علت بروز یبوست

یبوست می تواند علت های زیادی داشته باشد، ولی معمولاً در مورد هر بیمار، علت های اصلی بروز این عارضه چند تا بیشتر نیست. اگر ما بتوانیم آن ها را پیدا کنیم، درمان تا حدی برایمان واضح و مشخص می شود. در بیماری یبوست کمبود مایعات مطرح است (بر عکس در مورد اسهال، وجود بیش از حد مایعات، دردسرساز می شود).

من در حالت طبیعی به همه توصیه می کنم که حداقل روی 8 لیوان آب بنوشند. نوشیدنی هایی مثل چای و قهوه یا آب میوه هم کمک کننده هستند، ولی آب از همه مهمتر است. همیشه یادتان باشد که خوردن غذاهای پرفیبر برای حفظ سلامتی دستگاه گوارش و روده ها ضروری است و می تواند در پیشگیری از بروز یبوست خیلی مؤثر باشد. ویژگی بارز رژیم غذایی جدید برای رفع یبوست این است که وقت صبحانه نان سبوس دار یا غلات کامل صبحانه در کنار حداقل یک سهم میوه باید خورد؛ با نهار هم سالاد خورده شود. در وعده شام نیز همراه ماهی یا گوشت، حداقل یک سهم سبزی جات و سالاد خورده شود. در ضمن بیمار مبتلا به یبوست مزمن می بایست به جای اینکه به عنوان میان وعده هر روز ساندویچ گوشت بخورد، باید سیب بخورد که پر از فیبر و مواد مغذی است.

حالا می خواهم داستان یکی از بیمارانم را برایتان تعریف کنم. خانم 38 ساله ای که به حفظ سلامتی و بهبود کیفیت زندگی اش خیلی اهمیت می داد و فکر می کرد هر کاری که برای حفظ سلامتی اش از دستش بربیاید، انجام می دهد. او اخیراً یک برنامه ورزشی شدید و سفت و سخت را شروع کرده بود و پنج بار در هفته به باشگاه می رفت، یک ساعت نرمش های ایروبیک و تمرینات قدرتی انجام می داد. بدن او عضله سازی می کرد و وزنش هم کاهش یافته بود. هنگام مراجعه به من گفت: بعد از هر بار ورزش احساس فوق العاده ای داشتم. با وجود این که سرتا پا از عرق خیس بودم، ولی حالم خیلی خوب بود. خب، همه چیز عالی بود، ولی یک مشکل بزرگ وجود داشت: او در تمام عمرش کمابیش یبوست داشت ولی حالا داشت خیلی بدتر می شود. وقتی پیش من آمد، شش ماه بود که فقط هفته ای یکبار شکمش کار می کرد.

وقتی از بیمار 38 ساله ام سابقه وضعیت گوارشی اش را پرسیدم، گفت که معمولاً هفته ای سه بار شکمش کار می کرده و اغلب هم سخت بوده بااین حال می گفت: اوضاع خوب نبود ولی دیگر به آن عادت کرده بودم. اما حالا فقط هفته ای یکبار شکمم کار می کند و احساس سنگینی می کنم و حالم خوب نیست. یبوست را هم می توان دیربه دیر مدفوع کردن تعریف کرد و هم اینکه مدفوع همیشه خشک و سفت که دفع آن دشوار است. این زن با هر دو مشکل مشکل درگیر بود و داشت بدتر هم می شود. باید می فهمیدم علت مشکل او چیست تا بعد بتوانم به او بگویم که چه کار کند. این بیمار تقریباً هر روز بسیار زیاد عرق می ریخت و به همین خاطر بدنش مایعات زیادی از دست می داد و من شک داشتم که او به مقدار کافی آب می نوشد یا خیر. من در حالت طبیعی به همه توصیه می کنم که حداقل روزی 8 لیوان آب بنوشند. نوشیدنی هایی مثل چای و قهوه یا آب میوه هم به پیشگیری از یبوست کمک کننده هستند، ولی آب از همه مهمتر است. ولی بیمار این کار را نمی کرد و برای جبران آن همه آبی که به خاطر عرق کردن در باشگاه از دست می داد، به قدر کافی آب نمی نوشید. او می گفت: اصلاً به این مسئله توجه نمی کنم. وقتی ورزش می کنم هر چند وقت یکبار آب می خوریم ولی وقتی سر کارم وقت سرخاراندن هم ندارم چه برسد به اینکه از سر میزم بلند شوم و بروم آب بخورم! قرار شد او برای حل این مشکل، همیشه یک بطری متوسط آب داشته باشد (البته آب سالم و آشامیدنی) و روی میز کارش بگذارد تا آب دم دستش باشد و به مقدار کم ولی پیوسته طی روز اب بنوشد و این بطری را روزی 5 بار پر کند. بیمار وقتی به باشگاه هم می رفت، با خودش بطری آب می برد، و حین ورزش هم آب می نوشید، اما علت یبوست شدید بیمار 38 ساله من فقط کمبود مایعات نبود. من از او پرسیدم چه داروهایی می خورد و همچنین درباره عادات غذایی اش هم مفصل صحبت کردیم. اول درباره ی داروهایش: 6 ماه بود که پزشک برای او دو داروی جدید تجویز کرده بود، یک داروی ضد افسردگی تری سیکلیک (سه حلقه ای) و یک نوع داروی آنتی هیستامین برای آلرژی. هر دو نوع این داروها حرکات روده را کند می کنند. بعد ما رفتیم به سراغ رژیم غذایی او.

این زن که علاقه زیادی به سلامتی اش داشت موظف بود حداقل روزی 12 لیوان مایعات، به خصوص پس از ورزش بنوشد. بعد از فقط چند هفته این خانم بیمار پیش من آمد و با خوشحالی گفت: حالا تقریباً هر روز شکمم کار می کند. احساس می کنم خیلی سبکترم و انرژی ام خیلی بیشتر شده و خیلی بهتر ورزش می کنم. جالبتر از همه اینکه فکر می کردم افسردگی علت بروز یبوست است، اما انگار برعکس بود. حالا اینقدر حالم خوب است و سرحالم که به روان پزشک گفتم داروهای ضدافسردگی را قطع کند.

منبع: کتاب درمان بیماری های معده