سکته مغزی یکی از علل عمده مرگ و میر یا ناتوانی عضلانی در سراسر جهان است. فرآیند بروز سکته مغزی دقیقاً مشابه با سکته قلبی است با این تفاوت که نقطه اثر سکته مغزی در ناحیه مغز و ستون فقرات است.
علت بروز سکته مغزی، توسعه پلاک‌های آترواسکلروتیک و لخته شدن خون در رگ‌های اصلی گردن و ساقه مغز است.
زمانی که لخته خون باز می‌شود، تکه‌های آن وارد انشعابات مختلف رگ‌های خونی و سپس وارد مغز می شود.
بر اساس این فرآیند، خون لازم به بخش‌های مختلفی از مغر نمی‌رسد و سلول‌ها به‌طور ناگهانی می‌میرند. این مکانیسم سکته مغزی نامیده می شود.
موثرترین راه برای جلوگیری از آسیب دائمی ارتباط با سکته مغزی این است که نشانههای حمله را شناسایی و سپس بلافاصله مراقبتهای پزشکی را آغاز کرد.
سرگیجه و مشکلات در راه رفتن، از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم و سردرد شدید که ناگهان بدون هیچ دلیل روشنی می‌آید، نشانههای دیگری است که نشان می دهد که فرد دچار سکته مغزی شده است.
با این حال، درمان زودرس می‌تواند در پیشگیری یا احتمالاً در آسیب ناشی از سکته مغزی جلوگیری کند.
کارشناسان توصیه کردند که به یاد سپردن کلمه انگلیسی «FAST» می‌تواند به افراد در تشخیص سریع سکته مغزی کمک کند.
نکاتی که در سکته مغزی باید به آن توجه کرد:
این کلمه از چهار حرف تشکیل شده که هر کدام یک کلمه مجزا، «اف» مخفف کلمه صورت (face)، حرف «ای» مخفف کلمه بازو،(Arm)، «اس» مخفف کلمه گفتار را می‌رساند.
چهار سوالی که باید پرسش شود این است که آیا صورت فردی که گرفتار سکته مغزی شده است نگاه ناهموار دارد.
آیا دستان این فرد حلق آویز شده است.
به گفتار این فرد باید توجه کرد و این سؤال را مطرح کرد که آیا این فرد دچار لکنت زبان یا سایر مشکلات در صحبت کردن شده است.
باید زمان را از دست نداد و اقدام آخر اینکه فوراً برای اقدامات فوریتهای پزشکی برای کمک به این فرد باید سریعاً با اورژانس تماس گرفت.
یکی از رایج‌ترین درمانها برای سکته مغزی فعال کننده بافتی پلاسمینوژن، درمان لخته ستیز است که به TPA شناخته شده است.
فعال کننده بافتی پلاسمینوژن (Tissue plasminogen activator) موجب تولید پلاسمین و حل شدن لخته خون می‌شود.
TPA داروی درمان سکته قلبی محسوب می‌شود، این دارو برای درمان سکته‌های مغزی و قلبی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
چنانچه این دارو بلافاصله پس از ایجاد سکته به انسان تزریق شود، موجب از بین رفتن سریع لخته‌هاشده و بافت‌های اطراف آن بر اثر نارسایی تغذیه از بین نخواهد رفت و جریان خون به حالت عادی باز خواهد گشت.
انواع سکته مغزی:
۱) سکته مغزی ایسکمیک
این نوع سکته مغزی، زمانی اتفاق می افتد که یک لخته خون یا چربی، موجب انسداد رگ و قطع جریان خون در مغز شود. انسداد شریان می تواند داخل یا اطراف مغز رخ دهد، همچنین لخته های خونی می توانند توسط جریان خون از دیگر نقاط بدن به مغز آورده شوند. علل این نوع سکته عبارت اند از:
ـ رسوب چربی و ایجاد پلاک در شریان های گردنی و اختلالات قلبی که منجر به تشکیل لخته های خونی می گردد.
ـ این علائم سکته گذرا یا خفیف، حدود چند دقیقه تا چند ساعت طول کشیده و سپس به کلی از بین می رود.
ـ ولی به خاطر داشته باشید که هرگز سکته گذرا را نادیده نگیرید چرا که این سکته، نشانگر در راه بودن یک سکته مغزی شدیدتر است. پس سعی کنید دوره ی درمان سکته گذرا را کامل کنید، حتی اگر نشانه های آن از بین رفته باشند.
۲) سکته مغزی خونریزی دهنده
این نوع از سکته های مغزی، ناشی از پاره شدن یک رگ خونی در داخل یا سطح مغز می باشد. وقتی که یک رگ خونی پاره می شود، دیگر حس به سلول های مغزی نمی رسد، به علاوه نشت خون از رگ پاره شده، می تواند به بافت مغزی آسیب جدی وارد نماید.
علایم سکته مغزی:
علایم و نشانه های سکته مغزی عبارتند از:
– بروز ناگهانی ضعف و بی حسی در یک طرف بدن
– تغییر ناگهانی دید در یک یا دو چشم یا دشوار شدن بلع غذا
– بروز ناگهانی سردردهای شدید بدون علت
– بروز مشکلات شدید همراه با سرگیجه هنگام راه رفتن
– بروز مشکلات ناگهانی در صحبت کردن و شناخت دیگران
سکته مغزی یکی از علل عمده ناتوانی طولانی مدت و شدید جسمی است که معمولا افراد 55 ساله و بزرگ‌تر در معرض خطر ابتلا به آن قرار دارند البته افزایش سن نباید ما را نگران کند، چراکه در حال حاضر افراد بسیاری با سابقه قبلی سکته مغزی زنده هستند و با سلامتی زندگی می‌کنند.
نکته مهم این است که در قدم اول از علائم سکته مغزی آگاهی داشته باشیم و به محض مواجه با آنها سریع دست به‌کار شده و فورا به پزشک مراجعه کنیم، به این ترتیب می‌توانیم از بروز یک سکته وسیع مغزی پیشگیری و جانمان را نجات دهیم.
بد نیست بدانید سکته مغزی در واقع زمانی رخ می‌دهد که یک رگ خونی تغذیه‌کننده مغز، دچار پارگی یا انسداد شود بنابراین آن قسمت از مغز که توسط رگ مسدود شده تغذیه می‌شود و همچنین بخشهایی از بدن که توسط آن قسمت از مغز کنترل می‌شود، دیگر کار نمی‌کند.
اما به گفته متخصصان، TIAها یا حملات گذرای ایسکمیک (کاهش خونرسانی)، می‌تواند قبل از آن که دیر شود به کمک ما بیاید. TIAها سکته‌های هشداردهنده‌ای است که پیش از سکته اصلی رخ می‌دهد.
این حملات زمانی رخ می‌دهد که لخته خون، یک سرخرگ را برای مدت کوتاهی دچار انسداد کند. علائم TIA مشابه سکته مغزی است، اما اغلب تنها چند دقیقه به طول می‌انجامد.
به همین دلیل هم توصیه می‌شود اگر دچار این علائم شدید، فورا به بیمارستان مراجعه کنید. این علایم هشدار‌دهنده شامل احساس بی‌حسی یا ضعف ناگهانی، مشکل ناگهانی در دید، احساس سرگیجه یا سردرد می‌شود. در این شرایط زمان حکم طلا را دارد و لازم است با 115 یا خدمات پزشکی اورژانس منطقه خود فورا تماس بگیرید.
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیرتخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)