اغلب اوقات یبوست باعث می شود قسمت های پایینی شکم درد داشته باشد یادتان باشد که حتماً محل درد و مدت درد را به پزشک بگویید، اینکه علل یبوست مزمن چیست و چه چیزهایی باعث شروع درد می شود، چه چیزهایی بدترش می کنند و چه چیزهایی آن را تسکین می دهند. همچنین باید تمام علایم دیگرتان را هم به او بگویید، چیزهایی مثل نفخ یا آروغ زدن.
– بیشتر چه غذاهایی می خورید؟ به خصوص این که آیا به مقدار کافی میوه، سبزی و غلات کامل (سبوس دار) می خورید؟ مثلاً نان سنگک یا نان جو نانی است که آرد آن سبوسدار است.
– روزانه چقدر آب و مایعات می نوشید؟ آیا واقعاً روزانه حداقل بین 8 تا 10 لیوان مایعات به خصوص آب به بدنتان می رسانید؟
– آیا دارو مصرف می کنید/ مثلاً آنتی هیستامین ها، مسکن ها یا داروهای ضد فشار خون بالا؟ هر دارویی که مصرف می کنید را به دکتر بگویید، به خصوص ان هایی که به خاطر ابتلا به یک بیماری مزمن و با تجویز پزشک مرتب می خورید.
– آیا به طور غیر طبیعی وزنتان اضافه شده یا غیر عادی وزن کم کرده اید؟
– عادت ماهیانه شما چه تأثیری بر وضعیت اجابت مزاجتان دارد؟
– آیا اخیراً جراحی خارج کردن رحم (هیسترکتومی) داشته اید؟
دلایل
پزشک متخصص گوارش برای درمان یبوست می تواند درمان های مختلفی را پیشنهاد کند. مثلاً برای تشخیص یبوستی که به خاطر کندی حرکات روده ایجاد شده آزمایش ساده ای وجود دارد. ما به بیمارانمان نشانگرهایی می دهیم که اساساً قرص های کوچکی هستند و ماده ای در خود دارند که می توان با اشعه ایکس آن ها را مشاهده و ردیابی کرد. آن ها این قرص ها را یک بار، بلافاصله پس از اجابت مزاج می بلعند، سپس 5 روز بعد عکس برداری با اشعه ایکس انجام می دهیم تا ببینیم که این نشانگرها کجا رفته اند. اگر دستگاه گوارش طبیعی باشد، نشانگرها دیگر در بدن وجود ندارند. در مقابل اگر اکثر آن ها در روده بزرگ پخش شده باشند؛ یعنی بیمار دچار یبوستی است که خاطر کندی حرکات روده ایجاد شده است.
وقتی معلوم شود که یبوست مزمن به خاطر کندی حرکات روده ایجاد شده، معمولاً برای بیمار داروی مسهل حجم دهنده مدفوع مثل پسیلیوم تجویز می کنند. این نوع از داروهای مسهل مثل اسفنج های کوچکی عمل می کنند، آب را به خود جذب می کنند و باعث می شوند مدفوع حجیم شود. ممکن است بپرسید چرا مدفوع باید حجیم تر شود؟ واقعیت این است که دفع مدفوع های کوچک خیلی سختر تر است چون به اندازه کافی به دیواره های رکتوم (قسمت انتهایی روده بزرگ) فشار وارد نمی کنند که عبور مدفوع و دفع آن تسهیل شود. مسهل های حجم دهنده با افزایش حجم مدفوع به عضلات کمک می کنند کارشان را راحت تر انجام دهند. اغلب باید برای تشخیص یبوستی که بر اثر ناهماهنگی عضلات لگن و مقعد بروز کرده، آزمایشات خاصی برای بررسی چگونگی عملکرد عضلات لگن و مقعد انجام شود که به آن anal/rectal motility می گویند. یک نمونه از این تست ها، دِفِکوگرافی (defecography) است که ماده ی باریُم درون رکتوم تزریق می شود تا پزشک چگونگی تخلیه آن را بررسی کند. امکان دارد برای انجام این گونه تست ها پروبی داخل رکتوم فرو کنند تا تشخیص دهند آیا عملکرد عضلات فوقانی رکتوم که خروج مدفوع را کنترل می کنند با عضلات تحتانی رکتوم هماهنگ هست یا خیر.
اگر شما به یبوست مزمن مبتلا باشید، معمولاً پزشک به شما توصیه می کند که تمرینات نرمشی خاصی انجام دهید که باعث شوند عضلات کف لگن شما به ترتیب صحیح منقبض یا منبسط شوند. این کار معمولاً با استفاده از تکنیکی به نام بیوفیدبک انجام می شود. این تکنیک شما را از عملکردهای بدنتان که معمولاً خود به خود روی می دهند، آگاه می کند؛ چیزهایی مانند ضربان قلب و انقباض عضلات. این کار درد ندارد و اغلب خیلی چیزها را برای شما روشن می کند. برای انجام بیوفیدبک، پزشک حس گرهایی را به پوست شما وصل می کند و با استفاده از کامپیوتر تغییراتی را که در عضلات، امواج مغزی یا قلبتان بوجود می آیند، نشانتان می دهد.
درمان یبوست به روش بیوفیدبک
بیوفیدبک، یکی از روش هایی است که با به کارگیری آن می توانید از ذهن خود برای کمک به بدنتان استفاده کنید. یک قانون ساده درباره گوارش وجود دارد و آن این که چیزی که وارد بدن می شود باید خارج شود (حداقل بخشی از آن). وقتی طی روند گوارش پروتئین ها، ویتامین ها، مواد معدنی، چربی ها، کربوهیدرات ها، و بقیه مواد مغذی و مفید که به درد بدن می خورند از غذاها استخراج می شوند، باید مواد زائد و باقیمانده از بدن بیرون رانده شوند. این ضایعات باید به وسیله حرکات روده و از طریق روده بزرگ و مقعد از بدن دفع شوند. امکان دارد بعضی از علل یبوست مزمن در کنترل شما نباشند، ولی به طور قطع این قدرت را دارید که با تغییر چیزهایی که می خورید و مقدار مایعاتی که می نوشید، وضعیت خودتان را بهتر کنید و از یبوست آسوده شوید یا حداقل از شدت آن بکاهید.
منبع: کتاب درمان بیماری های معده
