایش صداهای روده ای و اتساع خفیف شکم همراه می باشد. سایر یافته ها شامل: تهوع، استفراغ صفراوی یا استفراغ مواد دفعی و یبوست است. با انسداد نسبی اسهال ممکن است ایجاد شود.
کاهش حرکات دودی روده
مراقبت های پرستاری
مصرف غذا و مایعات را متوقف کنید. اگر انسداد تأیید شده ساکشن بینی معده ای برای کاهش فشار معده و روده باریک انجام دهید. با فاصله کم به بیمار دهانشویه بدهید. کم آبی را ارزیابی کنید. به طور مکرر علائم حیاتی و جذب و دفع را ارزیابی کنید.
– نکاتی راجع به کودکان: در شیرخواران حرکات دودی روده قابل دید ممکن است نشانه تنگی پیلور باشد. در بچه های کوچک، امواج دودی ممکن است به طور طبیعی قابل دید باشد یا ممکن است نشان دهنده ی انسداد روده ای باشد.
– نکاتی راجع به سالمندان: در بیماران سالمند همیشه مدفوع را از نظر قوام بررسی کنید. سفتی مدفوع در این گروه سنی شایع است. تاریخچه دارویی بیمار سالمند را ثبت کنید. داروهای ضد افسردگی و ضد جنون ممکن است فرد را برای ابتلا به یبوست و انسداد روده ای مستعد کند.
آموزش به بیمار
درباره رژیم غذایی و مایعات لازم جت کاهش حرکات دودی روده به بیمار آموزش دهید. استفاده از نرم کننده های مدفو ع و مصرف فراوان غذاهای پرفیبر را در بیماران مبتلا به یبوست مزمن تشویق کنید.