چگونه ارتودنسی می تواند مشکلات گوارش را درمان کند؟

خوردن غذاهای سالم و مغذی شرط اصلی سالم ماندن دستگاه گوارش است. جویدن و خرد کردن غذا نیز برای هضم بدون مشکل غذا بسیار مهم است. نخستین مرحله گوارش از دهان شروع می‌شود. دندان‌ها غذا را خرد می‌کنند و آنزیم‌های موجود در آب دهان فرایند هضم و گوارش غذا را شروع می‌کنند. همگی ما می‌دانیم که کج و نامرتب بودن دندان‌ها زیبایی لبخند و صورت را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، اما انگشت‌‍شمارند افرادی که بدانند نامرتب بودن و اختلال بایت (مال اکلوژن) بر جویدن غذا نیز اثر می‌گذارد. خوب نجویدن غذا جذب مواد غذایی را کاهش می‌دهد و سلامتی بدن را به خطر می‌اندازد. به همین دلیل است که والدین باید فرزندشان را در سن پایین برای معاینه نزد متخصص ارتودنسی ببرند تا درمان‌های لازم برای اصلاح مشکلات مربوط به نامرتبی دندان‌ها هر چه سریع‌تر شروع شود. از طرفی هیچ‌گاه برای مرتب کردن دندان‌ها دیر نیست و درمان ارتودنسی را می‌توان در دوران بزرگسالی نیز انجام داد، چرا که ارتودنسی سلامت دستگاه گوارش را بهبود می‌دهد و زیبایی صورت را صدچندان می‌کند.

اهمیت نقش دندان‌ها در گوارش غذا

اغلب ما تصور می‌کنیم که گوارش غذا از معده شروع می‌شود و سپس غذا در بقیه دستگاه گوارش حرکت می‌کند و هضم می‌شود، حال آن که هضم غذا در واقع از دهان آغاز می‌شود. آب دهان و دندان‌ها غذا را خرد و له می‌کنند تا مواد مغذی موجود در آن کاملاً هضم و توسط روده‌ها جذب شود. به علاوه هر یک از دندان‌ها به گونه‌ای خلق شده است که بتواند وظیفه خاصی را حین جویدن غذا انجام دهد، با دندان‌های ثنایا، یعنی تیزترین دندان‌ها به غذا گاز می‌زنیم و غذا را به عقب دهان می‌فرستیم. پشت دندان‌های ثنایا، دندان‌های نیش با ریشه‌های بلندتر قرار دارند که برای نگه داشتن غذا و تکه تکه کردن آن مفیدند. بعد از دندان‌های نیش، دندان‌های آسیاب با سطوح صاف‌تر قرار دارد که وظیفه له کردن و خرد کردن غذا را به عهده دارد. پس از آن غذا به مری فرستاده می‌شود و از مری به سمت معده و باقی دستگاه گوارش می‌رود. شیوه جویدن غذا به اندازه خود غذا مهم است، اگر غذاهای سالم و مغذی انتخاب کنید، اما غذا را به خوبی نجوید، تمام مواد مغذی آن را دریافت نخواهید کرد. کمبودهای تغذیه‌ای به سیستم ایمنی بدن آسیب می‌زند و سلامت عمومی بدن را به خطر می‌اندازد. هر کسی که دندان درد را تجربه کرده باشد، می‌داند که این درد طاقت‌فرسا لذت غذا خوردن را از بین می‌برد. مشکلات نامرتبی دندان و بی‌نظمی دندان‌ها، عفونت و دندان غائب جویدن و خرد کردن غذا را مختل می‌کند و به این ترتیب مشکلات گوارشی پیش می‌آید.

نامرتب بودن دندان‌ها

چنانچه دندان‌ها به خوبی روی هم قرار بگیرد، مشکل مال اکلوژن وجود ندارد، یعنی این که دندان‌های بالا اندکی جلوتر از دندان‌های پایین قرار دارد و سطوح تیز و نوکدار (کاسپ) دندان‌های آسیاب در شیارهای دندان‌های آسیاب مقابل فرو می‌رود. اگر دندان‌ها مرتب باشد، گونه‌ها و لب‌ها را گاز نمی‌گیرید و دندان‌های پایین از زبان محافظت می‌کند و آن را در جای خود نگه می‌دارد. اما اگر دندان‌ها مرتب نباشد، اصطلاحاً مشکل مال اکلوژن وجود دارد که می‌تواند ارثی یا نشأت گرفته از عادت‌های مضر دوران کودکی، مانند مکیدن انگشت شست، زبان زدن، استفاده درازمدت از پستانک یا شیشه شیر، باشد. نامرتب بودن دندان‌ها گاهی پی‌آمد آسیب دیدگی یا شکستگی فک است. تومور نیز باعث بی‌نظم شدن دندان‌ها می‌شود. ترمیم، روکش، دندان مصنوعی و پر کردنی که اجازه ندهد دندان‌ها به خوبی روی هم قرار بگیرد، از دیگر علل نامرتبی دندان‌ها به شمار می‌رود.
چنانچه دندان غائب به موقع جایگزین نشود، دندان‌های اطراف به سمت این فضای خالی حرکت می‌کند و به این ترتیب بقیه دندان‌ها نیز نامرتب می‌شود. بی‌نظمی دندان‌ها علاوه بر تاثیر ناخوشایندی که بر زیبایی چهره و لبخند دارد، گاز زدن و جویدن غذا را نیز دشوار می‌کند. بنابراین نامرتبی دندان‌ها را جدی بگیرید و برای اصلاح آن اقدام کنید.

آیا ارتودنسی به جویدن غذا کمک می‌کند؟

بی‌نظمی دندان‌ها و فک‌ها گاز زدن و جویدن غذا را دشوار می‌کند. این مشکلات عموماً به مرور زمان و به خودی خود برطرف نمی‌شود. تحمل کردن این مشکل برای سال‌های متوالی باعث ساییدگی زودرس دندان‌ها می‌شود. این مشکلات در درازمدت به ضعیف شدن عضلات می‌انجامد. ضعف فک نیز جویدن غذا را دردناک می‌کند. با انجام ارتودنسی می‌توان انحرافات فک را درمان کرده و می‌توان علاوه بر ظاهری زیبا، درد فک را کاهش داده و فرد می‌تواند به راحتی غذا را جویده و به سیستم گوارش خود کمک کند.

آیا ارتودنسی به رفع مشکلات گوارشی کمک می‌کند؟

چنانچه نتوانید غذا را به خوبی بجوید، با مشکلات گوارشی روبرو خواهید شد و مواد مغذی موجود در غذا را به طور کامل جذب نخواهید کرد. دندان‌ها نقش مهمی در هضم و گوارش غذا دارند. فرایند گوارش غذا از زمانی که دندان‌ها شروع به آسیاب کردن غذا می‌کنند، شروع می‌شود. اما دندان‌های نامرتب نمی‌تواند غذا را به خوبی خرد کند، غذایی که خرد نشود، مدت بیشتری در دستگاه گوارش باقی می‌ماند. احساس درد هنگام جویدن غذا باعث می‌شود که فرد از خوردن بعضی غذاها پرهیز کند و به این ترتیب مواد مغذی کمتری دریافت کند. مسواک زدن و کشیدن نخ دندان بخش مهمی از رعایت بهداشت دهان و دندان است. تمیز کردن دندان‌های کج و نامرتب یا به هم فشرده دشوارتر است. این مشکلات بستر مساعدی را برای جمع شدن پلاک و رشد باکتری‌ها به وجود می‌آورند. تجمع پلاک و باکتری در دهان عوارض زیر را به دنبال دارد:

•  پوسیدگی دندان‌ها
•  بیماری لثه
•  سوراخ و سیاه شدن دندان
•  عفونت و التهاب لثه (جینجیویت)

خوشبختانه این عوارض و بیماری‌های دندانی قابل پیشگیری است. با سیم‌کشی کردن و ارتودنسی می‌توان دندان‌ها را مرتب کرد و کج بودن و به هم فشردگی یا شلوغی دندان‌ها را اصلاح کرد. با مرتب شدن دندان‌ها رعایت بهداشت دهان و دندان نیز آسان‌تر می‌شود و از بروز ناراحتی‌های لثه و دندان جلوگیری می‌شود.

نشانه‌های ضرورت انجام ارتودنسی

تصمیم‌گیری درباره ضرورت انجام ارتودنسی به عهده والدین یا خود بیمار است. هرچند برخی تا پایان عمر با دندان‌های نامرتب خود کنار می‌آیند و این وضعیت را تحمل می‌کنند، اما شرایطی وجود دارد که مشاوره با متخصص ارتودنسی را الزامی می‌کند. باز هم تاکید می‌کنیم که فواید ارتودنسی محدود به زیبایی لبخند نمی‌شود. گاهی اوقات لازم است که دندان‌ها مرتب و ارتودنسی شود. ارتودنسی دندان‌ها در شرایط زیر ضروری است:

•  مشکلات مربوط به جویدن غذا
•  برهم منطبق نبودن مرکز دندان‌های بالا و پایین
•  مشاهده نشانه‌های ساییدگی شدید
•  فاصله‌دار شدن دندان‌ها
•  روی هم قرار گرفتن و به هم فشرده بودن دندان‌ها

البته موارد فوق تنها چند مورد از نشانه‌هایی است که بیانگر ضرورت انجام درمان اصلاحی است. متخصص ارتودنسی بهترین درمان را در جلسه مشاوره توصیه می‌کند.