دکتر سید امیر منصور رضادوست

روش‌های کنترل بیماری دیابت: شمارش کربوهیدرات‌های دریافتی و ورزش

/0 دیدگاه /در /توسط

روش های کنترل بیماری دیابت شمارش کربوهیدرات های دریافتی و ورزش

قند خون بالا زمانی رخ می‌دهد که بدن نتواند قند را به صورتی موثر از خون به سلول‌ها برساند. این مساله اگر بدون بررسی رها شود، می‌تواند به دیابت منجر شود. مرتب ورزش کردن می‌تواند در کاهش وزن و افزایش حساسیت انسولین به شما کمک کند. بالا بودن حساسیت انسولین به این معنی است که سلول‌های بدن بهتر می‌توانند از قند موجود در جریان خون استفاده کنند. ورزش همچنین به ماهیچه‌ها در استفاده از قند خون برای دریافت انرژی لازم و انقباض ماهیچه‌ها هم کمک می‌کند. اگر در کنترل میزان قند خون‌ مشکل دارید، باید روزانه سطح قند خون‌تان را چک کنید. این کار کمک می‌کند تا بدانید بدنتان نسبت به فعالیت‌های مختلف چه واکنشی نشان می‌دهد و نگذارید میزان قند خون‌تان زیادی بالا یا پایین برود. انواع ورزش‌های مختلف مناسب شامل بلند کردن وزنه، پیاده‌روی سریع، دویدن، دوچرخه‌سواری، رقص، تپه‌نوردی، شنا و غیره می‌شوند. بدن شما کربوهیدرات‌ها را شکسته و به قند تبدیل می‌کند (بیش‌تر گلوکز) و سپس انسولین، این قندها را به سلول‌ها می‌رساند. وقتی کربوهیدرات بیش‌از حد مصرف کنید یا در عملکرد انسولین مشکلی وجود داشته باشد، این فرایند به هم ریخته و سطح گلوکز خون بالا می‌رود. البته چند کار هست که می‌توانید برای رفع این مشکل انجام دهید. فیبرها سرعت هضم کربوهیدرات و جذب قند را کاهش می‌دهند. به همین دلیل باعث می‌شوند افزایش قند خون به صورتی آرام و تدریجی‌ اتفاق بیافتد. علاوه بر این، نوع فیبری که مصرف می‌کنید هم می‌تواند نقش داشته باشد. دو نوع فیبر وجود دارد: محلول، غیرمحلول. با اینکه هر دو مهم هستند، نشان داده شده که فیبرهای محلول به صورت ویژه‌ای باعث پایین آمدن سطح قند خون می‌شوند.

کنترل دیابت  چالش و مساله‌ای روزانه، هفتگی، ماهانه و سالیانه است، اما ارزش این تلاش‌ها را دارد. به زودی احساسی بهتر و انرژی بیش‌تری خواهید داشت. شما زندگی بهتر و طولانی‌تری خواهید داشت و خطر بروز مشکلات ناشی از دیابت همچون حمله قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه یا حتی نابینایی کمتر خواهد بود. کلید کنترل دیابت در این است که تا جای ممکن سطح قند خون‌تان را در حد طبیعی نگه دارید. مشکل به نظر می‌آید اما اقدامات ساده‌ای هستند که می‌توانید دنبال کنید. شما و پزشک‌تان برنامه‌ای برای تست قند خون‌تان تعیین می‌کنید. یک تست اضافه را هم در برنامه‌تان لحاظ کنید. مثلا یک روز در صبحانه، روز دیگر هنگام نهار و الی آخر؛ شبیه یک بازرسی بدون اطلاع قبلی. اگر یک کارفرما باشید و کارگران‌تان بدانند شما تنها یک بار در روز برای بازرسی به آن‌ها سر می‌زنید، احتمال دارد که تنها در همان زمان مشخص کارها را درست انجام دهند و در زمان‌های دیگر از روز به کارهای دیگری بپردازند. اگر به صورت نامنظم بررسی‌ها را انجام دهید، آگاهی خیلی بهتری از چگونگی روند کارها خواهید داشت.

برای کسب اطلاعات بیشتر و تعیین وقت مشاوره می‌توانید با شماره  02188931392 و 09195373730  تماس حاصل فرمایید.

گام هایی در راستای کنترل دیابت

گام هایی در راستای کنترل دیابت

با اتخاذ روش هایی که در زیر ارائه شده است، میتوانید بیماری دیابت خود را کنترل کرده و از پیشرفت آن جلوگیری نمائید:

در مورد دیابت بیشتر بدانید. دیابت چیست؟

سه نوع اصلی دیابت وجود دارد:

  • دیابت نوع 1: بدن شما انسولین تولید نمی‌کند. این یک مشکل است چون شما به انسولین نیاز دارید تا قند (گلوکز) را از غذاهایی که می‌خورید جذب کرده و به انرژی لازم برای بدن تبدیل شود. شما برای زنده ماندن نیاز دارید انسولین تزریق کنید.
  • دیابت نوع 2: بدن شما انسولین به اندازه کافی تولید نمی‌کند یا به خوبی از آن استفاده نمی‌کند. ممکن است برای کنترل دیابت‌تان نیاز به تزریق انسولین یا مصرف قرص داشته باشید. دیابت نوع 2 شایع‌ترین نوع دیابت است.
  • دیابت بارداری: برخی از زنان هنگام بارداری به این نوع دیابت مبتلا می‌شوند. در بیش‌تر موارد پس از تولد بچه، دیابت رفع می‌شود. اما حتی اگر این دیابت رفع هم شود، این زنان و کودکانشان بعدا در طول زندگی، احتمال بیش‌تری دارد به دیابت مبتلا شوند.

وقتی که قند (گلوکز) خون نزدیک به حالت طبیعی باشد، شما:

  • انرژی بیش‌تری دارید
  • کمتر خسته یا تشنه می‌شوید
  • کمتر نیاز به ادرار پیدا می‌کنید
  • سریع‌تر بهبود می‌یابید
  • عفونت پوست یا مثانه کمتری‌ خواهید داشت

همچنین احتمال بروز مشکلات سلامتی ناشی از دیابت هم برای شما کمتر خواهد بود، مشکلاتی همچون:

  • حمله قلبی یا سکته مغزی
  • مشکلات بینایی که می‌تواند منجر به اختلال در بینایی یا حتی نابینایی شود
  • درد، مور مور شدن یا بی‌حسی در دست و پاها که به آن آسیب عصبی هم می‌گویند
  • مشکلات کلیوی که می‌تواند منجر به از کار افتادن کلیه هم شود
  • مشکلات لثه و دندان

آموزش زندگی کردن با دیابت

آموزش زندگی کردن با دیابت

وقتی دیابت داشته باشید، داشتن احساس خستگی، اندوه یا عصبانیت چیزی معمولی است. ممکن است از اقدامات لازم برای حفظ سلامتی شناخت داشته باشید، اما در پیش بردن برنامه‌تان در طول زمان مشکل داشته باشید. در این بخش توصیه‌هایی برای چگونگی کنترل دیابت ارائه می‌شود، سعی کنید تغذیه مناسبی داشته و فعال باشید.

آکاردئون شود

کنترل دیابت

  • استرس می‌تواند قند خون را بالا ببرد. راه‌های کاهش استرس را یاد بگیرید. نفس عمیق بکشید، باغبانی کنید، پیاده روی کنید، مدیتیشن انجام دهید، به تفریحات مورد علاقه‌تان بپردازید یا به موسیقی مورد علاقه‌تان گوش کنید.
  • اگر احساس افسردگی دارید، درخواست کمک کنید. یک مشاور سلامت روانی، گروه‌های پشتیبان، اعضای مسجد، دوستان، یا اعضای خانواده که به نگرانی‌هایتان گوش می‌دهند می‌توانند به شما کمک کنند تا احساس بهتری داشته باشید.

تغذیه خوبی داشته باشید

  • با کمک پزشک یک رژیم غذایی دیابتی بنویسید
  • غذاهایی را انتخاب کنید که کالری، چربی اشباع شده، چربی ترانس، قند و نمک کمی داشته باشند
  • غذاهایی که فیبر بیش‌تری دارند همچون تمامی حبوبات و غلات، نان، تردک (کرَکِر)، برنج، یا پاستا مصرف کنید
  • مواد غذایی همچون میوه‌ها، سبزیجات، تمامی غلات، نان و حبوبات، شیر کم چرب و پنیر را در برنامه غذایی‌تان قرار دهید
  • به جای آب میوه و نوشیدنی‌های مرسوم، آب بنوشید
  • وقتی که وعده‌ای غذایی می‌خورید، نیمی از ظرف را با میوه و سبزیجات پر کنید، یک چهارم آن پروتئین همچون لوبیا، مرغ یا بوقلمون بدون پوست، و یک چهارم دیگر هم غلات کامل همچون برنج قهوه‌ای یا پاستای گندم کامل باشد

فعال باشید

  • تصمیم بگیرید که بیش‌تر روزهای هفته را فعال‌تر بگذرانید. از 10 دقیقه پیاده‌روی در روز شروع کنید و این کار را سه روز در هفته انجام دهید
  • دو بار در هفته، روی قوی‌تر کردن ماهیچه‌هایتان کار کنید. از باندهای کشی استفاده کنید، یوگا انجام دهید، باغبانی (کندن و کاشتن با ابزار لازم) انجام دهید یا بارفیکس بروید
  • با استفاده از برنامه غذایی‌تان و داشتن تلاش بیش‌تر، به وزنی سالم برسید

بدانید هر روز باید چه کارهایی انجام دهید

  • داروهای دیابت یا هر بیماری دیگرتان را به موقع مصرف کنید حتی وقت‌هایی که احساس می‌کنید حالتان خوب است. در مورد احتمال نیاز به مصرف اسپیرین برای جلوگیری از حمله قلبی یا سکته مغذی از پزشک‌تان سوال بپرسید. اگر نمی‌توانید داروهایتان را تهیه کنید یا هر گونه عوارض جانبی برایتان داشته است به پزشک اطلاع دهید.
  • هر روز پاهایتان را برای بریدگی، تاول، لکه‌های قرمز و تورم چک کنید. هر گونه زخمی که بهبود نمی‌یابد را سریعا به پزشک‌تان خبر دهید
  • برای سالم نگه داشتن دندان، دهان و لثه‌هایتان هر روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید
  • سیگار نکشید، برای ترک سیگار کمک بگیرید
  • میزان قند خون‌تان را دنبال کنید. ممکن است بخواهید روزی یک یا دو بار آن را چک کنید. اعداد مربوط به قند خون‌تان را روی کاغذی یادداشت کنید. حتما در مورد آن با پزشک‌تان صحبت کنید
  • در صورت توصیه پزشک، فشار خون‌تان را هم چک کرده و آن‌ها را یادداشت کنید

با پزشک‌تان صحبت کنید

  • هر سوالی در مورد دیابت‌ دارید از پزشک‌تان بپرسید
  • بروز هرگونه تغییری در سلامتی‌تان را گزارش دهید

برای سالم ماندن، مراقبت‌های روزانه انجام دهید

برای سالم ماندن، مراقبت‌های روزانه انجام دهید

حداقل دو بار در سال به پزشک‌ مراجعه کنید تا در صورت وجود هر گونه مشکلی، زود تشخیص داده و درمان شود. در هر بار ویزیت موارد زیر باید انجام شود:

  • گرفتن فشار خون
  • بررسی پا
  • بررسی وزن
  • بررسی برنامه خود مراقبتی شما
  • دو بار در سال تست A1C را انجام دهید. اگر بالای 7 باشد ممکن است نیاز به بررسی مداوم‌تر باشد

یک بار در سال تست‌های زیر باید انجام شود:

  • آزمایش کلسترول
  • بررسی کامل پا
  • بررسی دهان برای چک کردن دندان و لثه‌ها
  • آزمایش مردمک چشم برای بررسی وجود هر گونه مشکلی در چشم‌ها
  • آزمایش آنفولانزا
  • آزمایش خون و ادرار برای بررسی مشکلات کلیوی

غذاهایی که مبتلایات به دیابت باید از خوردن آن پرهیز کنند

غذاهایی که مبتلایات به دیابت باید از خوردن آن پرهیز کنند

دیابت یک بیماری مزمن است که در میان بزرگسالان و کودکان سراسر جهان بسیار شایع شده است. دیابت کنترل نشده، عواقب جدی زیادی همچون بیماری‌های قلبی، مشکلات کلیوی، نابینایی و دیگر مشکلات سلامتی را به دنبال دارد. پیش‌دیابت هم به این مشکلات مربوط می‌شود. خوردن غذای نامناسب می‌تواند باعث بالا رفتن قند خون و سطح انسولین شده و همچنین باعث افزایش التهاب شود که بروز خطرات این بیماری را افزایش می‌دهد. کربوهیدرات، پروتئین و چربی‌ها مواد مغذی هستند که به بدن انرژی می‌دهند. در میان این سه مورد، کربوهیدرات بیش‌ترین تاثیر را روی قند خون‌ دارد. به این خاطر که آن‌ها در بدن شکسته شده، به قند یا گلوکز تبدیل شده و جذب جریان خون می‌شوند. کربوهیدرات‌ها شامل نشاسته، قند و فیبر می‌شوند. البته فیبرها مشابه دیگر کربوهیدرات‌ها در بدن هضم و جذب نمی‌شوند، بنابراین سطح قند خون را بالا نمی‌برند. با تفریق میزان فیبر از کل کربوهیدرات موجود در یک غذا، سطح هضم‌پذیری آن غذا به دست می‌آید. برای نمونه، اگر یک فنجان ترکیبی از سبزیجات شامل 10 گرم کربوهیدرات و 4 گرم فیبر باشد، میزان هضم‌پذیری آن 6 خواهد بود. وقتی که افراد مبتلا به دیابت، به یک‌باره مقدار زیادی کربوهیدرات مصرف کنند، قند خونشان ممکن است تا سطح خطرناکی بالا برود. بنابراین لازم است که از خوردن غذاهای پایین پرهیز شود:

آکاردئون شود

نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر

نوشیدنی‌های شیرین بدترین نوع نوشیدنی‌ها برای افراد دیابتی هستند، چون کربوهیدرات بسیار زیادی دارند؛ یک بطری نوشابه 354 میلی‌لیتری 38 گرم کربوهیدرات دارد. برای کنترل میزان قند خون و جلوگیری از خطرات این بیماری، به جای نوشیدنی‌های شیرین، آب، نوشابه ورزشی و یخ‌چای شیرین نشده مصرف کنید.

چربی ترانس

چربی‌های ترانس صنعتی بسیار ناسالم هستند. آن‌ها از طریق اضافه کردن هیدروژن به اسیدهای چرب اشباع نشده جهت پایدار شدن‌‌شان تهیه می‌شوند. چربی‌های ترانس در کره گیاهی، کره بادام زمینی، خامه و غذاهای منجمد یافت می‌شوند. به علاوه برخی از کارخانه‌های غذایی برای افزایش میزان سلامتی محصولات، چربی‌های ترانس را به بیسکویت‌های ترد، شیرینی‌ها و محصولات پختنی‌شان اضافه می‌کنند.

نان سفید، پاستا و برنج

نان سفید، پاستا و برنج غذاهای فراوری شده‌ای با کربوهیدرات بالا هستند. خوردن نان، شیرینی و دیگر غذاهای تهیه شده با آرد تصفیه شده، نشان داده شده است که تا حد زیادی باعث افزایش قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و نوع 2 می‌شوند. در این غذاهای فراوری شده فیبر کمی وجود دارد که سرعت جذب قند در جریان خون را کاهش می‌دهند.

ماست میوه‌ای

ماست معمولی می‌تواند گرینه مناسبی برای افراد دیابتی باشد. ولی این مساله در مورد انواع ماست‌های میوه‌ای کاملا متفاوت است. ماست‌های میوه‌ای معمولا از شیر بدون چربی یا کم چرب تهیه می‌شوند و پر از کربوهیدرات و شکر هستند.

قهوه‌های طعم دار

قهوه فواید مختلفی همچون کاهش خطر ابتلا به دیابت را داراست. ولی قهوه‌های طعم‌دار بیشتر دسر هستند تا یک نوشیدنی سالم.

میوه خشک

میوه‌ها منبعی عالی و سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلفی همچون ویتامین ث و پتاسیم هستند. وقتی میوه خشک می‌شود این فرایند باعث کاهش میزان آب آن شده و منجر به افزایش غلظت این مواد مغذی می‌شود. متاسفانه میزان غلظت قند آن هم بالا می‌رود.

آب میوه

اگر چه آب‌میوه‌ها اغلب به عنوان نوشیدنی سالمی در نظر گرفته می‌شوند، ولی تاثیرات آن روی قند خون در واقع مشابه با همان تاثیرات نوشابه‌ها و دیگر نوشیدنی‌های قندی می‌باشد. این مساله به تمامی آب میوه‌های شیرین نشده همچون انواع آب میوه‌های شکردار مربوط می‌شود. در برخی موارد، میزان قند و کربوهیدرات آب میوه‌ها حتی از نوشابه‌ها هم بالاتر است.

سیب زمینی سرخ کرده

سیب‌زمینی سرخ کرده غذایی است که باید از خوردن آن اجتناب کنید به ویژه اگر دیابت داشته باشید. سیب‌زمینی خودش مقدار کربوهیدرات بالایی دارد. یک سیب‌زمینی متوسط با پوست شامل 37 گرم کربوهیدرات است که 4 گرم آن از نوع فیبر است.


خونریزی دستگاه گوارش فوقانی
دکتر سید امیر منصور رضادوست

خونریزی دستگاه گوارش فوقانی

/0 دیدگاه /در , /توسط

خونریزی دستگاه گوارش فوقانی

خونریزی دستگاه گوارش فوقانی اورژانس بوده که با وجود پیشرفت در روشهای درمانی مرگ و میر بالایی بویژه در بیماران  بستری  دارد. این خونریزی می تواند به  صورت واریسی یا غیرواریسی باشد. خونریزی غیرواریسی عبارت است از  اینکه خونریزی در ارتباط با  زخم گوارشی رخ می دهد(PUD) و یا خونریزی که در اثر آسیب وارده به مخاط در  اثر استرس (SRMB) ایجاد می گردد.  سایر  عواملی که می توانند منجر به خونریزی شوند عبارتند از: ازوفاژیت اروزیو،Mallory-Weiss tear (پارگی محل  اتصال گاستروازوفاژیال در ارتباط با کشش یا سرفه) و بدخیمی.

خونریزی ناشی از زخم های گوارشی

50% همه خونریزیهای غیرواریسی دستگاه گوارش فوقانی به دلیل زخم های گوارشی رخ می دهد. مرگ و میر به دلیل خونریزی  از زخم های گوارشی تا 10%می تواند باشد. بیماران مسن(بیش  از 60 سال سن) که بیماریهای همراه دیگر بیشتری داشته باشند، مرگ و میر بیشتری دارند. در تعداد زیادی  از بیماران(80%)خونریزی دستگاه گوارش فوقانی خودمحدودشونده  بوده و نیاز به  مداخله درمانی محدودی دارد. بیمارانی که به  سرعت تحت آندوسکوپی قرار گرفتند( در طی 24 ساعت از زمان بستری) و در 35% بیمارانی که تحت اعمال بندآورنده یخونریزی با آندوسکوپی قرارمی گیرند، طول زمان بستری به  طرز چشمگیری کاهش یافته است، اما در 20% بیمارانی که خونریزی آنها بعد از مداخله ی درمانی مناسب تداوم می یابد یا مجدداً دچار خونریزی  می شوند، میزان مرگ و میر تا حدود 40% افزایش می یابد.

تشخیص  و  ارزیابی بالینی

تشخیص و ارزیابی بالینی خونریزی دستگاه گوارش

تظاهرات بالینی بیماران  با خونریزی از زخم های گوارشی معمولاً به صورت ملنا(مدفوع تیره، قیری) در 20% بیماران، هماتز(استفراغ خونی) در 30% و هردو در 50% بیماران هماتوشزی( اسهال خونی) دارند که نشان دهنده ی  از  دست رفتن خون، سریع و به میزان  زیاد است. قدم اول  در  ارزیابی بیمار، تشخیص میزان اورژانسی  بودن وضعیت وی  می باشد. کاهش  حجم  به دلیل خونریزی شدید می  تواند به  سمت شوک پیش برود. در  این  بیماران پیش  از هرگونه اقدام درمانی باید به احیای حجم و تلاش در جهت بهبودی شرایط همودینامیک بیمار پرداخت. ریسک فاکتورهایی که نشان دهنده احتمال بالاتر خونریزی مجدد یا مرگ و میر  هستند عبارتند از : سن  بیشتر  از 60 سال، بیماری های شدید  زمینه ای( اختلال در  عملکرد کبدی یا کلیوی، بیماری قلبی یا  ریوی)، ناپایداری همودینامیک( افت فشار، تاکی  کاردی)، شوک، تداوم خونریزی، اختلال در وضعیت هوشیاری، بالارفتنPT،PTT یاINR. این بیماران  باید به  سرعت به بخش مراقبت های ویژه منتقل شوند. بیشتر بیماران باید تحت ارزیابی آندوسکوپیک تشخیصی  اولیه در طی 24 ساعت اول قرارگیرند تا منشأ خونریزی  مشخص گردد و ریسک خونریزی مجدد  بررسی شود. در صورت نیاز مداخلات آندوسکوپیک در جهت متوقف کردن خونریزی و برگشت هموستاز باید انجام گیرد. اندازه ی زخم نیز در پیش بینی مرگ و میر و خونریزی مجدد دارای اهمیت است به طوری که زخم های با بیش از 2-1 سانتی  متر ریسک بالتری دارند. بیمارانی که تحت آندوسکوپی قرار می گیرند باید به منظور بررسی عفونتH.پیلوری تحت بیوپسی قرار گیرند، به دلیل اینکه عفونت با این ارگانیسم احتمال خونریزی مجدد را افزایش  می دهد. به دلیل آنکه نتایج منفی کاذب  در حضور  خونریزی فعال می تواند اتفاق  بیفتد؛ کلیه ی  بیمارانی که از  نظر H. پیلوری تست آنها منفی بوده است درهنگام ترخیص باید مجدداً تحت بررسی سرو لوژیک قرار گیرند تا از  منفی بودن این عفونت در بیمار  اطمینان حاصل گردد.

درمان

 بیمارانی که دچار خونریزی  از دستگاه گوارش فوقانی شده اند براساس علایم بالینی هنگام مراجعه، نیازمند ارزیابی جهت تعیین ریسک خونریزی مجدد و مرگ و میر  هستند. بیمارانی که دچار ناپایداری همودینامیک باشند باید به  سرعت احیا  شوند. حجم داخلی سلولی باید با نرمال سالین جایگزین  شود تا  از پیشرفت به سمت شوک هیپوولمیک جلوگیری  گردد. لوله نازوگاستریک جایگذاری می شود تا امکان لاوراژ و ارزیابی منبع خونریزی وجود داشته باشد. ارزیابی آندوسکوپیک و برقراری هموستاز با این  روش مهم ترین راهکار در بیمارانی  است که دچار  خونریزی شدید شده اند. این  رویکرد احتمال خونریزی مجدد را کاهش  می دهد، نیاز به جراحی و نیز مرگ و میر در  این بیماران نیز کاسته خواهدشد.

روش های آندوسکوپیک

روش های آندوسکوپیک

این روشها عبارتند از : ترمورگولاسیون، لیزردرمانی، درمان با تزریق(اپی نفرین، اتانول یا سالین)، تزریق عوامل اسکلروزان. استفاده از دو روش ترمورگولاسیون و استفاده از تزریق همزمان انتخاب  ارجح می باشد. در صورت وجودPH داخل معدی بیشتر از 6، تجمع پلاکتی، غیرفعال شدن پپسین و تصحیح وضعیت انعقادی را خواهیم داشت که منجر به  پایداری لخته می شوند. بنابراین، درمان با داروهای ضدترشح اسید بعد از آندوسکوپی در بیماران سودمند خواهدبود و در ترمیم ضایعه ی ایجاد شده کمک کننده است. بعد از طی فاز حاد، بیمار باید بر روی دارو درمانی مناسب قرارگیرد تا از وقوع مجدد زخم جلوگیری شده و روند بهبودی ادامه یابد. همچنین، بیمارانی که از نظرH.پیلوری مثبت هستند، باید درمان مناسبی در جهت  ریشه کنی آن  دریافت کنند.

آنتاگونیست های  گیرنده

آنتاگونیست های  گیرندهH2 از  نظر ریسک خونریزی مجدد و  نیاز به جراحی نسبت  به مهارکننده های پمپ پروتون در رده ی دوم اهمیت قرار دارند.

آنتاگونیست های  گیرندهH2 نمی توانندPH  داخل  معدی را به  مقداری معادل یا بیشتر  از  6( حتی با انفوزیون مداوم وریدی )برسانند و نسبت به اثرات آنها تاکی فیلاکسی ایجاد می شود(بویژه با دوزهای بالای وریدی). به همین دلیل استفاده از داروهای  این دسته به منظور پیشگیری از خونریزی مجدد ناشی از زخم های گوارشی توصیه نمی شود.

مهارکننده های پمپ پروتون

 مهارکننده های پمپ پروتون داروهای انتخابی برای کاهش خطر خونریزی مجدد ناشی  از زخم های گوارشی هستند و نیاز به مداخله جراحی را کاهش می دهند. در بیمارانی که ضایعاتی با ریسک پایین دارند( زخم هایی با بستر تمیز یا زخم های نقطه ای مسطح) می توانند با مهارکننده های پمپ پروتون خوراکی درمان شوند و بلافاصله بعد از آندوسکوپی ترخیص شوند، چون احتمال خونریزی مجدد در این بیماران ضعیف است. ولی در بیماران با ریسک بالا، این داروها  به صورت وریدی تجویز شوند و تا حدی افزایش دوز در آنها داده شود تاPH  داخل  معدی بعد از آندوسکوپی به بالاتر  از 6  برسد.

-Inj Omeprazole 80 mg

(بولوس داخل  ورید؛ یا دوز معادل آن از سایر داروهای این دسته)

انفوزیون وریدی مداوم از امپرازول یاmg/hr 8؛ سپس دوز معادل  از سایر داروهای این دسته به مدت 72 ساعت.

ریسک خونریزی مجدد در 72 ساعت اول (بویژه در 24 ساعت اول) بالاست و به همین دلیل درمان با دوز بالا تا این مدت ادامه می یابد. درمان همزمان مهارکننده پمپ پروتون و روش های آندوسکوپیک بهتر  از هریک  به تنهاییاست. همچنین، توصیه می شود که درمان با مهارکننده ی پمپ پروتون قبل  از آندوسکوپی آغاز  گردد. استفاده از دوز بالای  مهارکننده ی پمپ پروتون به  صورت خوراکی یعنی/d Omeprazole 80 mg به مدت 5 روز نیز مؤثر است ولی به دلیل عدم اطمینان از جذب خوراکی دارو در  این دسته از بیماران کاربرد چندانی ندارد.

سایر داروها

سایر دارو های درمانی خونریزی دستگاه گوارش

استفاده از سوماتوستاتین یا اکترئوتاید در درمان بیماران با خونریزی گوارشی فوقانی غیرواریسی توصیه نمی شود( چون کارایی چندانی در این حالت ندارند). این داروها به  طور معمول در درمان خونریزی واریسی به کار می روند.

خونریزی ناشی از آسیب وارده به مخاط در اثر استرس

(Stress-related mucosal bleeding)  آسیب حاد وارد  شده  به مخاط در اثر  استرس، شکلی  از آسیب مخاط  دستگاه گوارشی  است که در بیماران شدیداً بدحال با استرس شدید فیزیولوژیک( جراحی، تروما، اختلال عملکرد ارگان، سپسیس، سوختگی شدید، آسیب های نورولوژیک) رخ می دهد. این اسیب  می تواند سطحی یاعمیق باشد. جراحت های اولیه زود اتفاق  افتاده( در کمتر  از 24 ساعت) و به  صورت خونریزی زیرمخاطی هستند که می توانند در نهایت به سمت زخم سطحی پیشروی  نمایند. آسیب های مخاطی بیشتر در ناحیه ی فوندوس معده رخ می دهد. درگیری  در نواحی دیستال، آنتروم و دئودنوم، دیرتر  اتفاق  افتاده، عمیق  تر بوده و احتمال خونریزی بیشتری  دارد. خونریزی ناشی  از آسیب های وارده به مخاط به 3 دسته براساس تظاهرات بالینی تقسیم می شوند: -خونریزی مخفی که به  صورت تست گایاک مثبت در مایع معدی آسپیره شده یا نمونه مدفوع مشخص می شود و هیچگونه علایم دیگری وجود ندارند.- خونریزی شدید که با هماتز(استفراغ خونی)، هماتوشزی(اسهال خونی) یا ملنا همراهی دارد.- دسته ی آخر، خونریزی تهدیدکننده ی حیات که با خونریزی شدی به همراه تغییرات همودینامیک( تاکی کاردی، افت فشار ، تغییرات ارتواستاتیک یا کاهش در میزان هموگلوبین >2g/dl) و نیاز به ترانسفیوژن فرآورده های خونی مشخص  می گردد. به دلیل گستردگی وسیع درگیری مخاطی  ناشی  از استرس، درمان آندوسکوپیک در  این  شرایط جایگاهی  ندارد.

پیشگیری

 مواردی که نیاز قطعی به پیشگیری از خونریزی مخاطی ناشی از استرس وجود دارد عبارتند از : تهویه مکانیکی، اختلال انعقادی و نیز حضور دو  و یا بیشتر از شرایطی که استفاده از داروها به منظور پروفیلاکسی انتخابی هستند. ریسک فاکتورهای بروز زخم عبارتند از؛ استفاده از فرآورده های ضدانعقاد، سابقه مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی به مدت بیش از 3 ماه، نارسایی کبدی یا کلیوی، مصرف دوز بالای کورتیکوستروئیدها( بیش از 250mg/d از  هیدروکورتیزون و یا دوز معادل آن)، سپسیس، تغذیه انترال، سابقه قبلی خونریزی  گوارشی. هدف  درمان رساندنPH داخل معدی به  بیشتر  از 4 است.

فرآورده های مورد استفاده

آنتی اسیدها: با وجود آنکه آنتی  اسیدها در پیشگیری از SRMB مؤثر  هستند ولی به دلیل رژیم سخت درمانی(نیاز به تجویز هر2-1 ساعت) ونیز نیاز به پایش مداومPH داخل  معدی برای تعیین دوز، همچنین اختلال الکترولیتی( به ویژه در بیماران  با نارسایی کلیوی)، اسهال، یبوست و اتمال پنومونی آسپیراسیون، مصرف این دسته از داروها محدود شده است.

-Syr.Antacid 30ml PO/NGQ 1-2 hr

سوکرالفیت: سوکرالفیت در پیشگیری  از SRMB مؤثر  است ولی اثر چندانی بر روی PH داخل معدی ندارد. دوز معمول دارو به صورتQID  g 1 (4 بار در روز) می باشد. از معایب  این رژیم درمانی، متصل شدن سوکرالفیت به  سایر داروها(دارای اهمیت بالا به دلیل تعداد بالای داروهای مصرفی بیماران در ICU)، بسته شدن لوله های نازوگاستریک، سمیت با آلمینیوم در بیماران با نارسایی کلیوی، یبوست و اختلال  الکترولیتی می باشد. مصرف  همزمان سوکرالفیت با فرآورده هایی که ترشح اسید معده  را کم می کنند، کارایی سوکرالفیت را کم می کند چون  سوکرالفیت برای تبدیل شده به فرم فعال نیاز به PH داخل معدی کمتر از 4 دارد.

-Tab Sucralfate 1 g PO/NG Q6 hr

آنتاگونیست های گیرندهH2: این دسته دارویی در پیشگیری  از SRMB مؤثر  هستند و متداول  ترین رژیم دارویی هستند که  بدین منظور بکار  می روند. با وجود آنکه فقط انفوزیون مداوم سایمیتیدین برای پیشگیری از SRMB دارای تأییدیهFDA است، انفوزیون متناوب یا مداوم رانیتیدین و فاموتیدین بیشتر به عنوان پروفیلاکسی به کار می روند. استفاده از انفوزیون مداوم  بر روش های دیگر تجویز ارجحیت دارد. آنتاگونیست های گیرندهH2، رژیم درمانی توصیه شده جهت پیشگیری از زخم هستند. عیب تئوریکی این دسته دارویی، بروز تحمل به اثرات آنها در طی72 ساعت بعد از تجویز است.

-Inj Cimetidine 300 mg IV Q 6-8 hr

 یا

دوز بارگیری 300 mg IV سپس؛ انفوزیون  وریدی مداوم50 mg / hr

– Inj Famotidine 50  mg IV Q 12 hr

یا انفوزیون مداوم1.7 mg / hr

(این شکل دارویی در ایران موجود نیست)

-Inj Ranitidine 50 mg IV  Q 6-8 hr

یا انفوزیون مداوم6.25 mglhr

داروهای مهار کننده پمپ پروتون

 به دلیل اثر قوی در مهار  ترشح اسید معده و نیز عدم ایجاد تحمل نسبت به اثرات ضد ترشح اسید آن ها، به نظر می رسد که رژیم ارجح در پیشگیری از زخم  باشند. ارجحیت این داروها نسبت به آنتگونیست های  گیرندهH2 در پروفیلاکسی زخم به اثبات نرسیده است. در حال حاضر، مهارکننده های پمپ پروتون داروهای خط اول در پیشگیری از زخم ناشی از استرس هستند.

-Cap Omeprazole 20-40 mg PO/NG Q 12-24 hr

فرآورده نازوگاستریک در سدیم بی کربنات قابل  تهیه است.

-Cap Lansoprazole 30 mg PO/NG Q 12-24 hr

-Inj Pantoprazole 40 mg IV/PO?NG  Q 12-24 hr

– Inj Esomeprazole 40 mg IV Q 12-24 hr

(این شکل دارویی در ایران موجود نیست)

در صورت  برطرف شدن ریسک فاکتورهایی که تجویز داروهای مهارکننده ترشح اسید را ایجاب  کرده است، داروهای ضداسترس زخم  باید قطع گردند. فاکتورهایی نظیر رفع نیاز به تهویه مکانیکی، بهبود اختلال انعقادی، ترخیص از ICU و بدست آوردن توانایی  مصرف غذا، شرایط قطع مصرف داروهای مهارکننده ترشح اسید را فراهم می آورند.


دکتر سید امیر منصور رضادوست

بیماری ریفلاکس معدی- مری (Gastroesphageal Reflux Disease,GERD)

/0 دیدگاه /در /توسط

 بیماری ریفلاکس معدی- مری (Gastroesphageal Reflux Disease,GERD)اختلال شایع گوارشی وابسته به اسید می باشد که با طیف وسیعی از علایم همراهی دارد. متداولترین علامت بیماری سوزش سردل و برگشت اسید است. ریفلاکس گاستروازوفاژیال به صورت بازگشت (عقب گرد) محتویات اسیدی معده به مری تعریف می شود. برگشت اسید در نتیجه شل شدن موقتی اسفنکتر تحتانی مری (LES) رخ می دهد. زمانی که LES شل می شود، مری در تماس با مقادیر کم محتویات اسیدی معده قرار می گیرد. این پدیده فیزیولوژیک چندین بار در طول روز در افراد نرمال اتفاق می افتد. مکانیسم های محافظتی نظیر حرکات دودی مری و بزاق از بی کربنات pH اسیدی را سریع به میزان نرمال بر می گرداند. GERD زمانی صورت می گیرد که برگشت اسید منجر به پیدایش علایم، آسیب مخاطی یا هر دو شود. آسیب مری در اثر تماس مداوم مخاط با اسید معده ایجاد می شود و التهاب را در پی دارد که به سمت زخم پیش می رود (ازوفاژیت اروزیو).

عوارض ریفلاکس معده

عوارض ناشی از ریفلاکس طولانی مدت عبارتند از تنگی مری، متاپلازی بارت (تشکیل اپیتلیوم ستونی از جنس روده به جای اپیتلیوم نرمال در مری) و آدنوکارسینومای مری (بیشتر در آقایان و بیماران مسن تر) می باشند. GERD بیمای مزمنی بوده که کلیه سنین را در بر می گیرد و در زن و مرد شیوع برابری دارد. علایم بیماری با شدت آسیب مری ارتباطی ندارند. در 75% بیمارانی که به دلیل علایم GERD تحت آندوسکوپی قرار می گیرند در بررسی، مری نرمال دارند. در برخی از بیماران نیز تظاهرات خارج از مری یا اصطلاحاً آتیپیک بیماری رخ می دهد. این علایم ممکن است با علایم تیپیک بیماری یعنی درگیری مری همراهی داشته باشند. بارداری احتمال بروز GERD را افزایش می دهد، 50-30% خانم های باردار دارای علایم GERD هستند که در بیشتر موارد با زایمان بهبود می یابد.

این افزایش احتمالاً هم بدلیل اثرات هورمونی پروژسترون و استروژن می تواند باشد (که فشار LES را کاهش می دهند) و هم می تواند بدلیل افزایش فشار داخل شکمی باشد. ریسک فاکتورهای بروز GERD با کاهش فشار LES (نیترات ها، پروژسترون، غذای پرچرب و شکلات) و یا بر اثر تحریکی مستقیم بر روی مخاط مری (مرکبات، گوجه فرنگی، بیس فسفونات ها) احتمال آن را افزایش می دهند. گاستروپازی، اسکلرودرما، زولینگرالسیون و استفاده طولانی مدت از لوله های نازوگاستریک ممکن است با GERD همراهی داشته باشند. با وجود آنکه ریشه کنی عفونت با هلیکوباکتر پیلوری احتمال بروز علایم GERD وازوفاژیت را افزایش می دهد ولی اگر تست بیمار از نظر هلیکوباکترپیلوری مثبت باشد توصیه به ریشه کنی عفونت می گردد.

داروهایی که احتمال GERD را افزایش می دهند: آگونیست های α- آدرنرژیک، آنتی کولینرژیک ها، آسپرین، باربی تورات ها، بنزودیازپین ها، آگونیست های β2- آدرنرژیک، بیس فسفونات ها، مهار کننده های کانال کلسیم، دوپامین، استروژن، ایزوپروترنول، آهن، نارکوتیک ها، نیتراتها، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، پروژسترون، پتاسیم، پروستاگلاندین ها، کینیدین، تتراسایکلین، تئوفیلین، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، زیدوودین.

درمان

روش های غیر دارویی

  • تغییر در رژیم غذایی: غذاهای افزایش دهنده احتمال GERD عبارتند از: غذاهای پرچرب و پرادویه، نعناع، شکلات، کافئین (قهوه، چای، کولا)، سیر یا پیاز، مرکبات، گوجه فرنگی.
  • بالا بردن ارتفاع زیر سر در هنگام خواب
  • اجتناب از مصرف غذاهای سنگین در فاصله 3 ساعت با خواب
  • کاهش وزن
  • ترک سیگار و الکل
  • مصرف داروهایی که احتمال بروز علایم GERD با آن ها وجود دارد، حداقل با یک لیوان پر آب
  • خوابیدن بر روی پهلوی چپ.

درمان هایی دارویی

قبل از شروع درمان باید از عدم حضور علایم خطر، علایم شدید یا مکرر (2 روز یا بیشتر در هفته)، سوزش سر دل بیش از 3 ماه، وجود علایم خارج از مری و علایمی که با وجود درمان دارویی تداوم داشته باشد اطمینان حاصل شود. در این موارد آندوسکوپی در بیمار توصیه می شود. در صورت وجود سوزش سر دل خفیف و غیر مکرر، آنتی اسیدها و آنتاگونیست های گیرنده  H2، داروهای انتخابی هستند. آنتی اسیدها طول اثر کوتاهی دارند و نمی توانند التهاب و آسیب مخاط مری ایجاد شده را بهبود بخشند. بنابراین در درمان GERD متوسط تا شدید جایگاهی ندارند.

آنتی اسیدها

شروع اثر سریعی دارند و در عرض چند دقیقه علایم خفیف را بهبود می بخشند ولی طول اثر آن ها در صورت مصرف با معده خالی حدود 30 دقیقه است، در صورت مصرف در طی 1 ساعت بعد از غذا، طول اثر آن ها می تواند تا چند ساعت افزایش یابد. آنتی اسیدها در اشکال قرص و شربت وجود دارند و این اشکال قابل جایگزین کردن با یکدیگر می باشند. دوز دارو می تواند هر 1 تا 2 ساعت در صورت نیاز تکرار شود. افزودن آلژینیک اسید به آنتی اسید می تواند در بهبود علایم در برخی از بیماران مؤثر باشد. بیمارانی که نیاز به مصرف آنتی اسیدها به میزان بیش از 2 هفته دارند باید مورد ارزیابی مجدد قرار گیرند. این بیماران ممکن است که نیاز به تجویز آنتاگونیست های گیرنده H2 یا مهارکننده های پمپ پروتون برای کنترل علایم داشته باشد. در حدود 20% بیماران با استفاده از آنتی اسید علایمشان کنترل خواهد شد.

آنتاگونیست های گیرنده H2

در درمان بیماران با علایم خفیف تا متوسط به کار می روند. پاسخ به درمان وابسته به شدت بیماری، دوز دارو و طول مدت درمان خواهد بود. در مقایسه با آنتی اسیدها شروع اثر این دسته دارویی بعد از 45 تا 30 دقیقه بوده و طول اثر بیشتری دارند (تا 10 ساعت). آنتاگونیست های گیرنده H2 در صورت مصرف در دوز معادل اثر برابر در برطرف کردن علایم بیماری و بهبود مری دارند. دوز مورد استفاده از داروهای آنتاگونیست گیرنده H2 در رفع علایم GERD:

  •  Cimetidine 200 mg QID
  • Famotidine 20 mg BID
  • Nizatidine 150 mg BID در بازار دارویی ایران موجود نیست)
  •  Ranitidine 150 mg BID

داروهای آنتاگونیست گیرنده H2 در کاهش علایم شبانه مؤثر هستند، ولی اثر متوسطی در برطرف کردن علایم در ارتباط با مصرف غذا دارند (چون فقط یک مکانیسم مربوط به فعال شدن سلول های پاریتال (گیرنده H2) را بلوک می کنند) داروهای این دسته علایم 60-50% بیماران را بعد از 12 هفته مصرف مداوم بهبود می بخشند. افزایش دوز دارو ممکن است اثر بیشتری در کنترل علایم تعدادی از بیماران نداشته باشد. دوزهای مورد استفاده در ترمیم مری از دوزهای مورد استفاده در رفع علایم بیماری بیشتر هستند. میزان ترمیم مری در مصرف آنتاگونیست های گیرنده H2 بعد از 12-8 هفته درمان حدود 50% است؛ این میزان بسته به شدت ازوفاژیت متفاوت است. در صورت استفاده از آنتاگونیست های گیرنده H2 به منظور ترمیم مری نیاز به دوزهای روزانه بالاتر و طول مدت بیشتر درمان (12-8 هفته) وجود خواهد داشت. در برخی موارد، عدم بهبودی مری در همه بیماران به ایجاد تاکی فیلاکسی در برابر اثرات دارویی این دسته نسبت داده می شود.

مهار کننده های پمپ پروتون

در مواردی که بیمار از سوزش سردل مکرر شکایت داشته باشد کاربرد دارند. شروع اثر دارو آهسته تر از آنتاگونیست های گیرنده H2 می باشد (2 تا 3 ساعت) و برای بهبودی کامل تا 4 روز بعد از شروع درمان لازم است. مهارکننده های پمپ پروتون از نظر بهبود علایم و طول مدت مهار ترشح اسید بر آنتاگونیست های گیرنده H2 ارجحیت دارند (تا 24 ساعت). بیماران باید داروهای این دسته را 30 تا 60 دقیقه قبل از غذا (ترجیحاً صبحانه) مصرف نمایند و در صورت نیاز به دوز دوم باید قبل از شام مصرف گردد. هدف درمان نگه داشتن pH داخل معدی بیش از 4 است. موقعیت ترمیم آسیب مری در بین تمامی داروهای این دسته در دوزهای معادل برابر بوده و بعد از 8 هفته درمان بین 85 تا 90 درصد می باشد. از نظر کارایی در ترمیم مری استفاده از مهارکننده های پمپ پروتون بر داروهای آنتاگونیست گیرنده H2 ارجحیت دارد. در برخی از مطالعات اس امپرازول 40 mg/d به بقیه داروهای مهارکننده پمپ پروتون ارجحیت داده می شود. (به ویژه در بیمارانی که از آسیب مخاطی شدید رنج می برند.)

داروهای افزایش دهنده سرعت تخلیه معده (پروکینتیک)

متوکلوپرامید و بتانکول ممکن است در کنترل علایم GERD مؤثر باشند. هر دوی این داروها، حرکت دستگاه گوارش فوقانی را افزایش می دهند بدون آن که اثری بر روی میزان ترشح اسید معده داشته باشند و فشار LES را نیز افزایش می دهند. با وجود آنکه این داروها ممکن است در رفع علایم بیماری مؤثر باشند ولی در بهبود آسیب مخاط مری مستقیماً مؤثر نیستند مگر آنکه همزمان با آنتاگونیست گیرنده H2 یا مهارکننده پمپ پروتون بکار روند. پروکینتیک ها در درمان GERD به طور وسیعی مورد استفاده قرار نمی گیرند (چون به اندازه سایر درمان ها کارایی ندارند و عوارض جانبی زیادی را به دنبال دارند). پروکینتیک ها برای بیمارانی استفاده می شوند که به سایر درمان ها پاسخ ندهند و یا اینکه تأخیر در تخلیه معده داشته باشند.

سوکرالفیت

در درمان موارد خفیف GERD وازوفاژیت مؤثر است ولی در درمان بیماری شدید کارآیی ندارد. با توجه به وجود درمان های مؤثر، سوکرالفیت جایگاه چندانی در درمان GERD ندارد.

درمان نگهدارنده

GERD بیماری مزمنی است که در 80% بیماران با التهاب مخاط مری (ازوفاژیت) شدید و در 30-15% موارد خفیف تر، عود در طی 6 ماه بعد از قطع درمان رخ می دهد. هدف درمان نگهدارنده کنترل علایم و پیشگیری از مشکلات طولانی مدت در ارتباط با GERD است. درمان نگهدارنده معمولاً با مصرف مهارکننده پمپ پروتون مؤثرتر از آنتاگونیست گیرنده H2 بوده، به طوری که میزان عود با این دو رژیم به ترتیب 25% و 50% می باشد. آنتاگونیست گیرنده H2 به عنوان درمان نگهدارنده در موارد خفیف به کار می رود. در راهنماها توصیه شده است که دوز نگهدارنده همان دوز باشد که برای بی علامت کردن بیمار به کار رفته است. در درمان GERD طول دوره درمان باید کامل شود و درمان به صورت متناوب تنها باید در بیمارانی بکار رود که بیمار خفیف و بدون زخم داشته باشند.

درمان ترکیبی مهارکننده پمپ پروتون و آنتاگونیست گیرنده H2

علایم شبانه به صورت pH داخل معدی کمتر از 4 به مدت بیش از 1 ساعت در شب تعریف می گردند. این حالت در صورت مصرف مهارکننده پمپ پروتون دو بار در روز هم می تواند تداوم داشته باشد، که نشان می دهد هیستامین نقش مهمی در ترشح اسید شبانه دارد. افزودن آنتاگونیست گیرنده H2 در زمان خواب به صورت متناوب، فقط در هنگام وجود علایم (به منظور جلوگیری از تاکی فیلاکسی)، به رژیم یکبار یا دو بار در روز مهارکننده پمپ پروتون می تواند در کنترل علایم شبانه مفید واقع شود.

بیماری ریفلاکس بدون آسیب مخاطی (Nonerosive Reflux Disease (NERD))

در 75% بیمارانی که از علایم GERD شکایت دارند و تحت آندوسکوپی قرار می گیرند، شواهدی به نفع ازوفاژیت وجود ندارد. این بیماران باید تحت پایش 24 ساعته pH قرار گیرند تا این که مشخص گردد آیا ریفلاکس با وجود آندوسکوپی نرمال وجود دارد یا خیر. یک دوره مهار کننده پمپ پروتون آزمایشی در این بیماران تجویز می گردد. در صورت عدم پاسخ با وجود 2 برابر کردن دوز دارو بیمار باید تحت بررسی بیشتری قرار گیرد.

تظاهرات خارج مری (آتیپیکال) بیماری ریفلاکس

این تظاهرات عبارتند از درد قفسه سینه غیر قلبی، علایم ریوی و مشکلات مربوط به گوش، بینی و گلو، افزایش ترشح بزاق و آسیب های دندان. درمان باید با دوز بالای (مصرف دو بار در روز) مهار کننده پمپ پروتون برای حداقل 3 ماه در این بیماران در نظر گرفته شود.


دکتر سید امیر منصور رضادوست

داروهایی برای سوءهاضمه (دیس پپسی)

/0 دیدگاه /در /توسط

سوءهاضمه به معنی هضم سخت یا مشکل که با درد و احساس ناراحتی در قسمت فوقانی شکم مشخص می شود. این درد معمولاً در ارتباط با مصرف غذا یا الکل، داروهایی نظیر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، آنتی بیوتیک هایی مانند اریترومایسین، و نیز دیگوگسین، تئوفیلین و بیس فسفونات ها، کشیدن سیگار و استرس می باشد. در صورت وجود علایم مکرر، درد اپی گاستر، نفخ، تهوع، استفراغ و سیری زودرس، سوءهاضمه مزمن تلقی خواهد شد. وجود سوءهاضمه مزمن در برخی از بیماران ممکن است نشان دهنده بیماری جدی زمینه ای باشد. سوءهاضمه مزمن می تواند به دلیل زخم گوارشی، ریفلاکس یا بدخیمی بوده و یا اینکه علت مشخصی نداشته باشد (ایدیوپاتیک).

ارزیابی بالینی و درمان

سوءهاضمه

در مواردی که سوءهاضمه به صورت حاد و غیر مکرر اتفاق بیفتد معمولاً خود محدود شونده بوده و نیاز به بررسی بیشتر وجود نخواهد داشت. در این شرایط پیدایش سوءهاضمه معمولاً در ارتباط با مصرف غذا، نوشیدنی خاص، دارو، استرس و سیگار بوده و با دوری یا ترک این عوامل برطرف خواهد شد. در صورت عدم رفع علایم و یا عدم توانایی بیمار در دوری از این عوامل استفاده از فرآورده های ضد ترشحی مانند آنتی اسیدها، آنتاگونیست های گیرنده H2 مهارکننده های پمپ پروتون می تواند در نظر گرفته شود.

–         Tab Cimetidine 200 mg BID PRN

–         Tab Famotidine 10 mg BID PRN/ 20 mg BID PRN

–         Tab Nizatidine 75 mg BID PRN

–         Tab Ranitidine 75 mg BID PRN/ 150 mg BID PRN

–         Cap Omeprazole 20 mg QD

در صورت استفاده از امپرازول در این اندیکاسیون طول درمان نباید بیش از 14 روز متوالی باشد. در صورت نیاز هر 4 ماه این دوره 14 روزه باید تکرار شود. سوءهاضمه مزمن به دو دسته بررسی شده (از نظر آندوسکوپی) و غیر بررسی شده تقسیم می گردد. در موارد بررسی شده اگر دلیل بروز سوءهاضمه مزمن زخم گوارشی (PUD)، ریفلاکس گاستروازوفاژیال (GERD) یا بدخیمی باشد. بر حسب نوع بیماری درمان خاص تجویز خواهد شد. اگر در آندوسکوپی زخم وجود نداشته باشد از نظر هلیکوباکتر پیلوری بررسی می گردد و در صورت مثبت بودن درمان متناسب تجویز خواهد گردید.

در مواردیکه هلیکوباکتر پیلوری منفی باشد، سایر دلایل برای درد شکم (منشأ پانکراس، کولون) تأخیر در تخلیه معده یا سندرم روده تحریک پذیر و نیز علل سایکولوژیک باید مورد ارزیابی قرار بگیرند. در موارد بررسی نشده سوءهاضمه مزمن در صورت سن بالاتر از 55 سال و یا وجود علایم هشدار (سیری زودرس، بی اشتهایی، بدتر شدن دیس فاژی یا ادینوفاژی، کاهش وزن کمتر از 10 درصد، استفراغ، آنمی، خونریزی گوارشی، لنفادنوپاتی، زردی، سابقه زخم (PUD)، سابقه خانوادگی سرطان دستگاه گوارش فوقانی، جراحی قبلی معده یا بدخیمی) توصیه به انجام آندوسکوپی می گردد. در صورت سن کمتر از 55 سال و عدم حضور علایم هشدار بر حسب میزان شیوع هلیکوباکتر پیلوری تصمیم گیری می شود.

اگر میزان شیوع هلیکوباکتر پیلوری بالاتر از 10% باشد، تست هلیکوباکترپیلوری انجام می شود و درمان ریشه کنی آن در صورت مثبت بودن تست تجویز می گردد. در موارد شکست درمان هلیکوباکتر پیلوری مجدداً انجام آندوسکوپی توصیه می شود. اگر تست هلیکوباکتر پیلوری منفی شود و یا اینکه میزان شیوع آن کمتر از 10% باشد توصیه می شود یک دوره 4 هفته ای مهار کننده های پمپ پروتون تجویز شوند. در صورت پاسخ علایم بیمار به تجویز این دارو توصیه به قطع آن بعد از 4 هفته می شود. در صورت وقع مجدد علایم، استفاده از مهارکننده های پمپ پروتون به مدت طولانی تر ممکن است در نظر گرفته شود. نیاز به تجویز این داروها باید هر 6 تا 12 ماه ارزیابی گردد. اگر در دوز معمول مهار کننده های پمپ پروتون پاسخ مطلوب حاصل نشد، می توان به مدت کوتاهی دوز دارو را 2 برابر کرد و نتیجه درمان را مورد بررسی قرار داد. در صورت شکست رژیم مهار کننده پمپ پروتون در این شرایط توصیه به تست هلیکوباکتر پیلوری و ریشه کنی در صورت مثبت بودن آن می گردد. اگر رژیم ریشه کنی شکست خورد، انجام آندوسکوپی توصیه می شود.


داروهایی برای درمان اسهال
دکتر سید امیر منصور رضادوست

داروهایی برای درمان اسهال

/0 دیدگاه /در /توسط

اسهال

اسهال افزایش دفعات و کاهش قوام مدفوع نسبت به وضعیت نرمال خود فرد است که می تواند به صورت حاد (کمتر از 2 هفته)، پایدار (بین 4-2 هفته) و یا مزمن (بیش از 4 هفته) باشد. اسهال ممکن است در اثر یک بیماری روده ای باشد و یا بر عکس منشاء خارج روده ای داشته باشد. بیشتر موارد اسهال حاد، عفونی بوده و در اثر ویروس، باکتری یا انگل ایجاد می شود و معمولاً خود محدود شونده است. ویروس ها شایع ترین علت گاستروآنتریت حاد هستند. بررسی در یک بیمار دارای اسهال با منشاء غیر عفونی زمانی انجام می گیرد که اسهال تداوم داشته باشد و هیچ گونه دلیل عفونی برای آن یافت نگردد، و یا اینکه بیمار در ریسک بالایی برای مشکلات متابولیک ناشی از تداوم اسهال قرار داشته باشد.

شایع ترین دلایل باکتریال اسهال عبارتند از شیگلا، سالمونلا، کمپیلوباکتر، استافیلوکوک و اشرشیا کلی. شایع ترین راه انتقال اسهال باکتریال از طریق غذای آلوده می باشد. اسهال حاد ویروسی نیز بیشتر منشأ روتاویروسی دارد. بسیاری از داروها می توانند عامل اسهال و یا به میزان کمتری کولیت با غشای کاذب باشند. بسیاری از موارد اسهال حاد خود محدود شونده بوده و در طی 72 ساعت فروکش می کنند. نوزادان، کودکان، سالمندان و افراد ناتوان در ریسک بروز مرگ و میر در اثر تداوم اسهال و یا اسهال همراه با استفراغ هستند. این گروه از بیماران در خطر اختلالات آب و الکترولیت و نیز اسید و باز، کلاپس قلبی عروقی و مرگ می باشند. پیش آگهی اسهال مزمن نیز وابسته به عامل مسبب آن می باشد.

درمان

درمان های غیر دارویی

تغییر در رژیم غذایی اولین قدم در درمان اسهال است. پرهیز از غذاهای جامد و نیز فرآورده های لبنی به مدت 24 ساعت توصیه می شود. در اسهال اسموتیک، این راهکار مشکل را برطرف می کند. اگر مکانیسم بروز اسهال ترشحی باشد، اسهال تداوم خواهد یافت. برای بیمارانی که همزمان با اسهال دچار تهوع و یا استفراغ نیز هستند، توصیه به مصرف غذایی سبک و قابل هضم به مقدار کم به مدت 24 ساعت می گردد. اگر استفراغ با داروهای ضد آن قابل کنترل نباشد توصیه می شود غذایی از راه خوراکی مصرف نگردد. در کودکان شیرخوار دچار اسهال حاد باکتریال توصیه می شود که مصرف شیر مادر در آن ها ادامه پیدا کند. در بیمارانی که دچار تخلیه حجم شده باشند جایگزینی مایعات بدن توصیه می گردد. استفاده از محلول های خوراکی در این مورد بویژه ORS توصیه شده است . در مواردی که بیمار دچار دهیدراتاسیون شدید شده باشد به منظور جلوگیری از هیپرناترمی توصیه به بستری شدن بیمار و تصحیح آب و الکترولیت به صورت داخل وریدی می گردد.

درمان هایی دارویی

اپیوئیدها و مشتقات آن ها: اپوئیدها زمان عبور از روده باریک را طولانی می کنند و با افزایش ظرفیت روده، تماس و جذب را طولانی می کنند. محدودیت مصرف این دسته دارویی احتمال سوءاستفاده و ایجاد وابستگی و بدتر شدن اسهال در برخی از موارد اسهال عفونی است. اپیوئیدها هم با مکانیسم های محیطی و هم مرکزی اثر می کنند (به استثنای لوپرامید که فقط به صورت محیطی عمل می کند).

لوپرامید: لوپرامید اثرات ضد ترشحی نیز دارد. این دراو کالمودولین، پروتئین متصل شونده به کلسیم را مهار می کند و ترشح یون کلر را کنترل می نماید. این دارو به شکل قرص و کپسول 2 میلی گرمی در بازار دارویی ایران به همراه شربت 1 mg/ 5ml در بازار دارویی دنیا موجود می باشد و در کنترل اسهال حاد و مزمن به کار می رود. دوز معمول بزرگسالان 4 mg خوراکی در ابتدا، سپس 2mg بعد از هر بار دفع مدفوع شل تا حداکثر 16 mg در روز است. اگر به درستی مصرف گردد این دارو عوارض محدودی دارد (نظیر گیجی و یبوست). اسهالی که 48 ساعت بعد از تجویز لوپرامید تداوم پیدا کند نیاز به ارزیابی بیشتر دارد. لوپرامید همچنین می تواند در برخی از موارد اسهال مسافرتی تجویز شود و در این اندیکاسیون کارایی برابر با بیسموت دارد.

دیفنوکسیلات: به صورت قرص های 5/2 میلی گرمی در بازار دارویی ایران و شرت 2/5 mg/5ml در بازار دارویی دنیا موجود می باشد. مقدار کمی آتروپین 0/025 mg در این فرآورده موجود است که در ضمن کمک به اثرات دارو باعث کاهش خطرات سوءاستفاده از آن می شود. در بزرگسالان هنگامی که مقادیر 5-5/2 میلی گرم، 3 تا 4 بار در روز بکار رود و از حداکثر دوز روزانه 20 میلی گرم تجاوز نشود، عوارض جانبی محدودی دارد. برخی از بیماران از عوارض آتروپین همراه (تاری دید، خشکی دهان، احتباس ادرار) رنج خواهند برد. همانند لوپرامید، دیفنوکسیلات نیز نباید در بیمارانی که در ریسک اسهال باکتریال با اشرشیاکلی، شیگلا یا سالمونلا باشند، تجویز گردد. دیفنوکسین، مشتق دیفنوکسیلات که از نظر ساختاری مشابه مپریدین است نیز در فرمولاسیون با آتروپین ترکیب شده و موارد کاربرد، احتیاط و عوارض مشابه با دیفنوکسیلات دارد. این دارو در بازار دارویی دنیا به صورت قرص های 1 میلی گرمی موجود است که در افراد بزرگسال 2 میلی گرم در ابتدا و سپس 1 میلی گرم بعد از هر بار دفع مدفوع شل تجویز می گردد. حداکثر دوز مجاز این دارو 8mg در روز است. Paregoric، تنتور اپیوم، نیز به صورت محلول 2mg /5mL در بازار دارویی دنیا موجود بوده و در درمان اسهال حاد و مزمن به کار می رود. این دارو به دلیل احتمال سوءاستفاده مصرف زیادی ندارد.

موارد جاذب: این فرآورده ها برای کنترل علایم بکار می روند و کارایی آن ها به اثبات نرسیده است. مواد جاذب، مکانیسم عمل غیر اختصاصی دارند و مواد غذایی، سموم و داروها را جذب می کنند.

پلی کربوفیل: از جمله مواد جاذب بوده که در بازار دارویی دنیا موجود می باشد و قرص های جویدنی 500 میلی گرمی دارد. این دارو را می توان تا 4 بار در روز مصرف نمود. حدکاثر دوز دارو در بزرگسالان 6 g/d است.

فرآورده های ضد ترشحی

بیسموت: فعالیت ضد ترشحی، ضد التهابی و آنتی باکتریال دارد که در سوءهاضمه، کرامپ های شکمی و کنترل اسهال نظیر اسهال مسافرتی کاربرد دارد. دوز دارو 2 قرص جویدنی در هر 30 دقیقه تا 8 دوز در روز می باشد. بیسموت جذب تتراسایکلین را کاهش می دهد و در تداوم تجویز منجر به تیره شدن رنگ زبان و مدفوع می شود.

اکترئوتاید: آنالوگ صناعی سوماتوستاتین، برای درمان علامتی اسهال ناشی از تومور کارسینوئید (به عنوان درمان خط اول) و اسهال ناشی از شیمی درمانی است. دوز اکترئوتاید بسته به اندیکاسیون، شدت بیماری و پاسخ بیمار متغیر خواهد بود. برای کنترل اسهال و گُرگرفتگی ناشی از تومورهای کارسینوئید در بزرگسالان دوز دارو 100- 600 µt/d در 2 تا 43 دوز منقسم زیر جلدی برای 2 هفته است. برای کنترل اسهال ترشحی ناشی از تومور ترشح کننده پپتید روده ای (VIPoma) از 200-300µg/d در 2 تا 4 دوز منقسم اکترئوتاید به مدت 2 هفته استفاده می گردد. بیمارانی که مبتلا به تومورهای کارسینوئید یا VIPoma باشند ممکن است به طور دوره ای از بدتر شدن علایم بیماری رنج ببرند. در این صورت از اکترئوتاید زیر جلدی به مدت چند روز استفاده می گردد. در بحران کارسینوئید اکترئوتاید به صورت انفوزیون وریدی با دوز 50µg/h به مدت 24-8 ساعت تجویز می شود. اکترئوتاید در مصرف طولانی مدت ممکن است سنگ کیسه صفرا و مشکلات سیستم صفراوی نظیر سنگ صفراوی ایجاد کند. 10-5% بیماران از تهوع، اسهال و درد شکم شکایت دارند. درد در محل تزریق در 8% بیماران رخ می دهد. در دوزهای بالا اکترئوتاید ممکن است جذب چربی رژیم غذایی را کاهش داده و اسهال چرب ایجاد کند.

داروهای آنتی کولینرژیک: این دسته دارویی با مهار عصب واگ و طولانی کردن زمان عبور از روده عمل می کنند. استفاده از آن ها به عنوان فرآورده های ضد اسهال محدود شده است. این امر به دلیل عوارض جانبی بالای این دسته دارویی می باشد. گلوکوم با زاویه بسته، برخی از بیماری های قلبی و انسداد مجاری ادراری از موارد کنترااندیکاسیون نسبی مصرف این دسته دارویی است.

فرآورده های حاوی آنزیم لاکتاز: این فرآورده ها در اسهال ثانویه به عدم تحمل لاکتوز کاربرد دارند. لاکتاز برای هضم کربوهیدرات لازم است. زمانی که بیماری در این آنزیم کمبود داشته باشد، مصرف فرآورده های لبنی منجر به بروز اسهال اسموتیک می گردد.

فرآورده های حاوی لاکتوباسیلوس: این فرآورده ها با هدف نرمال کردن فعالیت روده و مهار رشد میکروارگانیسم های پاتوژن به کار می روند. دوز مورد استفاده بر اساس شکل دارویی متفاوت خواهد بود. فرآورده های حاوی لاکتوباسیلوسس باید با شیر، آب میوه یا آب مصرف شوند. مهمترین شکایت بیماران مصرف کننده این فرآورده های دارویی نفخ می باشد.


دکتر سید امیر منصور رضادوست

داروهایی برای تهوع و استفراغ

/0 دیدگاه /در /توسط

تهوع و استفراغ از مشکلات شایع گوارشی هستند. به دلیل اتیولوژی های مختلف این مشکلات گوارشی، کنترل این علائم می تواند بسیار ساده یا این که بر عکس مشکل باشد. تهوع به صورت احساس ذهنی نیاز به بالا آورده محتویات گوارشی تعریف می شود. فرد حالتی در گلو یا ناحیه اپی گاستر احساس می کند که خبر از استفراغ قریب الوقوع می دهد. استفراغ هم خروج با فشار محتویات معدی از دهان می باشد. هر دوی این حالات می توانند  به صورت گذرا و بدون هیچ گونه علامت همزمانی باشند و یا اینکه تنها بخش کوچکی از یک تظاهر بالینی بسیار پیچیده باشند.

تهوع

اتیولوژی (سبب شناسی)

تهوع و استفراغ ممکن است با تعداد زیادی از بیماری ها همراهی داشته باشند. علاوه بر مشکلات گوارشی، هر یک از آن ها و یا این که هر دو با هم به صورت همزمان می توانند با بیماری های قلبی عروقی، عفونت ها، بیماری های عصبی یا متابولیک همراه باشند. همچنین تهوع یا استفراغ ممکن است تظاهر بالینی بارداری باشد و یا به دنبال اعمال جراحی یا تجویز برخی از داروها نظیر داروهای شیمی درمانی ایجاد شود. این حالات همچنین ممکن است به دلایل سایکوژنیک رخ دهند به ویژه در خانم های جوانی که مشکلات روحی روانی زمینه ای داشته باشند. تشخیص علل پزشکی مسبب بروز تهوع و استفراغ از اهمیت بالایی برخوردار است. در 70% از بیمارانی که دچار انفارکتوس میوکارد یا کتواسیدوز دیابتی شده اند و 90-80% بیماران با بحران آدیسون، پانکراتیت حاد یا آپاندیست حاد ممکن است تهوع و استفراغ روی دهد.

اتیولوژی تهوع و استفراغ بسته به سن بیما نیز متغیر است. به عنوان مثال استفراغ در نوزادان در اولین روز زندگی نشان دهنده انسداد در دستگاه گوارش فوقانی و یا افزایش فشار داخل مغزی است. سایر بیماری های در ارتباط با استفراغ در کودکان عبارتند از تنگی پیلور، زخم دئودنوم، زخم ناشی از استرس، ناکارآمدی آدرنال، سپتی سمی و درگیری پانکراس، کبد یا سیستم صفراوی. آسیب سلول های کبدی به دنبال سندرم ری ممکن است منجر به ادم مغزی و در نهایت استفراغ شدید شود. اتیولوژی شایع دیگر استفراغ در کودکان گاستروانتریت ویروسی به دنبال روتاویروس است. تهوع، استفراغ ناشی از شیمی درمانی اهمیت زیادی دارد و به 4 دسته تقسیم می گردد. در این موارد تهوع و استفراغ ممکن است اجتناب ناپذیر باشد و در برخی اوقات شدت تهوع و استفراغ تا اندازه ای بالاست که منجر به قطع یا تعویق شیمی درمانی می شود. علاوه بر داروهای شیمی درمانی سایر دلایل نیز برای ایجادتهوع و استفراغ در بیماران سرطانی مطرح شده است.

درمان

درمان تهوع و استفراغ بر حسب بیماری زمینه ای متفاوت می باشد.

درمان غیر دارویی

درمان غیر دارویی تهوع و استفراغ شامل انواع تغییرات در رژیم غذایی، فیزیکی یا روحی- روانی بسته به علت بروز این حالات است. برای بیماران دچار تهوع و استفراغ ساده ناشی از مصرف مقدار زیاد یا موارد آلوده مواد خوراکی و نوشیدنی، اجتناب از مصرف این مواد غذایی یا تغییر رژیم غذایی توصیه می شود. در بیمارانی که تهوع و استفراغ ناشی از بیماری زمینه ای سیستمیک باشد، با بهبود بیماری این حالات به طور چشمگیری کاهش خواهد یافت. بیمارانی که این علائم در آن ها ناشی از اختلال گوش داخلی است با وضعیت فیزیکی پایدار، تهوع و استفراغ در آن ها برطرف می گردد. تهوع و استفراغ ناشی از مشکلات روحی روانی تنها با مداخله روانپزشکی قابل درمان خواهند بود. درمان های دارویی اثر بسیار محدودی در کنترل تهوع و استفراغ این بیماران دارند. جراحی، نظیر گاسترانتروستومی، هیچگونه فایده ای در این موارد ندارد.

درمان های دارویی

آنتی اسید

آنتی اسیدهای حاوی منزیم هیدروکسید، آلومینیم هیدروکسید و یا کلسیم کربنات در موارد خفیف تهوع استفراغ، با خنثی کردن اسید معده می توانند مفید واقع شوند. عوارض جانبی بالقوه آنتی اسیدها مربوط به حضور نمک های منیزیم، آلومینم یا کلسیم است. در اثر مصرف نمک های منیزیم اسهال اسموتیک و در مصرف نمک های آلومینیم یا کلسیم یبوست بروز خواهد کرد. البته این عوارض در مصرف در مقادیر بالا و مکرر آنتی اسیدها رخ می دهد. زمانی که آنتی اسیدها به صورت گهگاه برای کنترل اپی زود حاد تهوع و استفراغ به کار روند، عارضه جدی ایجاد نمی کنند.

آنتاگونیست های گیرنده H2

در دوزهای پایین می توانند تهوع و استفراغ خفیف ناشی از سوزش سردل یا برگشت محتویات معده به مری (ریفلاکس) را کنترل نمایند: به جز تداخلات دارویی بالقوه سایمتیدین (به دلیل مهار CYP450) این داروها زمانی کنترل حاد توع و استفراغ به مدت کوتاه تجویز می شوند عارضه مهمی ایجاد نمی کنند.

داروهای آنتی هیستامین- آنتی کولینرژیک

این داروها در درمان تهوع و استفراغ خفیف مفید هستند. عوارض جانبی داروهای این دسته عبارتند از خواب آلودگی، گیجی، تاری دید، خشکی دهان، احتباس ادراری و احتمالاً تاکی کاردی در بیماران سالمند. همچنین با افزایش دوز یا مصرف مکرر، بیماران با گلوکوم، هیپرپلازی پروستات یا آسم در ریسک بالاتر اثرات آنتی کولینرژیک داروهای این دسته قرار می گیرند.

فنوتیازین ها

متداولترین داروهای ضد استفراغ مورد استفاده هستند که با بلوک گیرنده دوپامینی در مغز عمل می کنند. این داروها می توانند به صورت طولانی مدت بکار روند و نسبت به داروهای جدید مقرون به صرفه تر می باشند. فنوتیازین ها بویژه در افراد بزرگسال با تهوع استفراغ معمولی (ساده) سودمند هستند. عوارض جانبی داروهای این دسته عبارت است از: عوارض اکستراپیرامیدال، واکنش های حساسیتی، اختلال عملکرد کبدی، آپلازی مغز استخوان و خواب آلودگی شدید. پروکلرپرازین داخل وریدی اثر سریعتر، کارایی بیشتر و خواب آلودگی کمتری نسبت به پرومتازین وریدی در تهوع و استفراغ ناشی از گاستریت و گاستروانتریت ایجاد می کند و در صورت وجود نسبت به پرومتازین برای استفاده در اورژانس ارجح می باشد. کشل تزریقی دارو به صورت عضلانی و داخل وریدی قابل تجویز است.

بوتیروفنون ها

هالوپریدول و دورپریدول با بلوک دوپامین در مغز عمل می کنند. این داروها به عنوان خط اول در کنترل تهوع و استفراغ معمولی تلقی نمی شوند. در مورد دروپریدول کلیه بیماران قبل از تجویز باید تحت الکتروکاردیوگرافی قرار بگیرند و همچنین 2 تا 3 ساعت بعد از تجویز نیز از نظر قلبی پایش شوند زیرا احتمال طولانی شدن QT و یا Torsade de pointes وجود دارد. به دلیل این عارضه قلبی مصرف دروپریدول به شدت محدود شده است. ممکن است نیاز به دوز بعدی باشد. در مواردیکه نیاز به استفاده داروها در شکل تزریقی آن ها وجود دارد؛ قبل از تزریق با دقت بر روی آمپول/ ویال یا جعبه دارو از امکان تجویز آن به صورت داخل وریدی یا عضلانی باید اطمینان حاصل شود.

کورتیکوستروئیدها

دگزامتازون به صورت موفقیت آمیزی در درمان تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی و یا بعد از جراحی به تنهایی یا در ترکیب با مهارکنندگان انتخابی رسپتور سرتونین می تواند به کار رود. برای بیماران با تهوع و استفراغ ساده، استروئیدها جایگاهی ندارند و عوارض جانبی بالایی را به دنبال خواهند داشت.

متوکلوپرامید

متوکلوپرامید با بلوک دوپامین اثرات ضد تهوع و استفراغ دارد. این دارو همچنین احتمالاً با آزاد سازی استیل کولین، تون اسفنکتر تحتانی مری را افزایش می دهد، در تخلیه معده کمک می کند و زمان عبور از روده باریک را سرعت می بخشد. متوکلوپرامید به عنوان داروهای ضد تهوع و استفراغ در اختلال حرکتی دستگاه گوارش در بیماران دیابتی و نیز به همراه دگزامتازون برای پیشگیری از تهوع و استفراغ تأخیرهای ناشی از شیمی درمانی بکار می رود. به دلیل ورود داروهای مهار کننده انتخابی رسپتور سرتونین به بازار دارویی، مصرف متوکلوپرامید به عنوان پروفیلاکسی تهوع ناشی از شیمی درمانی محدود شده است چون این داروها کارایی بیشتر و سمیت کمتری نسبت به متوکلوپرامید در پیشگیری از تهوع- استفراغ داروهای شیمی درمانی به ویژه داروهای حاوی سیس پلاتین دارند.

کانابینوئیدها

این داروها در صورتی به کار می روند که سایر دسته داروها کارایی لازم را نداشته باشند. عوارض جانبی این دسته دارویی عبارتند از سرخوشی، خواب آلودگی، افسردگی و توهم.

بنزودیازپین

بنزودیازپین نیز در پیشگیری در تهوع استفراغ شیمی درمانی می توانند به کار روند. اشکال دارویی آلپرازولام موجود در ایران قرص های 5/0 و 1 میلی گرمی و از لورازپام قرص های 1 و2 میلی گرمی است.

آنتاگونیست های ماده P گیرنده نوروکینین 1

ماده P  پپتید ناقل عصبی در خانواده نوروکنینی (NK) است که از میان آن گیرنده NK1 از اهمیت بیشتری برخوردار است. فاز حاد تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی توسط سرتونین و ماده P القا می شود، در حالی که ماده P مدیاتور اصلی فاز تأخیری است. Aprepitant اولین داروی اسن دسته، آنتاگونیست گیرنده ماده NK1/P است که استفاده بالینی دارد. این دارو در مصرف همزان با دگزامتازون و اندانسترون اثرات ضد استفراغی را تا 5 روز بعد از شیمی درمانی افزایش می دهد. این دارو تداخلات دارویی زیادی دارد چون سوبسترا، مهارکننده متوسط و القا کننده ایزوآنزیم های سیتو کروم CYP3A4 و القا کننده CYP2C9 است. Aprepitant سطح دارویی بسیاری از داروهایی که از طریق سیتوکروم 3A4 متابولیزه می شوند را افزایش می دهد، این داروها عبارتند از: docetaxel, vinorelbine, imatinib, ifosfamide, irinotecan, etoposide, paclitaxel, viblastin. کارایی داروهای خوراکی ضد بارداری، در مصرف همزمان با این دارو کاهش می یابد. مصرف همزمان با وارفارین نیز INR را کاهش می دهد. دوز دگزامتازون خوراکی در مصرف همزمان با Aprepitant باید 50% کاهش یابد. چون این دارو غلظت دگزامتازون را 2/2 برابر افزاش می دهد. Aprepitant برای مصرف در کودکان تأیید نشده است.

مهار کننده های رسپتور سرتونین

این داروها بویژه در تهوع و استفراغ حاد ناشی از شیمی درمانی مؤثر هستند ولی کارآیی کمتری در کنترل تهوع و استفراغ تأخیری دارند. مهارکننده های انتخابی رسپتور سرتونین درمان اصلی در کنترل تهوع ناشی از شیمی درمانی، رادیوتراپی و بعد از جراحی هستند. مهمترین عوارض جانبی داروهای این دسته عبارت است از یبوست، سردرد و ضعف. ایمنی و کارایی این داروها در کودکان کمتر از 2 سال به اثبات نرسیده است.

تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی

تهوع و استفراغی که در 24 ساعت اول بعد شیمی درمانی رخ دهد به عنوان حاد تعریف می گردد. بیمارانی که بعد از این مدت دچار تهوع و استفراغ شوند اصطلاحاً این حالت آن ها تأخیری در نظر گرفته می شود. هدف اصلی در این موارد پیشگیری از بروز تهوع و یا استفراغ است. فاکتورهایی که قبل از انتخاب دارو در این بیماران باید در نظر گرفته شوند، عبارتند از:

  1. ریسک تهوع و استفراغ با دارو یا رژیم شیمی درمانی
  2. فاکتورهای خاص مربوط به هر بیمار
  3. شکل بروز تهوع، استفراغ بعد از تجویز یک رژیم شیمی درمانی خاص.

درمان تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی

برخی از بیماران با وجود دریافت دارو برای پروفیلاکسی تهوع و استفراغ، بعد از شیمی درمانی دچار این مشکلات می شوند. کلرپرومازین، پروکلرپرازین، پرومتازین، متیل پردنیزولون، لورازپام، متوکلوپرامید، دگزامتازون و dronabinol می توانند برای بیماران بزرگسال به کار روند. گرانی سترون، دولاسترون و اندانسترون نیز در درمان تهوع و استفراغ مؤثر هستند ولی هزینه بالاتری دارند. کلروپرومازین، لورازپام و متیل پردنیزولون (یا دگزامتازون) در بیماران خردسال کاربرد دارند.

تهوع و استفراغ بعد از جراحی

تهوع و استفراغ در 30 تا 25 درصد از بیمارانی که تحت بیهوشی قرار می گیرند ایجاد می شود. استفاده از بی حسی موضعی، پروپوفول، اکسیژن و هیدراتاسیون، اجتناب از مصرف گاز نیتروزن، مواد بیهوش کننده فرار و اپیوئیدها ریسک تهوع استفراغ بعد جراحی را کاهش می دهد. بیشتر بیمارانی که تحت اعمال جراحی قرار می گیرند نیاز به داروهای پروفیلاکسی تهوع و استفراغ قبل از جراحی ندارند. استفاده از داروی بیهوشی داخل وریدی ریسک تهوع و استفراغ بعد از جراحی را معادل با تجویز یک داروی ضد استفراغ کاهش خواهد داد.

ریسک فاکتورهای بروز تهوع و استفراغ بعد از جراحی:

  • فاکتورهای مربوط به بیمار عبارتند از: جنس زن، سیگاری نبودن، سابقه بیماری حرکت، تهوع و استفراغ بعد از جراحی.
  • فاکتورهای مربوط به داروی بیهوشی: استفاده از داروهای بی هوشی فرار، اکسیدنیتروژن، اپیوئیدها (حین جراحی یا بعد از آن) .
  • فاکتورهای مربوط به جراحی: طول مدت جراحی. اعمال جراحی خاص (داخل شکمی، گوش حلق و بینی، زنان زایمان، ارتوپدی یا لاپارسکوپی).

پروفیلاکسی تهوع و استفراغ بعد از جراحی

بیمارانی که در ریسک پایین تهوع و استفراغ بعد از جراحی هستند نیازی به داروهای پیشگیری کننده ندارند و در صورت مصرف این داروها فقط دچار عوارض جانبی مربوط به آنها خواهند شد. بیمارانی که در ریسک متوسط هستند باید یک داروی ضد تهوع و استفراغ دریافت کنند. در حالیکه بیمارانی که در ریسک بالای قرار دارند باید دو داروی ضد تهوع و استفراغ از کلاس های دارویی مختلف بگیرند. هنگامی که به صورت تنها و یا در ترکیب با سایر داروهای ضد تهوع و استفراغ قبل از القای بیهوشی بکار رود، دگزامتازون داروی پیشگیری مؤثر و ارزان تهوع و استفراغ جراحی می باشد. دروپریدول یکی از مؤثرترین داروها برای پروفیلاکسی تهوع و استفراغ پس از جراحی است ولی ریسک بروز torsade de pointes به میزان زیادی مصرف دارو را محدود کرده است. SRAs نیز داروهای مؤثری در این مورد هستند، بویژه اگر در پایان جراحی بکار روند. این داروها ایمنی و کارایی برابری داشته و فقط از نظر قیمت با یکدیگر تفاوت دارند. Aprepitant نیز برای پیشگیری از تهوع و استفراغ بعد جراحی با دوز 40 mg خوراکی قبل از القای بیهوشی تأیید شده است. ولی اینکه آیا بهتر است به صورت مونوتراپی تجویز شود و یا در ترکیب با سایر داروها هنوز به درستی مشخص نشده است.

درمان تهوع و استفراغ بعد از جراحی

از هر 100 بیماری که برای آنها جهت پروفیلاکسی از تهوع و استفراغ بعد از جراحی دارو تجویز می گردد، 1 تا 5 بیمار ممکن است دچار عارضه جانبی خفیف نظیر سردرد، خواب آلودگی یا خشکی دهان شوند. اگر بیمار با وجود تجویز دارو به صورت پیشگیری دچار تهوع و یا استفراغ گردد، انتخاب های درمانی محدود هستند و استفاده از همان دارویی که به منظور پروفیلاکسی بکار برده شده است مؤثر نخواهد بود. در صورتیکه دگزامتازون برای پروفیلاکسی استفاده شده باشد یا دارویی بدین منظور تجویز نشده باشد رژیم مورد استفاده در جهت درمان استفاده از یک SRA با دوزهای زیر می تواند باشد:

Dolasetron 12.5 mg/ granisetron 0.1 mg/ Ondansetron 1 mg/ Tropisetron 0.5mg

 زمانی که از SRA برای پروفیلاکسی استفاده شده باشد استفاده از این دسته دارویی به منظور درمان تا 6 ساعت بعد عمل توصیه نمی شود. در بیمارانی که از SRA و دگزامتازون به منظور پروفیلاکسی تهوع و استفراغ بعد جراحی استفاده شده باشد باید رژیم درمانی را از دسته دیگری دریافت کنند (نظیر فنوتیازین یا دروپریدول).

تهوع و استفراغ ناشی از رادیوتراپی

ریسک فاکتورهای تهوع و استفراغ ناشی از رادیوتراپی عبارتند از محل رادیوتراپی، دوز، سرعت پرتودرمانی و سطحی از بدن که باید مورد رادیوتراپی قرار گیرد. بیمارانی که یکبار پرتودرمانی با دوز بالا در قسمت بالای شکم دریافت کنند و یا اینکه تحت رادیوتراپی کل یا یک طرف بدن قرار گیرند باید داروهای پروفیلاکسی برای تهوع و استفراغ در آنها تجویز شود. بیمارانی که تحت پرتودرمانی کل بدن قرار می گیرند رژیم پروفیلاکسی در آن ها شامل SRA و دگزامتازون می باشد. در بیمارانی که ریسک تهوع و استفراغ ناشی از رادیوتراپی در آن ها پایین تا متوسط باشد قبل از هر بار پرتودرمانی SRA تجویز می گردد.

تهوع و استفراغ ناشی از بیماری حرکت

داروی انتخابی در تهوع و استفراغ ناشی از بیماری حرکت از میان داروهای آنتی کولینرژیک- آنتی هیستامین می باشد. کارایی این داروها بویژه اگر دوز اول قبل از حرکت تجویز شود بیشتر خواهد بود. اسکوپولامین برای پیشگیری تهوع و استفراغ ناشی از بیماری حرکت کاربرد وسیعی دارد (بویژه شکل ترانس درمال دارو که عوارض آن را کاهش داده است).

تهوع و استفراغ دوران بارداری: 75% خانم های باردار تهوع و استفراغ را در 3 ماهه اول بارداری تجربه می کنند. شدت تهوع و استفراغ می تواند خفیف یا بسیار شدید باشد. در بسیاری از موارد، این تهوع و استفراغ خود محدود شونده می باشد ولی در 3-1% خانم های باردار، Hyperemesis gravidarum، حالت شدید تهوع استفراغ که نیاز به بستری وجود خواهد داشت، ایجاد می شود. این حالت ممکن است با تخلیه حجم و اختلالات الکترولیتی همراهی داشته باشد. درمان اولیه تهوع و استفراغ بارداری شامل تغییر در عادات غذایی می باشد. مداخله غیر دارویی می تواند شامل استفاده از زنجبیل باشد. در صورت نیاز به مصرف دارو، داروی انتخاب شده باید از نظر تراتوژن بودن مورد بررسی قرار گیرد.

مصرف داروهای ضد تهوع و استفراغ در اطفال

استفاده از کورتیکواستروئیدها به همراه SRA در کودکان دریافت کننده شیمی درمانی با ریسک تهوع و استفراغ متوسط تا شدید توصیه می شود. در گاستروانتریت نیز جایگزینی حجم در اطفال اهمیت بیشتری تا درمان دارویی دارد. پرومتازین با عوارض شدید حتی مرگ در کودکان همراه است و استفاده از آن در اطفال توصیه نمی گردد.


دکتر سید امیر منصور رضادوست

آندوسکوپی

/0 دیدگاه /در , , , , , , , , , , , , /توسط

[sbu_post_image]

آندوسکوپی روشی است که پزشک توسط آن داخل بدن بیمار را مشاهده و بررسی می کند . وسیله ای هم که برای این کار استفاده می شود، آندوسکوپ نام دارد. آندوسکوپ لوله ای است انعطاف‌پذیر که به دوربین مجهز است و پزشک متخصص آندوسکوپی، آن را وارد بدن بیمار می کند و به طور کامل اجزا و اعضای مربوطه بیمار را بررسی می نماید. این وسیله از طریق برش بدن و یا از طریق دهان یا مقعد وارد بدن می‌شود. هر چند که این روش عوارضی نیز دارد، ولی مزایای آن بیشتر است.

انواع آندوسکوپی کدامند؟

این روش فقط برای مشاهده داخل معده نیست، بلکه برای سایر اعضای بدن نیز به کار می رود که ما تعدادی از آنها را برای شما بیان می کنیم. البته بر اساس عضوی که آندوسکوپی می شود، نام آن تغییر می کند.

1- آرتروسکوپی : بررسی مفاصل و استخوان ها

2- برونکوسکوپی : آندوسکوپی ریه ها

3- کولونوسکوپی و سیگموئیدوسکوپی : برای بررسی روده بزرگ

4- سیستوسکوپی و یورتروسکوپی : آندوسکوپی سیستم ادراری

5- لاپاراسکوپی : بررسی ناحیه شکم یا لگن

6- آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی برای مشاهد مری و معده

علت

در اغلب موارد، پزشکان برای بررسی مشکلات زیر، انجام آندوسکوپی را به بیمار توصیه می کنند:

– درد معده

– زخم معده ، التهاب معده و یا اشکال در بلع غذا

– خونریزی دستگاه گوارش

– تغییر اجابت مزاج ( یبوست یا اسهال)

– پولیپ روده بزرگ
پزشک ممکن است در طی آندوسکوپی، نمونه ای از بافت داخل عضو مربوطه را توسط وسایل خاصی برداشته (نمونه برداری) و مورد آزمایش و بررسی قرار دهد.

این روش فقط برای مشاهده داخل عضو نیست، بلکه کارهای زیر را هم می توان همراه با آن انجام داد:

1- پزشک ممکن است در طی آندوسکوپی، نمونه ای از بافت داخل عضو مربوطه را توسط وسایل خاصی برداشته (نمونه برداری یا بیوپسی) و مورد آزمایش و بررسی قرار دهد.

2- از این روش برای درمان مشکلات گوارشی نیز استفاده می شود ؛ مثلا پزشک علاوه بر مشاهده بافت ها و اجزای بدن، می تواند توسط این روش، برخی خونریزی های گوارشی را متوقف کند.

3- با آندوسکوپی روده، می توان پولیپ ها را برداشت تا از گسترش سرطان روده بزرگ جلوگیری شود.

4- در برخی موارد با انجام این بررسی می توان سنگ کیسه صفرا را از بدن خارج کرد. البته این مسئله شامل سنگ های صفراوی است که از کیسه صفرا بیرون آمده اند و در مجرای صفراوی قرار گرفته اند.

عوارض

به طور کلی انجام آندوسکوپی توسط پزشک متخصص مشکلی به وجود نمی آورد، اما مانند سایر روش های تشخیص دیگر می تواند عوارضی داشته باشد که عبارتند از:

– سوراخ یا پاره شدن دیواره اندامی که با این روش مورد بررسی قرار می گیرد.

– فرد نسبت به داروی آرامبخش تزریق شده حسایت نشان می دهد، زیرا قبل از انجام آندوسکوپی به فرد آرامبخش تزریق می شود تا وارد شدن آندوسکوپ و دردهای ناشی از آن را متوجه نشود.

– عفونت

– خونریزی

بسیاری از انواع آندوسکوپی می توانند توسط پزشک متخصص گوارش انجام گیرند. جراحان دستگاه گوارش نیز می توانند این کار را انجام دهند.

نکات قبل از اندوسکوپی

– قبل از انجام آن، فرد باید اطلاعات نسبتا کاملی درباره وضعیت خود قبل از آن داشته باشد. او می تواند این اطلاعات را از طریق مطالعه کسب کند و یا از پزشک خود سوال نماید.

– افرادی که می خواهند آندوسکوپی شوند، باید  با نحوه انجام آن آشنایی نسبی داشته باشند، زیرا آگاهی و همکاری بیمار با پزشک از اصول مهم آن به شمار می رود.

– باید 6 تا 8 ساعت قبل از آن، هیچ چیزی نخورد و ننوشد. برای انجام بدون خطر این آزمایش، معده فرد باید خالی باشد، زیرا احتمال تهوع و استفراغ وجود دارد.

– اگر فردی بیماری خاصی دارد، مانند دیابت، فشار خون بالا و… ، حتما به پزشک خود بگوید تا تمهیدات متناسب با بیماری‌اش برای او در نظر گرفته شود.

مراقبت های بعد از عمل

– بعد از این عمل مدتی طول می کشد تا فرد از حالت بیهوشی خارج شود.

– در اغلب موارد آندوسکوپی، بیمار پس از به هوش آمدن، احساس گلودرد خفیف می کند که معمولا پزشک برای بهبود این مشکل، قرقره کردن آب نمک را توصیه می نماید. همچنین ممکن است مشکلات تنفسی بعد از این عمل دیده شود.البته هر دو مشکلی که ذکر شد، خفیف و موقتی است و هیچ جای نگرانی ندارد.

– هنگامی که فرد کاملا به هوش آمد، تحت نظر پزشک می تواند غذا بخورد و معمولا هیچ نوع پرهیز غذایی برای این افراد وجود ندارد، مگر اینکه بیمار از قبل بیماری خاصی (مثل دیابت) داشته باشد و باید رژیم بگیرد.

– در صورتی که اثر داروهای بی هوشی کاملا از بین برود، فرد می تواند بدون کمک دیگران، کارهای روزمره خود را انجام دهد.

– باید بدانید امکان انتقال بیماری های مسری از طریق آندوسکوپ وجود ندارد، زیرا آندوسکوپ کاملا ضدعفونی و تمیز می شود.

منبع:  تبیان ، مجله سلامت


دکتر سید امیر منصور رضادوست

اندوسکوپی

/0 دیدگاه /در , /توسط

[sbu_post_image]

آندوسکوپ، وسیله‌ای است که توسط آن می‌توان درون مری، معده و اثنی‌عشر را مشاهده نمود. اندوسکوپی با تجهیزات پیشرفته امروزی، بسیار پیشرفته هستند. آنها دارای دوربین‌های ویدیویی می‌باشند که تصاویر را می‌توان به طور مستقیم از یک مانیتور مشاهده نمود.
این آندوسکوپ ها همچنین دارای لوله‌هایی برای ساکشن یا کشیدن مایع درون معده به خارج، فرستادن هوا به داخل معده و باد کردن آن و عبور دادن وسایل خاصی برای نمونه‌برداری از بافت معده (بیوپسی) نیز می‌باشند.

آزمایش اندوسکوپی، دقیق‌ترین و مفیدترین راه برای بررسی علل مشکلات گوارشی به خصوص معده می‌باشد.

همچنین آزمایش اندوسکوپی، بهترین راه تشخیص زخم های گوارشی و سرطان معده بوده و همچنین برای تشخیص عفونت هلیکوباکترپیلوری بسیار مفید می باشد.

خواننده گرامی، پیشنهاد می شود مطلب ” مراحل انجام اندوسکوپی ” را جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اندوسکوپی مطالعه فرمایید.

منبع: دکتر شهرام نظری


دکتر سید امیر منصور رضادوست

تغذیه در بیماران دیابتی

/0 دیدگاه /در , /توسط

تا اواخر دهه 80 میلادی افزایش میزان چربی در رژیم غذایی آمریکایی ها باعث حملات قلبی و سکته شده بودند. در سال 1992، دولت فدرال توصیه های غذایی خاصی را به شکل هرم راهنمای غذایی مطرح کرد. نتایج مشابه هرم غذایی پیشنهادی در سال 1992 بود، چارت هماهنگ مثلثی و رنگی برای طبقه بندی موادی مثل غلات و سبزیجات، میوه ها، شیر، روغن و گوشت و لوبیا ایجاد شد. این برنامه تغذیه در بیماران دیابتی همچنین روی فعالیت فردی، میانه روی، خوردن با تناسب، رژیم های غذایی متنوع و تغییر تدریجی تأکید دارد. دیابت شرایطی است که گلوکز نمی تواند به طور طبیعی از خون به بافت ها منتقل شود، بنابراین برای تولید انرژی قابل استفاده نیست.

2 نوع اصلی از دیابت وجود دارد: دیابت نوع 1 و نوع 2 :

نوع 1 که حدود 10 درصد از افراد مبتلا به این بیماری با آن دست و پنجه نرم می کنند، بیماری است که در آن بدن قادر به تولید انسولین نیست و افراد به تزریق انسولین نیاز دارند. دیابت نوع دو که 90 درصد افراد درگیر در این بیماری را به خود اختصاص می دهد، بیماری است که میزان انسولین تولید شده کافی نیست و یا گیرنده های انسولین روی سلول ها نمی توانند به طور مناسبی عمل کنند. در هر دو مورد میزان گلوکز خون بالا است.

بیشتر افراد مبتلا به دیابت نوع دو چاق هستند. وزن های افزایش یافته و سبک های زندگی افراد به توسعه و پیشرفت این بیماری کمک می کند. از زمانی که اولین هرم راهنمایی غذایی برای تغذیه در بیماران دیابتی توصیه شد، تحقیق در دانشگاه هاروارد آغاز و توصیه های دولتی بر اساس برخی از فرضیات ناقص ارائه شده، بنابراین محققان دانشگاه هاروارد هرم غذایی تغذیه در بیماران دیابتی دیگری را توصیه کردند.

بر اساس توصیه های هرم اصلی فرض برابر چربی و کربوهیدرات گذاشته شد: تمامی چربی های بد و تمامی کربوهیدرات ها خوب اند. در واقع برخی از چربی ها می توانند برای سلامتی مؤثر باشند و بعضی از کربوهیدرات ها ممکن است برای بدن ضرر داشته باشند. هرم دانشگاه هاروارد بعنوان هرم سالم عنوان شد. این راهنمای تغذیه در بیماران دیابتی به تفاوت میان چربی ها و کربوهیدرات ها پرداخت. هرم جدید تغذیه در بیماران بر نیازهای فرد متمرکز شده است و هدفش سلامت بلند مدت و نه کاهش وزن کوتاه مدت است. بر اساس این هرم تغذیه در بیماران دیابتی به جای اندازه گیری مقدار غذای مصرف شده به تعداد دفعاتی که در یک روز غذا مصرف می شود، توجه شده است. (ورزش روزانه اضافه شده است). چربی و روغن گرفته شده از گیاهان دارای اسیدهای چرب غیر اشباع و سالم تر از چربی های مشتق شده از حیوانات می باشند که سرشار از اسید چرب اشباع هستند. چربی اشباع و ترانس در توسعه و پیشرفت آترواسکلروزیس یا سختی رگ ها که موجب حمله قلبی و سکته می شود، مؤثر است. روغن ماهی سالم تر از چربی های گوشت است. چربی های غیر اشباع در انسداد رگ ها مشارکتی ندارند. به استثنای روغن پالم و نارگیل که میزان چربی اشباع زیاد در مقایسه با سایر روغن های گیاهی دارند، اسیدهای چرب غیر اشباع برای بدن سالم تر است. هرم اصلی، تمام غذاهای حیوانی را با حبوبات و خشکبار دسته بندی می کند.

توصیه های تغذیه در بیماران دیابتی تلاش می کنند از دریافت چربی کاسته شود. اما در کاهش دریافت چربی جذب چربی های مفید نیز پایین می آید و باید به آن توجه کرد. کربوهیدرات ها مشکل جالبی را ایجاد می کنند. وقتی کربوهیدرات های پیچیده شکسته شده و از لوله گوارش جذب می شوند، حضور آن ها در خون باعث آزاد شدن انسولین از پانکراس می شود. انسولین نیز باعث تسهیل انتقال گلوکز از کربوهیدرات به داخل کبد، ماهیچه و چربی بدن می شود. در این 3 بافت، قند متابولیزه و ذخیره می شود. اگر میزان قند برای تولید انرژی، بیش از نیاز بدن باشد، قند به صورت تری گلیسیرید ذخیره می شود که یک جزء عمده از چربی های بدن را به خود اختصاص می دهد. اگر مصرف قند بیشتر از مقدار نیاز به آن باشد، فرد چاق می شود. گلوکز بیشتر در خون، باعث آزاد سازی بیشتر انسولین می شود. اگر شخص غذایی مصرف کند که سریعاً گلوکز را افزایش دهد، غلظت گلوکز خون به سرعت افزایش یافته و میزان انسولین هم به سرعت بالا می رود.

نظریه فعلی پیشرفت دیابت نوع 2 را اینطور بیان می کند که اگر این افزایش های گلوکز و انسولین پشت سر هم اتفاق بیفتد، کبد، ماهیچه و بافت چربی حساسیت خود را به انسولین از دست می دهند. بنابراین بدن نمی تواند گلوکز را حذف کند و همین باعث پیشرفت بیماری می شود. انواع متعددی از کربوهیدرات تجزیه شده و در میزان های مختلفی از لوله گوارش جذب شده اند. غلات کامل به آهستگی شکسته می شوند، در حالی که غلات تصفیه شده سریع تر تجزیه می شوند. همانگونه که در بالا گفته شد، افزایش سریع غلظت گلوکز خون می تواند به پیشرفت دیابت کمک کند. علاوه بر این، گلوکز می تواند به چربی ها تبدیل و ذخیره شود. اگر این انرژی برای فعالیت بدنی استفاده نشود، این چربی ذخیره در ایجاد چاقی شرکت می کند. هرم اصلی تغذیه در بیماران دیابتی نمی تواند بین گونه های کربوهیدرات ها تمایز قائل شود. به طور میانگین مواد غذایی آمریکایی ها متناسب با توصیه های دولت فدرال است اما تأکید اصلی در استفاده از محصولات حیوانی است. یک فرد در هر روز باید 7 واحد نان، غلات، برنج یا ماکارونی و حدود 5 واحد گوشت، ماهی، مرغ و تخم مرغ، خشکبار یا لوبیا خشک و 3 واحد از سبزیجات و 3 واحد از شیر، ماست و پنیر و میوه مصرف کند.

شاخص گلیسمیک

برای تعیین اینکه کدام کربوهیدرات، گلوکز را سریعتر آزاد می کند و کدامیک کندتر، بیش از 300 غذا بر اساس مقیاس شاخص گلیسمیک ارزیابی شده اند. بالاتر قرار گرفته غذاها در این مقیاس، نشان دهنده این است که گلوکز آن سریعتر وارد جریان خون شده و میزان انسولین را بالا می برد. غذاهای با شاخص پایین تر گلیسمیک، سطوح قند خون را به آرامی بالا می برند و در نتیجه هنگام مصرف آن ها افزایش انسولین روندی تدریجی دارد. شاخص گلیسمیک در کل، به بیماران دیابتی برای کنترل قندشان و تغذیه آنها کمک می کند. این شاخص می تواند برای هر فردی در انتخاب غذای سالم مؤثر باشد.

آیا می دانید؟ غذاهای تهیه شده با روغن اشباع خراب می شود، بنابراین تهیه کنندگان ترجیح می دهند که غذاها را با چربی اشباع درست کنند. مصرف کنندگان زیادی از تفاوت بین 2 گروه اسید چرب آگاه هستند و ترجیح می دهند از آن ها که سالم تر است استفاده کنند. بنابراین تولیدکنندگان برای مدت زیادی نمی توانند محصولاتشان را با روغن اشباع درست کنند. سایر شرکتها، از چربی غیر اشباع تغییر یافته ای که به چربی هیدروژنه معروف است، استفاده می کنند که در آن اتم های هیدروژن را به چربی غیر اشباع اضافه کرده و آنرا به فرم اشباع تبدیل می کند. این چربی های تغییر یافته در بعضی از انواع مارگارین و سایر محصولات مشتق از فرآورده های حیوانی دیده می شود.

بای پس معده در بیماران دیابتی

در یک بای پس، معده به 2 قسمت تقسیم می شود. قسمت بالایی به صورت یک کیسه تخم مرغی شکل می باشد. قسمت پایینی معده و قسمت ابتدای روده کوچک (دئودنوم) بای پس معده شده به وسیله بریدن روده کوچک و اتصال مجدد قسمت پایین (ژژنوم) به قسمت بالای معده غذا به طور مستقیم وارد ژژنوم می شود. برای اینکه شیره قسمت پایین معده به هضم کمک بکند، دئودنوم مجدداً به قسمت پایین روده کوچک متصل می شود.

نوشته ی شکل 1-9 جراحی بای پس معده می تواند روش اصلی برای مبارزه با چاقی به وسیله کوچک کردن معده باشد. این روش برای تغذیه در بیماران دیابتی مفید است. این روش به افرادی که بیش از 100 پوند اضافه وزن دارند، توصیه می شود.

نوشته ی شکل 2-9 (الف) در سال 2006 بخش کشاورزی آمریکا (USDA) توصیه های هدفمندی را با عنوان «هرم من» چاپ (شکل 2-9 ب) این برنامه توانست نیاز کالری و انتخاب های هماهنگ برای یک خوردن سالم ارائه دهد.

فعالیت ورزشی: در این شکل انجام فعالیت ورزشی به صورت فردی که از پله ها بالا می رود نشان داده شده است و مؤید اهمیت فعالیت روزانه فیزیکی است.

تنوع: تنوع غذایی تغذیه در بیماران دیابتی توسط 6 نوار رنگی که معرف 6 گروه غذایی است نشان داده شده است. در این شکل تصاویر غذاهایی که روزانه برای حفظ سلامتی به آن ها نیاز داریم نشان داده است.

اعتدال: اعتدال به وسیله خط های باریکی نشان داده شده است که تا پایین ادامه دارند. هر چه خط نازک تر باشد نشان دهنده نیاز به مصرف کمتر آن ماده است.

تناسب: پهنای قسمت های مختلف هرم نشان دهنده نسبت توصیه شده برای غذاهای گوناگون است. پهنای هر قسمت نشان دهنده این موضوع است که هر فرد باید چه میزان غذا از هر گروهی انتخاب کند. این اندازه ها نشان دهنده یک راهنمای کلی برای تغذیه در بیماران دیابتی است و میزان های دقیق را نشان نمی دهد.

نوشته ی شکل 2-9 (ب) هرم من برای مصرف کنندگان، راهبردهای کلی برای خوردن سالم را فراهم می کند.

منبع: کتاب گوارش و تغذیه


دکتر سید امیر منصور رضادوست

سرطان روده

/0 دیدگاه /در , /توسط

[sbu_post_image]

سرطان روده که به نام‌ سرطان کولون نیز خوانده می‌شود، در پی رشد سلول‌های سرطانی در کولون، رکتوم و آپاندیس بروز می‌کند.

این سرطان سومین رتبه را در میان شایع‌ترین سرطان‌ها داشته و عنوان دومین عامل مرگ ناشی از سرطان را در جهان غرب به‌خود اختصاص داده است.

علت

علت بسیاری از موارد ابتلا به این سرطان به پولیپ‌های غده‌ای در روده بزرگ نسبت داده می‌شود. این زائده‌های قارچ مانند معمولا خوش خیم هستند ولی تعدادی از آنها ممکن است طی زمان سرطانی شوند.

رایج‌ترین روش درمان این سرطان، ‌جراحی است که معمولا با شیمی درمانی تکمیل می‌شود.

انواع سرطان روده

سرطان روده بزرگ

روده بزرگ شامل کولون و رکتوم است. سرطان روده بزرگ جزو بیماری‌های خطرناک است و از نظر شیوع سومین سرطان شایع و دومین علت مرگ ناشی از سرطان در تمام دنیاست. در ایران نیز همین آمار را داریم اما نکته تأسف‌بار این است که در ایران سن شیوع بیماری پایین‌تر از استاندارد جهانی است و طبعا تبعات روحی، اجتماعی و اقتصادی آن نیز بیشتر است و پیشگیری و غربالگری و تشخیص زودرس و به موقع اهمیت بسیاری دارد.

سرطان روده باریک

روده باریک حدود 6 متر طول دارد و بین معده و روده بزرگ قرار گرفته است. عملکرد اصلی روده باریک، هضم و جذب مواد غذایی می باشد. گاهی این قسمت از دستگاه گوارشی نیز دچار سرطان می شود، البته باید گفت که سرطان روده بزرگ بسیار شایع تر از در  روده باریک می باشد.

منبع: همشهری و بیتوته