منظور خروج غیر ارادی مدفوع است. به دنبال فقدان یا آسیب کنترل اسفنکتر خارجی مقعد ایجاد می شود. ممکن است موقت یا دائمی و ناگهانی یا تدریجی باشد.
فهرست مطالب
تشخیص
درباره شروع، طول مدت و شدت بی اختیاری مدفوع (Fecal incontinence) سؤال کنید. به تکرر، تداوم و حجم مدفوع توجه کنید. تاریخچه پزشکی بیمار را ثبت کنید و بر روی اختلالات دستگاه گوارش، عصبی و روان شناختی تمرکز کنید.
بررسی جسمی:اگر ضایعه مغزی یا طناب نخاعی علت احتمالی است، معاینه اعصاب انجام دهید. اگر اختلال دستگاه گوارش علت احتمالی است مشاهده سمع، دق و لمس شکم را انجام دهید. ناحیه مقعد را از نظر خراشیدگی یا عفونت بررسی کنید. وجود توده های سخت مدفوعی را بررسی کنید.
علل
1- زوال عقل: بی اختیاری مدفوع و ادرار ممکن است تؤام با هم رخ دهد. سایر یافته ها شامل: آسیب قضاوت و تفکر انتزاعی، فراموشی، بی ثباتی عاطفی، افزایش بازتاب وتری عمقی، جویده جویده صحبت کردن، اختلال در درک یا بیان کلمات، و حرکات کره ای منتشر می باشد.
2- التهاب معده و روده: بی اختیاری موقت مدفوع ممکن است همراه با اسهال غیر قابل کنترل رخ دهد. سایر یافته ها شامل: تهوع، استفراغ، سردرد، درد عضلانی، افزایش صداهای روده ای و درد کولیکی شکم می باشد.
3- ضربه مغزی: بی اختیاری مدفوع ممکن است اتفاق بیفتد. سایر یافته ها به موقعیت و شدت ضربه بستگی دارد و ممکن است شامل: کاهش سطح هوشیاری، تشنج، استفراغ و آسیب های حسی و حرکتی باشد.
4- بیماری التهابی روده: بی اختیاری مدفوع در شب ممکن است همراه با اسهال رخ دهد. سایر یافته ها شامل درد شکمی، بی اشتهایی، کاهش وزن، وجود خون در مدفوع و افزایش صداهای روده ای می باشد.
5- اسکلروز متعدد: بی اختیاری مدفوع یک علامت ناپایدار است. سایر یافته ها شامل: ضعف عضلات، تلوتلو خوردن و فلجی، اختلال در قدم زدن، آسیب های حسی، تاری دید، دو بینی یا حرکات غیر ارادی و سریع چشم، اختلالات ادراری و بی ثباتی عاطفی می باشد.
6- فیستول رکتوواژینال: بی اختیاری مدفوع همراه با دفع مهار نشدنی گاز اتفاق می افتد.
7- ضایعات طناب نخاعی: بی اختیاری مدفوع بسته به شدت ضایعه ممکن است دائمی باشد. سایر یافته ها شامل: اختلال حرکتی و حسی در زیر سطح ضایعه می باشد.
8- سکته مغزی: بی اختیاری موقت مدفوع زمانی که انقباض پایه عضلات و بازتاب وتری عمقی به وضع طبیعی برگردد برطرف می شود. بی اختیاری دائمی مدفوع نشانه آسیب وسیع عصبی است. سایر یافتها شامل بی اختیاری ادراری، فلج نیمی از بدن، جویده جویده صحبت کردن، اختلال در درک، یا بیان کلمات، از دست دادن حس، افزایش رفلکس تاندون عمقی و نقص میدان بینایی می باشد.
9- تابس دورسالیس: علامت دیررس سیفلیس است و ممکن است موجب بی اختیاری مدفوع شود. سایر یافته ها شامل: بی اختیاری ادرار، گشادگشاد راه رفتن، احساس ذهنی بی حسی و سوزن سوزن شدن، از دست دادن رفلکس های تاندون عمقی و حس درجه حرارت، درد شدید و ناگهانی، مفاصل شارکوت، مردک آرگیل توبرتسون و ناتوانی جنسی است.
سایر علل:
10- داروها: استفاده نابجا و طولانی مدت ملین ها ممکن است باعث عدم حساسیت به توده مدفوع یا از دست دادن رفلکس دفع روده بزرگ شود.
11- جراحی: گاهی اوقات جراحی لگن، پروستات، یا رکتوم بی اختیاری موقت مدفوع ایجاد می کند.
روش درمان بی اختیاری مدفوع
مراقبت های پرستاری
بهداشت مناسب از جمله کنترل بوی مدفوع را رعایت کنید. اقداماتی را برای به حداقل رساندن خجالت و شرمندگی بیمار انجام دهید. انجام تمرینات کگل (Kegel exercises) را (برای تقویت عضلات شکم و اطراف رکتوم در بیماران مبتلا به بی اختیاری موقت یا متناوب مدفوع) تشویق کنید. تمرین مجدد روده ای (روشی برای تخلیه منظم روده ها) برای بیماری که از لحاظ عصبی سالم است فراهم شود.
نکاتی راجع به کودکان: بی اختیاری مدفوع در شیرخوران طبیعی ممکن است در کودکانی که به دلیل تنیدگی یا بیماری جسمی سیر قهقرائی را تجربه می کنند رخ دهد. بی اختیاری مدفوع ممکن است به دلیل ابتلا به میلومننگوسل باشد.
نکاتی راجع به سالمندان: تغییرات مرتبط با سن که بر روی سلول های عضلات صاف روده بزرگ تأثیر می گذارد، ممکن است حرکت دستگاه گوارش را تغییر داده و منجر به بی اختیاری مدفوع شود. اما فرد سالمند باید از نظر ابتلا به بیماری بررسی شود.
آموزش به بیمار
به بیمار مهارت های ضروری تمرین مجدد روده ای را آموزش دهید. توضیح دهید چگونه تمرینات کگل را انجام دهد. چگونگی رعایت بهداشت مناسب را به بیمار آموزش دهید.
– چگونه سیستم عصبی دفع را کنترل می کند؟
به طور طبیعی سه مکانیسم عصبی دفع را کنترل می کند: رفلکس دفع با منشاء درونی، رفلکس پاراسمپاتیک (شامل قطعات خاجی طناب نخاعی) و کنترل ارادی دفع است. حال چگونه آنها عمل می کنند؟ موقعی که رکتوم به وسیله مدفوع متسع شده است، رفلکس دفع با منشاء درونی فعال می شود و باعث می شود پیام های آوران از طریق شبکه مربوط به پوشش عضلانی روده منتشر شده و حرکت دودی در کولون نزولی، سیگموئید و رکتوم شروع شودد. مدفوع به سوی مقعد حرکت می کند و باعث شل شدن اسفنکتر داخلی مقعد می شود. برای کامل کردن دفع، رفلکس پاراسمپتایک، رفلکس دفع با منشاء درونی را تقویت می کند. تحریک اعصاب آوران در دیواره رکتوم پیام هایی را از طریق طناب نخاعی به کولون نزولی، سیگموئید، رکتوم و مقعد می فرستد تا حرکات دودی را زیاد کند. به هر حال موقعی که مدفوع حرکت می کند و اسفنکتر داخلی شل می شود این ممکن است باعث شود اسفنکتر خارجی مقعد به سرعت منقبض شده و مدفوع به طور موقت باقی بماند. در این مرحله کنترل اسفنکتر خارجی یا از خروج مدفوع پیشگیری کرده و یا اجازه خروج می دهد. به جزشیرخواران یا بیماران آسیب دیده از نظر عصبی، مکانیسم ارادی، اسفنکتر را برای پیشگیری از بی اختیاری مدفوع و دفع در زمان نامناسب منقبض کرده یا آن را شل می کند و اجازه خروج مدفوع را می دهد.