بیماری مری بارت (Barrett’s disease) ( یا متاپلازی بارت) در اثر تماس طولانی مری با اسید معده ایجاد می شود. در بسیاری از موارد، مری بارت مشکل چندانی ایجاد نمی کند ولی مشخص شده است که در بعضی موارد به ویژه در افراد مبتلا به نوع شدید بیماری مری بارت مشکل ساز می شود.
حرکت غذا در مسیر مجرای گوارشی در اثر انقباض های عضلانی متوالی موسوم به حرکات دودی (کِرمی) یا موج پریستالیس (peristalsis) صورت می گیرد. انواع دیگر عملکرد عضلانی در معده، غذا را به تلاطم در می آورند و در روده ی بزرگ (کولون) موجب تشکیل مدفوع می شوند. فعالیت عضلانی مجرای گوارشی به وسیله ی شبکه ای از اعصاب که مجرای مزبور را پوشانیده اند کنترل می شود. دریچه های عضلانی متعدد، عبور غذا را کنترل و از بازگشت آن به عقب جلوگیری می کنند.
وظایف مری
مری، لوله ای عضلانی است که غذا را به معده هدایت می کند. در معده، غذای جامد تا 5 ساعت با شیره ی معده مخلوط می شود تا قبل از ورود به روده ی باریک، کیموس (chymus) را بسازد. کیموس ماده ی نیمه ی مایع و خمیری شکل بخش فوقانی مجرای معده ای- روده ای است که از هضم غذا حاصل می شود. مایعات طی مدت چند دقیقه از دهان به روده می رسند. غذا طی 2 تا 3 ثانیه از ابتدای مری به پایین آن می رسد. اسفنکتر تحتانی مری، حلقه ای عضلانی است که با شل شدن خود به غذا اجازه می دهد به داخل معده برود و سپس با انقباض بعدی از بازگشت غذا به عقب جلوگیری می کند. اسفنکترپیلور (منفذ انتهایی معده)، دریچه ای عضلانی است که کیموس را تا زمان تکمیل فرآیند مخلوط شدن آن در معده نگه می دارد. معده ی خالی به شکل J و دارای چین خوردگی هایی است که به معده اجازه می دهند متسع شود. معده با آستری مخاطی پوشیده شده است که مایعی مخاطی به منظور پیشگیری از هضم شدن بافت معده به وسیله ی خودش ترشح می کند. آستر معده حفره هایی دارد که قعده ی آنها حاوی غدد معده است. این غدد به تعداد بسیار زیاد در داخل هر چین خوردگی مخاط معده حضور دارند و اسید و آنزیم های سازنده ی شیره ی معده را ترشح می کنند. معده روزانه 3 لیتر شیره ی معده تولید می کند.
درمان بیماری های مری
شیره ی معده حاوی اسید و آنزیم های گوارشی است. اسید معده، باکتری های موجود در غذا را از بین می برد و آنزیم ها به تجزیه ی پروتئین و تبدیل آنها به اسیدهای آمینه کمک می کنند. سلول های اختصاصی معده، مخاط (موکوس) ترشح می کنند که موجب پیشگیری از هضم معده به وسیله ی اسید معده می شود. در اثنی عشر، صفرا ذرات چربی را به ذرات کوچکتر تقسیم می کند و شیره ی لوزالمعده، حاوی آنزیم های مبدل چربی به اسید های چرب، گلیسرول و بیکربنات سدیم است که اسید معده را خنثی می کند.
در صورت بروز سرطان مری باید برای جلوگیری از پیشرفت سرطان مری با جراحی، مقداری از مری را برداشت و در صورتی که مقدار مری نیازمند برداشتن زیاد باشد لازم است معده به سمت بالا کشیده شود یا به جای مری قسمتی از روده ی بزرگ قرار داده شود. درمان دراز مدت سرطان مری با داروهای مهارکننده پمپ پروتون برای کنترل ریفلاکس شدید ممکن است ضرورت داشته باشد.
منبع: کتاب راهنمای پزشکی خانواده- سوءهاضمه، زخم معده و اثنی عشر