ممکن است عوامل ژنتیکی موجب سوء هاضمه و بازگشت اسید معده به مری شوند. غالباً این عارضه پس از مدت نسبتاً کوتاهی برطرف می شود ولی در برخی افراد ممکن است علایم طولانی و شدید شوند و با زندگی روزمره تداخل کنند.
علایم سوء هاضمه عبارتند از:
- درد و ناراحتی در قسمت بالا و میانی شکم (اپیگاستر) که با خوردن غذا در ارتباط است،
- احساس سوزش سردل و قفسه ی سینه (ترشح کردن)،
- درد سینه،
- آروغ زدن،
- نفخ شکم،
- تهوع و گاهی استفراغ.
ارتباط سوء هاضمه با سایر بیماری ها
سوء هاضمه ممکن است با بیماری بازگشت اسید معده به مری (GERD; Gateroesophageal reflux diease)، دیس پپسی عملکردی (functional dyspepsia) ، زخم مری، معده یا اثنی عشر، بیماری کرون، بیماری های بدخیم مری یا معده، دردهای کولیک (قولنجی) صفراوی، خوردن لاکتوز به وسیله ی افراد مبتلا به کمبود لاکتاز روده، عدم تحمل به کربوهیدرات ها (مانند فروکتوز و سوربیتول) رشد بیش از حد باکتری های روده ی کوچک، بیماری های لوزالمعده (التهاب مزمن و بدخیمی لوزالمعده)، سرطان سلول کبدی، بیماری سلیاک، بیماری های تیرویید و پاراتیروئید و تحت کشش قرار گرفتن جدار معده، نارسایی احتقانی قلب و سل و چند بیماری دیگر اشتباه شود.
نشانه ها
سوء هاضمه اغلب به شکل سوزش سردل (ترش کردن) و نوعی حس گرم شدن زیر جناغ که به طرف گردن حرکت می کند بروز می نماید. اغلب ترش کردن با خوردن غذا تشدید می شود و ممکن است بیمار را از خواب بیدار کند.
علایم همراه سوء هاضمه عبارتند از: بازگشت اسید و آب از معده به مری و آزاد شدن رفلکسی ترشحات شور بزاقی به داخل دهان.
علایم غیر معمول بازگشت اسد معده عبارتند از: التهاب حلق (فارنژیت)، آسم، سرفه، برونشیت، خشونت صدا و درد قفسه ی سینه (شبیه درد آنژین صدری).
در بعضی بیماران سوء هاضمه با آنکه وجود ریفلاکس اسید در آزمایش pH مری به اثبات می رسد، ترش کردن و درد شکم ذکر نمی شود. برخی بیماران از درد یا سوزش ناحیه ی اپیگاستر، بدون انتشار به سایر نقاط شکایت دارند. تعداد دیگری از بیماران دچار احساس پر بودن شکم پس از خوردن مقدار معمولی غذا و سیری زودرس می شوند که با نفخ شکم و آروغ زدن یا تهوع همراه است. در GERD غیر معمول، قرمزی حلق و خس خس سینه وجود دارد. در دیس پپسی عملکردی ممکن است حساس بودن ناحیه ی اپیگاستر یا اتساع شکم موجود باشد. برای افتراق میان علل عملکردی (غیر عضوی) و عضوی سوء هاضمه باید سابقه ی بیماری و یافته های موجود در معاینه را بررسی کرد. درد در هنگام بلع، احتمال عفونت مری و اختلال در بلع (بلع دشوار)، احتمال وجود توده ی خوش خیم یا بدخیم مری را مطرح می کنند.
سایر علایم هشدار دهنده سوء هاضمه عبارتند از: کاهش وزن غیر منتظره، استفراغ مکرر، خونریزی مخفی یا آشکار از دستگاه گوارش، یرقان، وجود توده ی قابل لمس یا بزرگی غدد لنفاوی و وجود سابقه ی فامیلی بدخیمی گوارشی.
منبع: کتاب راهنمای پزشکی خانواده- سوءهاضمه، زخم معده