دیورتیکولیت زمانی اتفاق می افتد که مخاط روده بزرگ، آلوده یا ملتهب شود. اگر چه التهاب روده بزرگ از بیماریهای شایع است، اما آنها می توانند در هر نقطه در دستگاه گوارش بوجود بیاید. دردی که در سمت چپ و پایین شکم باشد می تواند از علائم دیورتیکولیت باشد. این بیماری روده بزرگ قابل درمان می باشدآ اما در صورت درمان نشدن می تواند عود کند.
بیماری دیورتی کولیت در نتیجه وجود بیرون زدگی های کوچک به شکل کیسه (دیورتیکول) از دیواره روده بزرگ، اتفاق می افتد. وجود این کیسه ها ممکن است هیچ علایمو نشانه ایی نداشته باشد. دیورتیکولیت به معنی التهاب دیورتیکول می باشد، این مشکل مسری و یا سرطانی نمی باشد.
علائم و نشانه ها
دیورتیکولیت معمولا بدون علائم می باشد. دل پیچه یا حساسیت طرف چپ شکم به لمس که با دفع گاز یا اجابت مزاج بهبود می یابد، می تواند از علایم این بیماری باشد.
گاهی در مدفوع، خون قرمز روشن وجود دارد. دیورتیکول های غیرعفونی گاهی خونریزی می کنند. تب و تهواع از نشانه های دیگر بیماری دیورتی کولیت است.
علت
علل و عوامل تشدید کننده بیماری دیورتیکولیت ناشناخته می باشند، اما تا حدي ارثي است. نتایج تازه ایی مطرح شده است، که نشان می دهد رژیم غذایی کم حجم و حاوی مواد غذایی فرآوری شده، ممکن است در بروز دیورتیکول موثر باشد.
به علت كم حجم بودن غذا، در قسمت سيگموييد روده بزرگ اسپاسم ايجاد مي‌شود و فشار داخل اين قسمت از رود بزرگ بالا مي‌رود. سرانجام به علت وارد آمدن فشار زياد، بافت پوششي داخل روده بزرگ به شكل كيسه‌هايي كوچك از ديواره روده بزرگ بيرون مي‌زند. عواملی که می توانند باعث تشدید بیماری دیورتیکولیت شوند، عبارتند از:
- رژيم غذايي نامناسب كه فيبر غذايي كمي دارد
- سابقه خانوادگي ابتلا به این بیماری
- بيماري رگ‌هاي قلب يا بيماري كيسه صفرا
- افراد بالای 50 سال بیشتر مستعد ابتلا به دیورتیکولیت هستند
- اضافه وزن
تشخیص
روش های که برای تشخیص بیماری دیورتیکولیت روده بزرگ استفاه می شود، علاوه بر بررسی علایم و نشانه های ذکر شده در مقاله، شامل موارد زیر می باشد:
- عکسبرداری با اشعه ایکس و تنقیه باریم
- آندوسکوپی راست روده و قسمت پاینی روده بزرگ
درمان
درمان دیورتیکولیت معمولا با روش های بدون جراحی انجام می شود، این روش ها عبارتند از:
- در موارد خفيف، تغيير در رژيم غذايي و استفاده از داروها و غذاهایی که باعث نرم شدن مدفوع می شوند، ممكن است كافي باشد. در موارد حاد بیماری دیورتیکولیت، ممكن است پزشک درمان با دارو، استراحت و در موارد نادری جراحی را تجویز نماید.
- استفاده از پدهای گرمایی روی شکم به منظور رفع درد و اسپاسم.
- بستري شدن در بيمارستان تنها به هنگام بروز عوارض.
- عمل جراحی در مواردی که عفونت دیورتیکول و یا خونریزی آن شدید می باشد. در این روش درمانی قسمتی از روده بزرگ برداشته می شود.
- در صورت بروز درد شدید و یا تب، استراحت کنید و فعالیت های خود را کنار بگذارید، هنگامی که علایم بیماری روبه بهبودی گذاشت، می توانید به مرور فعالیت های گذشته را از سر بگیرید.
دیگر روش های درمان بیماری دیورتیکولیت در ادامه شرح داده می شوند.
داروها
- تجویز آنتی بیوتیک از سوی پزشک، هنگامی که دیوتیکول ها دچار عفونت شده باشند.
- دارهایی که باعث نرم شدن مدفوع و راحتی در اجابت مزاج می شوند، تجویز می گردند.
- در صورتي كه نتوانيد رژيم غذايي پرفيبر داشته باشيد، داروهاي مسهل از نوع حجيم كننده‌هاي مدفوع ممكن است تجويز شوند. توجه داشته باشيد كه از مصرف داروهاي مسهل بدون تجویز پزشک جدا خودداری کنید.
رژيم غذايي
دربیماری دیورتیکولیت و به ویژه در زمانی که بیماری حاد باشد، استفاده از رژیم غذایی کم فیبر توصیه می شود. به منظور بهره مندی از مزایای این رژیم در ادامه توصیه هایی مطرح می شود:
- فیبر رژیم غذایی را به کمتر از 20 گرم در روز کاهش دهید.
- از سبزیجات و میوه حات فیبروز و خام پرهیز کنید.
- از مصرف آجیل اجتناب کنید.
- شیر را به میزان بیشتر از 2 لیوان در روز مصرف نکنید.
- از خوردن غذاهای پرادویه و چرب اجتناب کنید.
- پرهیز از مصرف سیب، زردآلو، آواکادو، توت، انبه، گلابی، انجیر، آلو و همچنین کشمش و خرمای خشک، آب آلو و کنسرو اناناس و گلابی
- پرهیز از انواع گوشت های سرخ شده و پر ادویه
- پرهیز از حبوبات به ویژه نخود و لوبیا
- محدود کردن مصرف سبزیجات خام، اما در مورد استفاده از سبزیجات پخته شده و کنسرو شده، محدودیتی وجود ندارد.
- سایر غذاهایی که محدود میشوند عبارتند از نارگیل ، شکلات، فلفل سبز تند، ادویه کاری، ترشی، نوشیدنی های الکلی، نان های حاوی دانه ها و سبوس
سعي كنيد كه هر روز سر يك ساعت معين اجابت مزاج داشته باشيد. حداقل 10 دقيقه صبر كنيد و به خود فشار نیاورید.اجابت مزاج را روزانه از نظر خونريزي كنترل كنيد. اگر اجابت مزاج سياه است، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری
با رعایت موارد زیر می تواند احتمال ابتلا به بیماری دیورتیکولیت را کم کرد و از بروز آن پیشگیری نمود:
- خوردن غذایی پر فیبر در تمام طول زندگی
- نوشیدن مایعات زیاد
- زور نزدن به هنگام اجابت مزاج
- حفظ آمادگی قلبی ـ عروقی مناسب (این بیماری ممکن است با اختلات عروقی ارتباط داشته باشد)
این بیماری روده بزرگ ، شایع نمی باشد، و در بیشتر مواقع این بیماری علائم و نشانه ای ندارد. در صورتت بروز علایم ذکر شده در مقاله به پزشک مراجعه کنید. درمان بیماری دیورتیکولیت معمولا بدون جراحی صورت می گیرد و جراحی تنها در موارد حاد و مزمن که به سایر روش های درمانی پاسخ نمی دهد، تجویز می شود.