علت نفخ و درمان آن

احساس پری شکم به دلیل وجود گاز. به کاهش حرکت روده، افزایش بلع هوا یا افزایش تولید گاز در داخل مجرای داخلی روده اشاره دارد.

تشخیص

تاریخچه: طول مدت و مقدار نفخ (Flatulence) را تعیین کنید. درباره سایر علل مثل: آروغ زدن، خروپف، و تکلم بسیار سریع سؤال کنید. درباره تنش غیر معمول عاطفی سؤال کنید. تاریخچه پزشکی بیمار را از نظر ابتلا به اختلالات گوارشی و بیماری های عمومی بدن ثبت کنید.

بررسی جسمی: شکم بیمار را از نظر وجود اتساع معاینه کنید. شکم بیمار مبتلا به نفخ را به منظور بررسی وجود صداهای روده ای غیر طبیعی سمع کنید. شکم را به منظور بررسی افزایش صداهای تمپان به دلیل تجمع گاز دق کنید. شکم را به منظور بررسی وجود حساسیت و توده لمس کنید.

علل

1- سیروز: نفخ زودرس و بی سر و صدا. سایر علائم و نشانه ها ،شامل: بی اشتهایی، سوءهاضمه، تهوع، استفراغ، اسهال یا یبوست، درد در ربع فوقانی راست شکم، بزرگی کبد، بزرگی طحال، خستگی و ناخوش می باشد.

2- تومور بدخیم کولون: نفخ ممکن است همراه با اتساع شکم و جود صدای تمپان در هنگام دق باشد. سایر یافته ها شامل: درد شکمی، بی اشتهایی، کاهش وزن، ناخوشی و تغییر در عادات روده ای است.

3- بیماری کرون: نفخ همراه با درد، کرامپ و حساسیت شکم، اسهال، تب خفیف، تهوع و مدفوع قیری رنگ است.

4- سندرم روده تحریک پذیر: نفخ مزمن، آروغ زدن، یبوست و اسهال متناوب. درد متناوب در قسمت های تحتانی شکم که با دفع گاز کاهش می یابد.

5- عدم تحمل لاکتوز: نفخ طی چندین ساعت بعد از خوردن فرآورده های لبنی ایجاد می شود. سایر یافته ها شامل: انقباض، درد شکمی و اسهال است.

6- سندرم سوءجذب: نفخ ممکن است اتفاق بیفتد. سایر یافته ها شامل: درد شکمی، بی اشتهایی، کاهش وزن، دفع مدفوع آبکی، چرب و حجیم همراه با بوی بد است. سوءجذب شدید موجب تضعیف و تحلیل عضلات می شود. درد استخوانی، ادم، خونمردگی، و زخم شدن زبان ممکن است رخ دهد.

7- علل دیگر: در جراحی شکم تا زمانی که حرکات دودی روده از سرگرفته شود، تجمع گاز نفخ ایجاد می کند. تعدادی از فرآورده های گیاهی مثل سیر می تواند باعث نفخ شود.

درمان نفخ

مراقبت های پرستاری

برای پیشگیری از تولید گاز بیمار را به تغییر وضعیت مکرر، راه رفتن و دریافت مایعات به میزان کافی تشویق کنید. بیمار را در وضعیت خوابیده به پهلوی چپ قرار داده تا به خروج گاز کمک شود.. در صورت لزوم لوله رکتوم قرار دهید. طبق دستور پزشک تنقیه، شیاف، ضد نفخ یا آنتی کلی نرژیک بدهید. رژیم غذایی مناسب غیر نفخ زا فراهم کنید.

نکاتی راجع به کودکان: درد معده به طور شایع به دلیل نفخ است. بچه ها ممکن است به غذاهای نفاخ و بلع هوا حساستر باشند.

نکاتی راجع به سالمندان: افزایش نفخ ممکن است به دلیل وضعیت نامناسب دندان های سالمندان باشد که منجربه جویدن ضعیف غذا، دریافت کم رژیم غذایی و کاهش حرکات دستگاه گوارش می شود.

راههای پیشگیری

روش های کاهش نفخ را شرح دهید. اگر بیمار به لاکتوز تحمل ندارند، رژیم غذایی مناسب را به وی آموزش دهید.

آموزش به بیمار برای پیروی از رژیم ضد نفخ:

از مصرف سبزیجات و میوه جات ذیل اجتناب کنید: گل کلم، کلم بروکلی، خیار، باقلای خسک، فلفل سبز، کاهو، خربزه، پیاز، نخود، آلو، تربچه و میوه های خام.

از مصرف تمام غذاهای چرب اجتناب کنید: مثل گوشت قرمز، غذاهای سرخ کرده و نان روغنی.

از مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی گاز زیاد مثل: نوشیدنی های حاوی کربنات اجتناب کنید. در صورت عدم وجود تحمل مواد حاوی لاکتوز از خوردن شیر، پنیر، بستنی، و فرآورده های دیگر لبنی خودداری شود.

جهت پیشگیری از نفخ ، زیاد نخورید. سریع نخورید یا در شرایط تنش زا غذا نخورید. مقادیر زیاد مایع را همراه با غذا ننوشید. ملین مصرف نکنید.

خواننده گرامی:

پیشنهاد می شود مطلب درمان نفخ شکم و دلایل نفخ شکم را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه نفخ و مشکلات گوارشی مطالعه فرمایید .