اگر دیدید که شما با یکی از علایم زیر همراه شده باید به پزشک متخصص ریفلاکس معده و سوزش سر دل مراجعه کنید:
- تهوع و استفراغ
- اشکال در بلع یا درد هنگام بلع
- کاهش وزن بیش از 3/5 تا 5 کیلو عرض 3 ماه
- خون بالاآوردن
- اگر بیش از 10 سال است که همچنان علایم ریفلاکس معده دارید.
- علایمی که بیش از چند ماه طول کشیده اند و به تغییر رژیم غذایی و داروهای بدون نسخه مثل اومپرازول، رانیتیدین یا فاموتیدین جواب نداده اند.
- اگر مرد و سفید پوست هستید و سنتان بیش از 45 سال است و 10 سال یا بیشتر است که علایم دارد.
- به دلیل خطر بروز عارضه ای به نام مِری بارِت
- (بعد از چند سال که مری به طور دایم با اسید معده در تماس باشد، به تدریج تغییراتی در آن ایجاد می شود که دیواره آن شبیه معده می سازد) این وضعیت را اصطلاحاً مری بارت (Barrett) می نامند، زیرا اولین بار دکتری به نام بارت آن را کشف کرد. این عارضه می تواند به سرطان مری منجر شود به همین خاطر باید مورد بررسی پزشکی قرار گیرد.
- سابقه سرطان مری یا معده در خانواده
- اگر چهار هفته گذشته و همچنان علایم ریفلاکس معده دارید.
تست تشخیص ریفلاکس
اگر همه ملاحظات تغذیه ای را رعایت کرده اید و عادات غذایی وسبک زندگی تان را اصلاح کرده اید- شامل کاهش وزن و ترک سیگار- ولی هنوز علایم ریفلاکس معده دست از سرتان برنداشته اند، وقت آن رسیده که یادداشت های خود را بردارید و سراغ پزشک متخصص بروید و از او کمک بخواهید. البته با این کار برنامه شما بیش از 4 هفته طول خواهد کشید. ولی حداقل مشخص خواهد شد که تغییرات رژیم غذایی و اصلاح عادات غذایی و سبک زندگی به شما کمکی نکرده اند و این اطلاعات برای پزشک مفید است. در ابتدا، پزشک چند تست تشخیصی برای شما می نویسد. معمولاً چهار تست هستند که به طور کلی برای ریفلاکس انجام می شوند:
- تجویز داروهای مهارکننده پمپ پروتون: داروهای مهار کننده پمپ پروتون، از ترشح اسید در معده جلوگیری می کنند. وقتی علایم هشداردهنده و زنگ خطر های این عارضه در کار نباشد، بیمار باید تحت نظر پزشک 2 تا 4 هفته دارویی از این نوع بخورد. مثلاً داروی اومپرازول. اگر با این کار علایم بیمار بهتر شوند، تجویز این دارو هم یک تست تشخیصی خوب و هم یک درمان مناسب است.
- آندوسکوپی و نمونه برداری از معده: اگر بیمار علایم هشدار دهنده ای را که گفتیم داشته باشد و یا علایم ریفلاکس معده با وجود درمان از بین نرفته باشند، پزشک توصیه می کند که این تست انجام شود.
آندوسکوپ یک لوله باریک و انعطاف پذیر است که دوربینی در نوک آن قرار دارد. برای انجام آندوسکوپی، باید راحت باشید و به پهلوی چپ دراز بکشید. به گلوی شما یک اسپری بی حس کننده می زنند تا چیزی احساس نکنید. همچنین یک قطعه کوچک محافظ در بین دندان های شما قرار داده می شود تا دندان هایتان آسیب نبینند و دندان های شما هم به آندوسکوپ صدمه نزنند. وقتی آماده باشید، پزشک آندوسکوپ را روی زبان شما قرار داده و آن را به سمت گلو می برد و از شما می خواهد که آن را قورت دهید، با این کار مری باز شده و آندوسکوپ داخل آن می شود. به این ترتیب پزشک می تواند به طور مستقیم مری، معده و قسمت فوقانی روده کوچک شما را ببنید. طی آندوسکوپی یک پرستار به طور دائم مراقب شما خواهد بود و با یک ساکشن (مانند وسیله ای که در دندان پزشکی وجود دارد) بزاق شما را که در دهانتان جمع شدن بیرون می کشد. وقتی که سر آندوسکوپ وارد معده شد، از طریق یک لوله که در آندوسکوپ قرار دارد، معده باد می شود تا داخل آن بهتر دیده شود. در صورت مشاهده موارد مشکوک به ریفلاکس ، پزشک ممکن است از معده نمونه برداری (بیوپسی) کند که این کار اصلاً درد ندارد. وقتی که کار پزشک تمام شد آندوسکوپ را بیرون می کشد.
- عکس برداری از دستگاه گوارش فوقانی: امروزه عمدتاً آندوسکوپی جایگزین این روش ها شده ولی در موارد خاص، عکس برداری با اشعه ایکس هم می تواند در تشخیص ریفلاکس معده به پزشک کمک کند.
- بررسی 24 ساعته PH مری: اگر علیرغم درمان باز هم علایم ریفلاکس بر طرف نشوند، انجام این تست می تواند مشخص کند آیا شما به ریفلاکس اسیدی مبتلا هستید یا به غیر اسیدی این بیماری دچار شده اید. امکان دارد بیماران با وجود کنترل علل اسیدی شدن محتویات معده باز هم دچار علایم مشخص و بارز سوزش سر دل باشند چرا که محتویات غیر اسیدی معده به داخل مری ان ها بر می گردند.
این تست مشخص می کند که آیا داروهای ضداسید معده جواب می دهند یا خیر. شاید شما همچنان علایم ریفلاکس معده غیر اسیدی داشته باشید و باید دقیقاً بدانید آیا تغییرات و اصلاحاتی را که پیشنهاد کردیم در سبک زندگی و عادات غذایی خود اِعمال کرده اید یا نه یا همان رویه ی قبلی را از سر گرفته اید. حتی ممکن است علی رغم رعایت همه نکاتی که گفتیم باز هم علایم این بیماری وجود داشته باشید. در این صورت باید این مشکلات را با پزشکتان در میان بگذارید. احتمالاً پزشک با توجه به نتایج این تست ها درمان را شروع می کند. امکان دارد دارو تجویز کرده یا در موارد شدید جراحی را توصیه کند.
منبع: کتاب درمان بیماری های معده