پزشکی گوارش، یکی حوزه‌های علم پزشکی است که بر سلامت دستگاه گوارشی (GI) تمرکز دارد. متخصصان گوارش می‌توانند تمام مشکلات گوارشی، از سندروم روده تحریک پذیر (IBS) گرفته تا هپاتیت C را درمان کنند. در اینجا نگاهی به آنچه که متخصصان گوارش انجام می‌دهند و شرایطی که باید به آنها مراجعه کنید خواهیم انداخت.
در موارد علائم گوارشی که برای اولین بار اتفاق می‌افتند، ابتدا باید با پزشک عمومی، پزشک مراقبت های اولیه یا متخصص داخلی ملاقات کرد. در حالت ایده آل، این فرد پزشکی است که قبلاً با او ارتباط برقرار کرده‌اید و از سابقه پزشکی شما آگاهی کامل دارد. پس از تشریح علائم جدید، پزشک می تواند معاینه جسمانی را آغاز کرده و مشخص کند که در صورت لزوم، چه آزمایش هایی باید انجام دهید تا عامل بروز علائم مشخص شود.
در این مرحله بر اساس نتایج معاینه فیزیکی، آزمایش های آزمایشگاهی یا مطالعات تصویر برداری، تصمیمی اتخاذ خواهد شد. اگر پزشک تصمیم بگیرد که علائم به مراقبت متخصص نیاز دارند، ممکن است زمان مراجعه به یک پزشک متخصص گوارش فرا رسیده باشد. یک پزشک عمومی یا متخصص داخلی می‌تواند ارجاع را انجام دهد. با این وجود اگر تشخیص داده شده، نشان دهنده یک وضعیت شایع باشد که به راحتی قابل درمان است و یا به احتمال زیاد عود نمی‌کند، ممکن است بدون مراجعه به متخصص گوارش و توسط یک پزشک عمومی یا پزشکی متخصص داخلی درمان شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت میتوانید با شماره تلفن‌های 09195373730 – 02122908154 – 02122260452 تماس حاصل فرمایید.
فهرست مطالب
متخصص گوارش چه کسی است؟
متخصصین گوارش در درجه اول، بیماری‌های دستگاه گوارش در زنان و مردان را تشخیص داده و درمان می‌کنند.
آنها از روش‌های آندوسکوپی برای مشاهده دستگاه گوارش و تشخیص مشکل استفاده می‌کنند که در این روش‌ها از ابزارهای تخصصی استفاده می‌شود. متخصصین گوارش جراحی نمی‌کنند؛ البته در بعضی موارد ممکن است از نزدیک با یک جراح دستگاه گوارش همکاری داشته باشند. آنها در درجه اول در کلینیک‌ها یا بیمارستان‌ها فعالیت می‌کنند. کارکرد سیستم گوارش در بدن ما عبارت است از:
- گوارش و حرکت دادن غذا
- جذب مواد مغذی
- دفع مواد زائد
متخصصان گوارش می‌توانند هر بخشی از این سیستم را درمان کنند. اگر چه سیستم گوارشی شامل دهان نیز می‌شود؛ اما این متخصصان معمولاً خدمات درمانی مربوط به این ناحیه را ارائه نمی‌کنند. در عوض دندان پزشکان و متخصصان دندانپزشکی بر سلامت حفره دهان تمرکز می‌کنند. سایر بخش‌های سیستم گوارش عبارت است از:
- حلق
- مری
- معده
- روده کوچک
- روده بزرگ
- کبد
- کیسه صفرا
- لوزالمعده
- غدد بزاقی
- زبان
- اپیگلوت
- رکتوم
- مقعد
متخصصان گوارش همچنین بیماری‌های روده و مقعد را درمان می‌کنند.
تخصص پزشکی گوارش چیست؟
پزشکی گوارش حوزه‌ای از علم پزشکی است که بر دستگاه گوارش تمرکز دارد. بعضی از متخصصین گوارش، بیماری‌های عمومی دستگاه گوارش را درمان می‌کنند؛ در حالی که برخی دیگر روی نوع خاصی از حوزه‌های تخصص گوارش تمرکز دارند. برخی از حوزه‌های مورد تاکید عبارت است از:
پزشکی کبد؛ این شاخه از تخصص گوارش، بر تشخیص و درمان بیماری‌های کبد، کیسه صفرا و مجرای صفراوی و لوزالمعده می‌پردازد.
- بیماری پانکراس
- پیوند کبد
- بیماری التهاب روده یا التهاب مزمن دستگاه گوارشی
- بررسی‌های آندوسکوپیک
- رفلاکس مری که معمولاً به دلیل بیماری رفلاکس گاستروازوفاژیال رخ می دهد.
الزامات تحصیلی و آموزشی
برای تبدیل شدن به یک متخصص گوارش باید یک مدرک دانشگاهی چهارساله کسب کنید. پس از آن باید به مدت چهار سال، دوره دانشکده پزشکی را تمام کنید. پس از فارغ التحصیلی از دانشکده پزشکی، باید یک دوره آموزشی ۳ ساله به نام رزیدنسی را در حوزه پزشکی داخلی بگذرانید. در این مدت شما در کنار متخصصان گوارش با تجربه کار می‌کنید و آموزش‌های حرفه‌ای را مانند یک مربی از آنها دریافت می‌نمایید. پس از اتمام دوره رزیدنسی باید یک بورس تحصیلی دو یا سه ساله را تکمیل کنید تا در این رشته آموزش‌های تخصصی تری ببینید. این آموزش‌ها شامل آموزش دیدن درباره آندوسکوپی است که یک روش غیر درمانی می‌باشد که پزشکان برای معاینه دستگاه گوارش از آن استفاده می‌کنند.
پس از اتمام دوره آموزشی خود باید یک آزمون تخصصی گوارش را برای تبدیل شدن به یک متخصص گوارش رسمی بگذرانید. پس از اتمام موفقیت آمیز این آزمون، هیئت پزشکی داخلی آمریکا به شما گواهی تخصص گوارش می‌دهد.
متخصصان گوارش چه بیماری‌هایی را درمان می‌کنند؟
این متخصصان تعدادی از بیماری‌های مربوط به سیستم گوارش را درمان می‌کنند که عبارتند از :
- رفلاکس اسید
- زخم
- IBS
- هپاتیت C
- پولیپ یا زائده، که به طور معمول در روده بزرگ رخ می‌دهد
- یرقان یا زردی پوست
- بواسیر
- مدفوع خونی
- پانکراتیت یا یک بیماری نادر که باعث التهاب پانکراس می‌شود.
- سرطان روده بزرگ
۶ نشانه اینکه به مراجعه به متخصص گوارش نیاز دارید.
چند علائم و نشانه وجود دارند که اغلب باید برای بررسی آنها به یک متخصص گوارش مراجعه کنید. متخصصین گوارش می‌توانند تمام اختلالات مربوط به علائم شما را شناسایی و درمان کنند. در اینجا ۶ نشانه وجود دارد که باید برای بررسی آنها وقت ملاقات با یک متخصص گوارش را برنامه‌ریزی کنید.
حرکات غیر طبیعی روده
- یبوست: اگر در هفته کمتر از ۳ حرکت روده داشته باشید، ممکن است به دلیل انسداد، مشکلات عصبی، نقص عضلانی یا هورمونی، رژیم یا سایر عوامل، مبتلا به یبوست شده باشید. متخصص گوارش می‌تواند در تشخیص علت آن به شما کمک کند.
- اسهال: اگر مدفوع آبکی بیش از چند روز ادامه پیدا کند، می‌تواند ناشی از ویروس، انگل/ باکتری، عدم تحمل لاکتوز، واکنش به دارو یا نشان دهنده سایر اختلالات گوارشی، مانند بیماری کرون، بیماری کولیت، اولسراتیو و چند مورد دیگر باشد.
خونریزی رکتال
علل وجود خون در مدفوع می‌تواند به شدت متفاوت باشد. اما به طور کلی به این معنا است که در دستگاه گوارش شما خونریزی وجود دارد. این خونریزی ممکن است ناشی از یک شکاف مقعدی، برش یا پارگی کوچک در بافت داخلی مقعد، بواسیر یا هر چیزی که نیاز به توجه پزشکی دارد باشد؛ مانند سرطان!
سوزش سردل مکرر
سوزش سردل گاه به گاه به هیچ وجه جدی نیست؛ اما سوزش سردل مکرر می‌تواند نشان دهنده بیماری ریفلاکس گاستروازوفاژیال (GERD) مری بارت و حتی سرطان مری باشد. اگر رفلاکس اسید معده اغلب اتفاق می‌افتد، ممکن است شما دچار بیماری GERD تشخیص داده شوید و به منظور کاهش ناراحتی خود دارو دریافت کنید و آزمایش‌هایی برای تایید تشخیص انجام دهید.
هنگامی که در سنی قرار دارید که باید به طور منظم برای بررسی احتمال سرطان کلورکتال مورد آزمایش قرار بگیرید (۵۰ سال به بالا)
آزمایش غربالگری یک روش پیشگیری است که باید قبل از بروز علائم انجام شود. سرطان کلورکتال اغلب به صورت پولیپ‌های پیش سرطانی آغاز می‌شود که می‌تواند در طول کولونوسکوپی شناسایی و نابود شود.
بزرگسالان از سنین ۵۰ تا ۷۵ سال در معرض سرطان روده بزرگ قرار دارند. بعضی از بیماران باید حتی زودتر از این سن کولونوسکوپی غربالگری انجام دهند.
درد و نفخ شکم
گاهی اوقات ممکن است درد خفیف و نفخ شکم به قدری زیاد نباشد که لازم باشد به پزشک متخصص مراجعه کنید. اما اگر درد شکم و نفخ تقریباً بعد از هر وعده غذایی که می‌خورید اتفاق می‌افتد یا با حالت تهوع یا حرکات دردناکه روده همراه است، حتماً پزشک خود را از ناراحتی خود آگاه کنید؛ زیرا ممکن است تصمیم بگیرد برای انجام آزمایش های بیشتر شما را به یک متخصص گوارش ارجاع دهد.
درد مری یا مشکل در بلع (دیسفاژی)
ممکن است برخی بیماری‌های خاص باعث شوند شما در بلع مشکل داشته باشید یا توانایی بلع خود را از دست بدهید. اگر به طور مداوم درد مری یا دشواری بلع را تجربه می‌کنید یا اگر این وضعیت با گذشت زمان بدتر می‌شود، ممکن است متخصص گوارش روشی که آندوسکوپی فوقانی نامیده می‌شود را انجام دهد تا علت ناراحتی شما را مشخص کرده و شروع به درمان آن کند.
متخصصان گوارش از چه روش‌هایی استفاده می‌کنند؟
این متخصصان دامنه وسیعی از اقدامات غیر جراحی را انجام می دهند. این اقدامات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- سونوگرافی آندوسکوپی برای بررسی دستگاه گوارش فوقانی و تحتانی و سایر اندام‌های داخلی
- کولونوسکوپی برای تشخیص سرطان روده بزرگ یا پولیپ روده بزرگ
- کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی جهت شناسایی سنگ‌های صفرا، تومورها یا بافت زخم در ناحیه مجاری صفراوی.
- سیگموئیدوسکوپی برای بررسی خونریزی یا درد در روده
- بیوپسی کبد برای ارزیابی التهاب و فیبروز
- آندوسکوپی کپسول برای ارزیابی روده کوچک
- دابل بالن آنتروسکوپی برای معاینه روده کوچک
