سوزش سر دل تنها علامت ریفلاکس معده به مری نیست. این علامت برای مردم شناخته شده تر است. سوزش سر دل علل و علایم دیگری هم دارد ولی چون خیلی از مردم با آن ها آشنا نیستند ممکن است نادیده شان بگیرند و ندانند که امکان دارد این حالات به خاطر ابتلا به عارضه ریفلاکس معده به مری باشد. این علایم عبارتند از:
- صاف کردن مکرر گلو
- سرفه های مکرر که شب ها وقتی دراز می کشید هم بروز می کنند.
- خشونت یا گرفتگی صدا
- احساس اینکه وقتی می خواهید قورت بدهید، چیزی در بالای قفسه سینه یا گلوی تان گیر کرده است.
- درد قفسه سینه که به بیماری قلبی ربطی ندارد- اسم، برونشیت یا عفونت ریه عود کننده
- ظاهر شدن لک روی دندان ها یا بوی بد دهان
علل ریفلاکس معده به مری و سوزش پشت جناغ
دو عامل اصلی به بروز سوزش پشت جناغ کمک می کنند: کامل بسته نشدن دریچه بین مری و معده (اسفنکتر مری) و اسیدی بودن غذاهایی که به سمت مری پس می زنند (تصویر شماره 1-4). اگر حس می کنید این مشکل را دارید، کار عاقلانه این است که به پزشک مراجعه و درباره عوامل احتمالی این مشکل ناراحت کننده با او صحبت کنید. علاوه بر این فاکتورهای معمول دارد: خم شدن یا بلند کردن اجسام سنگین هم علائم ریفلاکس معده را بدتر کند. سیگار کشیدن هم می تواند اسید معده را بیشتر کند و هم باعث شود اسفنکتر مری کاملاً بسته نشود و به این ترتیب هر دو عامل اصلی را ایجاد کند. این هم یک دلیل دیگر برای ترک سیگار.
اسفنکتر مری کامل بسته نمی شود. سوزش پشت جناغ می تواند دلایلی متعدد داشته باشد که عبارتند از:
- چاقی: چاقی و داشتن اضافه وزن یکی از اصلی ترین عوامل خطرساز ابتلا به ریفلاکس معده است. به خصوص اگر شاخص توده بدنی شما (BMI) بیشتر از 30 باشد، این خطر بیشتر خواهد بود. اضافه وزن و چاقی موجب می شود که به عضلات اسفنکتر مری بیش از مقدار لازم فشار وارد شود و در نتیجه عضلات به سختی می توانند پس از اینکه شما غذا را می بلعید، این درگاه را کاملاً بسته نگه دارند.
- کند شدن تخلیه معده: در حالت طبیعی، وقتی غذا خوردن می شود، معده غذایی را که قدری هضم شده از خود بیرون می راند و روانه روده کوچک می کند تا روند هضم در آنجا ادامه یابد. اگر سرعت این تخلیه کم باشد، غذاها و مایعات در معده باقی می مانند و بعد به طرف بالا بر می گردند و وارد مری می شوند. اگر غذا خیلی چرب باشد یا فرد دیابت داشته باشد یا داروهای خاصی مصرف کند، امکان دارد تخلیه معده کند شود و با تأخیر صورت گیرد.
- داروهایی که پزشک تجویز می کند و آنهایی که بدون نسخه هم می توان تهیه کرد: داروهای متعددی هستند که مانند مانعی جلوی عملکرد صحیح معده را می گیرند و می توانند باعث شوند تخلیه معده به کندی و با تأخیر انجام شود. آنتی هیستامین ها، داروهای مسدودکننده کانال کلسیم و بقیه داروهای ضدفشار خون، ضد افسردگی های سه حلقه ای (تری سیکلیک) و داروهای ضداسهال از جمله این داروها هستند.
- بارداری: حدود 40 درصد از زنان باردار در هر سه ماهه بارداری از ریفلاکس معده شکایت می کنند. در دوران حاملگی فشار بیشتری روی معده وارد می شود و افزایش هورمون پروژسترون طی بارداری باعث می شود که عضلات اسفنکتر مری شل شوند.
- فتق هیاتال: فتق، حالتی است که در آن بخشی از یک قسمت از بدن بیرون می زند و به داخل قسمت دیگری نفوذ می کند. فتق معمولاً به دلیل ضعف بافتی یا فشار بیش از حد حاصل از فعالیت های فیزیکی شدید ایجاد می شود. در فتق هیاتال، بخشی از معده به دیافراگم فشار وارد می کند- دیافراگم عضله ای است که فضای قفسه سینه شما را از شکم جدا می کند- و این فشار بی جا و بیش از اندازه در جایی که دریچه بین مری و معده قرار گرفته وارد می شود. در واقع این بافت بیرون زده معده به اسفنکتر مری فشار وارد می کند، آن را جابجا می کند و می تواند موجب بروز ریفلاکس معده شود یا بدترش کند و در واقع از علل و علایم ریفلاکس و سوزش سر دل است.
منبع: کتاب درمان بیماری های معده
