گاهی اوقات کودکان به خودشان آسیب می‌رسانند و در دوران کودکی دچار بیماری می‌شوند که این مسئله یک فرآیند طبیعی از چرخه طبیعی رشد آنها محسوب میشود اما برخی از شرایط خاص که خارج از چرخه طبیعی رشد کودک رخ میدهد میتواند علامت هشدار تلقی شود که وجود خون در مدفوع کودکان یکی از این موارد است. همیشه علت این وضعیت یک مشکل جدی و حاد نیست اما به هر حال باید در مرحله اول بدانید که علت وجود خون در مدفوع کودک شما چیست.
سوالی که توسط پدر و مادرها پرسیده میشود این است که کی باید به پزشک کودکان مراجعه کنند. در ادامه یک فهرست از مشکلاتی که به هیچ عنوان نباید نادیده گرفته شود و شما باید فوراً به پزشک مراجعه کنید را توضیح خواهیم داد:
- در صورتی که کودک شما بیمار به نظر برسد.
- در صورتی که خونریزی غیر قابل توجهی در مدفوع او دیده شود.
- در صورتی که مدفوع کودک تیره یا سیاه است و این مسئله چندین بار تکرار میشود.
- در صورتی که استفراغ او خونی است.
- در صورتی که دچار درد شکمی است.
- در صورتی که پوست و کبود شده است ولی ارتباطی به هیچ گونه آسیب دیدگی ندارد.
- در صورتی که در مقعد یا رکتوم او هیچ گونه آسیب دیدگی وجود ندارد.
اگر کودک شما یک یا چند مورد از این مسائل را دارد به یک چکاپ کامل نیاز دارد تا علت اصلی خونریزی از مقعد او مشخص شود و شما باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود و پزشک یک روش درمانی مناسب را برای کودک شما انتخاب نماید. بهتر است در این رابطه با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت لزوم و بر اساس نتایج حاصل از آزمایشات و معاینات بالینی به متخصص داخلی کودکان مراجعه نمایید.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در مطب دکتر رضادوست جهت درمان مدفوع خونی کودکتان میتوانید با شماره تلفن‌های 09195373730 – 02122908154 – 02122260452 تماس حاصل فرمایید.
فهرست مطالب
علل وجود خون در مدفوع کودکان چیست؟
در بخش زیر به برخی از علل شایع وجود خون در مدفوع کودکان اشاره می‌کنیم:
بیماری هیرشپرونگ
این بیماری معمولاً در نوزادان وجود دارد و چند روز پس از تولد آنها مشاهده میشود و یک بیماری شدید است که در آن روده کوچک سلول‌های عصبی کمتری دارد یا آن که این سلول‌ها کلا وجود ندارند. این امر باعث بروز اختلال در عملکرد روده‌ها میشود و شکم نوزاد متورم میشود و استفراغ خواهد کرد. در این شرایط مدفوع کودک حاوی مقداری خون خواهد.
اختلالات خونی
وجود خون در مدفوع به دنبال وجود مشکل در رکتوم به وجود نمی‌آید بلکه میتواند به یک اختلال خونی ارتباط داشته باشد. هر گونه اختلالی که به لخته شدن خون یا هر نوع ناهنجاری در تشکیل عروق خونی ارتباط داشته باشد میتواند باعث بروز این مشکل شود و کودک دچار خونریزی از مقعد خواهد شد. در صورتی که این مشکل به وجود بیاید در تمام بدن خودش را نشان میدهد و باعث بروز راش پوستی یا کبودی‌های ساده پوست خواهد شد.
بیماری دیورتیکول مکل
این اسم عجیب و غریب به یک نوع نقص مادرزادی اشاره دارد و معمولاً پس از تولد و قطع کردن بند ناف به وجود می‌آید. در این حالت یک تکه از بند ناف به سرعت عقب کشیده میشود و درون قسمت پایین روده کوچک گیر میکند. این بند ناف حاوی سلول‌های شکم است که شروع به ترشح اسید می‌کنند. وجود اسید در روده باعث التهاب و زخم میشود و در نتیجه منجر به خونریزی در مسیر مقعد خواهد شد.
بیماری پولیپ جوانان
این بیماری معمولاً در کودکانی که سن آنها بین ۲ تا ۱۰ سال است دیده میشود. پولیپ به ساختارها و زائده‌هایی گفته میشود که درون لایه داخلی کولون شروع به رشد می‌کنند. در نگاه اول ممکن است پولیپ به صورت توده‌های سرطانی به نظر برسد اما سرطان نیست. به طور کلی هنگامی که مدفوع درون روده حرکت میکند پولیپ دچار پارگی میشود و منجر به بروز خونریزی خواهد شد که معمولاً باعث احساس درد نخواهد شد.
اسهال عفونی
مسمومیت غذایی در کودکان و بزرگسالان به صورت اسهال خودش را نشان میدهد. در صورتی که یک ماده غذایی آلوده به باکتری، انگل یا حتی ویروس خطرناک خورده شود هنگامی که وارد دستگاه گوارش میشود باعث عفونی شدن آن خواهد شد در نتیجه فرد دچار اسهال میشود که میتواند منجر به دیده شدن خون در مدفوع گردد.
خوردن شیر مادر
بله درست متوجه شدید خوردن شیر مادر میتواند باعث دیده شدن خون در مدفوع نوزاد شود اما این خون به خود کودک تعلق ندارد بلکه متعلق به مادر او است. این مسئله در زمانی رخ میدهد که نوک سینه آنها خشک و ترک خورده است. هنگامی که نوزاد شیر می‌خورد و سینه مادر را مک میزند باعث میشود نوک سینه خونریزی کند و توسط شیر خورده شود. معمولاً در حد چند قطره خون خورده میشود اما به خوبی در مدفوع کودک قابل مشاهده است.
سندروم روده تحریک پذیر
سندروم روده تحریک پذیر که معمولاً تحت عنوان IBS شناخته میشود اختلالی است که تعداد زیادی از کودکان و بزرگسالان را درگیر میکند. در این اختلال عملکرد رود عادی نیست و باعث بروز یبوست و همچنین ارسال میشود. اسهال مداوم و یبوست مزمن باعث میشود که سلول‌های عضلات شکم برای دفع مدفوع دچار پارگی شوند و ناحیه مقعد خونریزی کند.
بیماری کرون
بیماری کرون چیزی بیشتر از یک عفونت ساده است و باعث درگیر شدن دیواره داخلی دستگاه گوارش میشود این اختلال یک نوع کولیت است که منجر به ایجاد شدن چندین عدد زخم درون دستگاه گوارش میشود و باعث التهاب شدید خواهد شد. این زخم‌ها در هنگام دفع مدفوع دچار پارگی میشود و منجر به خونریزی در مدفوع خواهند شد.
حساسیت به شیر یا سویا
حساسیت نسبت به برخی از محصولاتی که از شیر تهیه می‌شوند به ویژه موادی که از شیر گاو تهیه میشود میتواند باعث بروز خونریزی در مدفوع میشود. در صورتی که شیر خشک کودک با شیر گاو و یا سویا ترکیب شود و وارد بدن کودک شود یک نوع واکنش شبیه عفونت را در بدن کودک به وجود می‌‌آورد که باعث تهوع و استفراغ، اسهال و مدفوع خونی خواهد شد. مصرف شیر گاو توسط مادر نیز در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند باعث بروز خونریزی در مدفوع خواهد شد.
فیشر مقعدی
فیشر مقعدی یا ترک در دیواره داخلی و حتی اطراف مقعد میتواند در هنگام دفع مدفوع باعث بروز خونریزی شود. یبوست مداوم و زور زدن در هنگام دفع مدفوع باعث میشود که فشار زیادی به ترک‌های دیواره مقعد وارد شود و منجر به خونریزی در هنگام دفع مدفوع میشود.
انواع خونریزی در مقعد کودکان
خونریزی مقعد میتواند به خونریزی در قسمت فوقانی دستگاه گوارش که شامل معده و روده کوچک است ارتباط داشته باشد یا آنکه میتواند به دنبال خونریزی در قسمت تحتانی آن که شامل رکتوم، کولون و مقعد است به وجود بیاید. با توجه به محل بروز خونریزی، ظاهر مدفوع و نوع خون موجود در آن، خون درون مدفوع را میتوان به صورت زیر توصیف کرد:
- در صورتی که خونریزی در قسمت فوقانی دستگاه گوارش رخ دهد مدفوع سیاه و تیره خواهد بود و در صورتی که این مشکل درمان نشود باعث میشود که کودک در هنگام استفراغ ترکیبات قرمز یا سیاه را بالا بیاورد.
- در صورتی که خونریزی در قسمت پایینی دستگاه گوارش رخ دهد معمولاً مدفوع با خون قرمز روشن دیده میشود که نشان دهنده خونریزی رکتوم است.
- مصرف غذاهای خاص و داروها نیز میتواند باعث شود مدفوع خونی به نظر برسد. خوردن برخی از غذاهایی که باعث میشود مدفوع خونی به نظر برسد عبارتند از گلوتن، شراب قرمز، اسنک حاوی رنگ خوراکی قرمز و لبو. مصرف شکلات یا بلوبری به مقدار زیاد میتواند باعث شود مدفوع قرمز یا قهوه ای دیده شود. مصرف برخی داروها از قبیل مکمل‌های آهن و داروهای مخصوص معده که حاوی بیسموت است باعث میشود مدفوع به رنگ قرمز دیده شود.
ظاهر مدفوع و مقدار خونی که در آن وجود دارد همیشه تعیین کننده علت بروز خونریزی مقعد نیست. بررسی و ارزیابی دقیق مدفوع میتواند پاسخ مناسبی را در خصوص علت وجود خون در آن مشخص نمایید.
معاینات بالینی و تشخیص خونریزی مقعد
آزمایش مدفوع
بررسی مقعد میتواند در مشخص کردن علت بروز خونریزی مقعد کمک کننده باشد. آزمایش مدفوع رایج ترین روش برای مشخص کردن علت خونریزی مقعد است که میتواند وجود خون، باکتری، ویروس یا انگل را به خوبی نشان دهد. در اکثر مواقع آزمایش مدفوع تنها اقدام لازم برای مشخص کردن علت واقعی خونریزی مقعد است. پزشک در مواردی درخواست آزمایشات بیشتر را میدهد که آزمایش مدفوع نتواند اطلاعات ضروری را در خصوص علت بروز خونریزی در اختیار پزشک قرار دهد. در مواردی که معاینات جسمانی مقعد نتواند وجود فیشر و آزمایش مدفوع نتواند علت خونریزی را نشان دهد پزشک درخواست انجام بررسی‌های بیشتری را خواهد داد.
اندوسکوپی یا کلونوسکوپی
ممکن است پزشک انجام اندوسکوپی و کولونوسکوپی را برای مشخص کردن علت بروز خونریزی درخواست دهد. کولونوسکوپی برای بررسی قسمت پایین دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. در این روش پزشک یک عدد لوله نازک که دوربین در ابتدای آن نصب شده است را وارد دستگاه گوارش کودک شما میکند تا بتواند دیواره داخلی کولون را بررسی نماید. اندوسکوپ به پزشک کمک میکند تا بتواند به خوبی داخل کولون را مشاهده کند و زائده‌های احتمالی را ببیند تا بتواند علت و منبع خونریزی را مشخص کند. میتوان از اندوسکوپی برای بررسی مری، معده، اثنی عشر و کولون استفاده کرد. از این روش برای جمع آوری نمونه‌های کوچک از بافت این نواحی به منظور نمونه برداری استفاده میشود.
اسکن اولتراسوند
در برخی موارد خاص ممکن است کودک شما به اسکن التراسوند نیاز داشته باشد. در صورت لزوم پزشک درخواست انجام عکس برداری توسط اشعه ایکس را میدهد تا بتواند وجود هرگونه ناهنجاری ساختاری و یا انسداد که باعث خونریزی شده است را مشخص نماید. اندوسکوپی یک روش تشخیصی مناسب است زیرا در صورت لزوم امکان انجام نمونه برداری را فراهم خواهد کرد.
آزمایش خون
محل و موضع بروز خونریزی باید تعیین شود تا امکان درمان فراهم شود و علت خونریزی مشخص گردد پزشک درخواست انجام آزمایش خون را میدهد تا وجود کم خونی را در کودک شما تشخیص دهد. انجام آزمایش خون میتواند وسعت خونریزی مقعد و همچنین میزان مزمن بودن آن را مشخص نماید. پزشک بر اساس سابقه پزشکی کودک شما و علائم و نشانه‌های که دارد درخواست انجام آزمایشات لازم را خواهد داد.
درمان خونریزی مقعد یا مدفوع خونی در کودکان
وجود خون در مدفوع کودکان یک اختلال شایع نیست. این مشکل در کودکانی که در سنین مدرسه قرار دارند به علت مصرف مواد غذایی آلوده شروع بیشتری دارد. در اکثر مواقع خونریزی از مقعد به دلایلی از قبیل پارگی کوچک در دیواره داخلی مقعد ارتباط دارد. این نوع خونریزی مقعد را میتوان با مصرف مایعات، انواع ملین و لوبریکانت درمان کرد تا مدفوع راحت تر دفع گردد و کودک دچار درد کمتری شود.
لیزر درمانی
اندوسکوپی میتواند یک روش درمانی عالی برای تشخیص و درمان باشد. پزشک میتواند از اندوسکوپ برای تزریق دارو به طور مستقیم به درون محل بروز خونریزی استفاده کنند تا خونریزی قطع شود. لیزر درمانی روشی است که امکان انجام آن از طریق اندوسکوپ وجود دارد. میتوان موضع مورد نظر را به کمک گرمای حاصل از دستگاه یا جریان الکتریکی درمان کرد. در مواردی که اندوسکوپی نتواند کمکی به درمان خونریزی مقعد نماید پزشک انجام عمل جراحی را پیشنهاد خواهد کرد.
دارو درمانی
به محض آن که پزشک توانست به کنترل خونریزی بپردازد متخصص کودکان به تجویز داروهای خواهد پرداخت که با رفع یبوست و کاهش ریسک زور زدن کودک باعث میشود احتمال خونریزی از مقعد کاهش پیدا کند. اکثر این داروها با هدف درمان زخم، عفونت و تحریک پذیری روده تجویز می‌شوند. در صورتی که علت خونریزی وجود پولیپ باشد خارج کردن آنها باعث توقف و درمان‌خونریزی خواهد شد. پولیپ را میتوان به کمک اندوسکوپ خارج کردند ولی جالب است بدانید که اندوسکوپی یک روش تهاجمی نیست.
روش‌های خانگی برای درمان وجود خون در مدفوع
خونریزی از مقعد همیشه به درمان و مداخلات پزشکی نیاز ندارد. در صورتی که خون درون مدفوع کم است و باعث درد چندانی نشده است احتمالاً خون درون مدفوع به فیشر مقعدی یا هموروئید ارتباط دارد. در این موارد میتوان از روش‌های درمانی خانگی بهره گرفت اما در صورتی که خونریزی زیاد و مداوم باشد باید هر چه زودتر به کودک خود را نزد پزشک ببرید تا بتواند علت اصلی بروز این مشکل را مشخص نماید و اقدامات درمانی خاصی را اتخاذ کند. خود مراقبتی و درمان خانگی خونریزی مقعد شامل استفاده از پمادهایی است که به راحتی در دسترس قرار دارند. این پمادها در اکثر داروخانه‌ها به راحتی و بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس هستند. در صورتی که علائم و نشانه‌های کودک شما طی مدت یک هفته درمان نشد و کودک شما زیر ۱۲ هفته سن دارد باید هر چه زودتر او را نزد پزشک ببرید. برخی از نکات ساده مراقبت در منزل به شرح زیر می‌باشد:
- اجازه ندهید بدن کودک شما کم آب شود. در واقع نوشیدن یک لیوان آب در اول صبح بسیار موثر است.
- هر روز ناحیه اطراف مقعد را بشویید تا پوست آن قسمت نیز شود و از بروز عفونت جلوگیری گردد.
- در صورتی که به جای پوشک برای کودک خود از کهنه استفاده می‌کنید بهتر است تا زمانی که مشکل کودک شما برطرف میشود از کهنه استفاده نکنید یا به طور مرتب آن را عوض کنید.
- میزان فیبر موجود در مواد غذایی کودک خود را افزایش دهید زیرا فیبر باعث افزایش حجم مدفوع میشود و کودک میتواند به راحتی و بدون درد و بدون زور زدن مدفوع کند. باید بدانید که یبوست معمولاً علت اصلی بروز فیشر مقعدی است. مصرف سبزیجات برگ سبز به مقدار فراوان و آب میوه و میوه‌های سرشار از فیبر میتواند در درمان یبوست مزمن موثر باشد.
- استفاده از کمپرس یخ در اطراف مقعد میتواند درد حاصل از زور زدن یا فیشر را تسکین دهد. نباید کمپرس یخ را بیش از ۱۰ دقیقه روی پوست این ناحیه قرار دهید.
- وان آب گرم نیز توصیه میشود. بهتر است کودک خود را درون وان آب گرم قرار دهید تا آب، ران و لگن او را به خوبی بپوشاند. شما میتوانید یک محلول ضدعفونی کننده را به آب گرم اضافه کنید تا تاثیر گذاری آن در کاهش درد و ناراحتی بیشتر شود.
وجود خون در مدفوع کودکان زمانی به ارزیابی دقیق نیاز دارد که باعث بروز مشکل دائمی در کودک شما شود. اما در صورتی که خونریزی کودک شما مداوم نیست میتوانید از روش‌های درمانی خانگی استفاده کنید و به کودک خود غذاهای سرشار از فیبر بدهید تا از بهتر مراقبت کنید. به این ترتیب از یبوست جلوگیری میشود و ریسک بروز خونریزی و در نتیجه فیشر مقعدی به حداقل خواهد رسید.
