علائم بیماری های مرتبط با اتساع شکم

 

علائم ورم شکم 

–          ناشی از تومور بدخیم شکم

ورم شکمی منتشر ممکن است زمانی ایجاد شود که تومور بدخیم و پیشرونده (تخمدان، کبد یا لوزالمعده) آسیت را به وجود آورده باشد.

سایر علائم و نشانه ها ممکن است شامل: درد شکمی، بی اشتهایی، زردی، خونریزی گوارشی، سوء هاضمه، کاهش وزن، وجود توده شکمی و ضعف و تحلیل عضلات باشد.

–          ناشی از ضربه به شکم

ورم حاد و قابل توجه شکم ممکن است همراه با خونریزی سریع داخلی اتفاق بیفتد. سایر علائم و نشانه ها شامل: سفتی و سختی غیر ارادی شکم همراه با انقباض اردای عضلات شکم، کاهش یا فقدان صداهای روده ای، استفراغ، حساسیت و کبودی شکم، درد در مکان ضرب دیدگی یا کتف و در صورتی که از دست دادن خون سریع باشد شوک ناشی از کاهش حجم خون ایجاد می شود.

–          ناشی از سیروز

آسیب موجب ورم منتشر شکمی می شود. بیرون زدگی ناف و اتساع وریدهای اطراف ناف شایع است. بیمار ممکن است احساس سیری یا افزایش وزن را گزارش کند. سایر علائم و نشانه ها شامل درد مبهم شکمی، بزرگی کبد، تب، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، یبوست یا اسهال، افزایش احتمال خونریزی، خارش شدید، قرمزی کف دست، آنژیوم عنکبوتی، ادم پا و زردی (علامت دیررس) می باشد.

–          ناشی از نارسائی قلبی

در اختلال شدید قلبی- عروقی آسیت باعث اتساع منتشر شکمی می شود. علائم و نشانه های اصلی شامل: ادم محیطی، اتساع سیاهرگ گردنی، تنگی نفس و افزایش تعداد ضربان قلب است.

سایر علائم و نشانه ها شامل: بزرگی کبد، تهوع، استفراغ، سرفه خلط دار، رال، سردی اندام ها، کبودی بستر ناخن، تکرر ادرار شبانه، عدم تحمل فعالیت، خس خس شبانه، افزایش فشار خون دیاستولیک و بزرگی قلب می باشد.

–           ناشی از سندرم روده تحریک پذیر

انقباض های دوره ای روده ممکن است باعث ورم موضعی و متناوب شکم شود. درد یا کرامپ قسمت تحتانی شکم معمولاً همراه با انقباض های روده ای وجود دارد. درد معمولاً با اجابت مزاج و یا خروج گاز از روده کاهش یافته و با تنش تشدید می شود.

سایر علائم و نشانه های ورم شکم مربوط به سندرم روده تحریک پذیر شامل: اسهال و یبوست متناوب یا عملکرد طبیعی روده، تهوع، سوء هاضمه، تلاش زیاد برای دفع مدفوع یا دفع فوری مدفوعی، احساس تخلیه ناکامل مدفوع و مدفوع با رگه های موکوسی و کم حجمی می باشد.

–           ناشی از انسداد روده بزرگ

انسداد روده یک اختلال تهدید کننده حیات است که با ورم قابل توجه شکم مشخص می شود. یبوست پیش از ورم شکم وجود دارد. سایر یافته ها شامل: صداهای روده ای با فرکانس بالا و با صدای طبل مانند و شروع ناگهانی دردهای کولیکی در قسمت تحتانی شکم می باشد. علائم دیررس شامل: استفراغی مدفوعی و کاهش امواج دودی روده است.

–           ناشی از انسداد حاد شریان مزانتریک

یک اختلال تهدید کننده حیات است. ورم شکمی معمولاً چندین ساعت بعد از شروع ناگهانی درد شدید و کولیکی اطراف ناف و تخلیه سریع یا فشار روده رخ می دهد. سپس درد، مداوم و مستمر می شود. سایر علائم و نشانه ها عبارتند از: حساسیت شدید و سفتی و سختی شکم همراه با گاردینگ، فقدان صداهای روده ای، استفراغ، بی اشتهایی، اسهال، یبوست و گاهی اوقات سمع بروئی در حفره خاصره ای سمت راست است. علائم دیر رس شامل: تب، افزایش تعداد ضربان قلب، افزایش تعداد تنفس، کاهش فشار خون و پوست سرد و مرطوب می باشد.

–           ناشی از التهاب صفاق

ورم موضعی یا منتشر شکم همراه با درد شدید و ناگهانی شکم که با حرکت کردن بدتر می شود. حساسیت  برگشتی شکم و سفتی و سختی شکم ممکن است وجود داشته باشد. سایر علائم و نشانه ها شامل: کاهش یا فقدان صداهای روده ای، تب، لرز، تهوع، استفراغ و علائم شوک (با از دست دادن حجم زیادی از خون) می باشد.

–           ناشی از انسداد روده باریک

انسداد روده باریک یک اختلال تهدید کننده حیات است. ورم شکمی در مراحل آخر انسداد به ویژه در انسداد قسمت انتهایی روده باریک (ایلئوم) به میزان زیادی مشخص است. صداهای روده ای ممکن است کاهش یا افزایش یافته باشند و صدای طبل مانند در هنگام دق شکم وجود دارد. سایر علائم و نشانه ها شامل: درد کولیکی اطراف ناف، یبوست، تهوع، استفراغ، خواب آلودگی، ناخوشی، کم آبی و علائم شوک ناشی از کاهش حجم خون می باشد.

–           ناشی از مگاکولون سمی (حاد)

مگاکولون سمی (حاد) یک اختلال  تهدید کننده حیات است، اتساع قابل توجه شکم معمولاً به تدریج پیشرفت می کند. صداهای روده ای ممکن است کاهش یافته یا وجود نداشته باشد. همچنین درد شکمی، حساسیت برگشتی، تب، افزایش تعداد ضربان قلب و کم آبی وجود دارد.

درمان ورم شکم

بیمار را در وضعیت راحتی قرار دهید. برای حمایت بیشتر بیمار، از بالش استفاده کنید. بیمار را به پهلوی چپ قرار دهید تا خروج گازهای موجود در شکم وی کمک شود. اگر بیمار آسیت دارد، برای تسهیل تنفس سرتخت را بالا بیاورید. طبق دستور پزشک به بیمار داروی مسکن بدهید. از بیمار حمایت عاطفی به عمل آورید. بیمار را برای آزمون های تشخیصی آماده کنید.

–          درمان ورم شکم کودکان

مشاهده اتساع شکم ممکن است در بچه ها مشکل باشد. آسیت ، بدشکلی های مادرزادی دستگاه گوارش، پرخوری و یبوست، احتمالاً از علل اتساع شکم در بچه ها می باشد. در نوزدان اتساع شکم به دلیل آسیت معمولاً در نتیجه پارگی در دستگاه گوارش یا دستگاه ادراری است. در بچه های بزرگ تر ورم شکمی ناشی از نارسایی قلبی، سیروز یا نفروز می باشد.

–          درمان ورم شکم در سالمندان

ممکن است ورم شکم به دلیل تجمع چربی در قسمت تحتانی شکم باشد که پدیده شاعی در این سن است.

به بیمار آموزش دهید آهسته نفس بکشد تا ناراحتی شکم وی کاهش یابد. اگر بیمار علائم بیماری های مرتبط با اتساع شکم دارد و مبتلا به انسداد روده ای یا آسیت می باشد، درباره منع مصرف بعضی از غذاها و مایعات به او آموزش دهید. بر اهمیت رعایت بهداست دهان برای پیشگیری از خشکی دهان تأکید کنید.

منبع: کتاب علائم و نشانه های اختلالات دستگاه گوارش