اسهال در گروه سالمندان بسیار مهم است به دلیل اینكه به سرعت آب بدن از بین میرود و بدن فرد به نارساییهای مختلفی همچون نارسایی كلیه مبتلا میشود. در صورت بروز این عارضه باید از طریق سرم و مایعات آب از دست رفته به بدن بازگردانده شود. همچنین باید سدیم و پتاسیم خون را كنترل كرد. اسهال در گروه سالمندان خطرناك است و ممكن است سكته و حتی مرگ را در پی داشته باشد. بنابراین حتماً باید جدی گرفته شود.
توصیه میشود همواره سبزیها و میوهها پس از ضد عفونی و شست شوی كامل و صحیح مورد استفاده قرار گیرند.
علل
علل بسیار متفاوتی دارد، از جمله عدم تحمل یک ماده غذایی، آلرژی به یک ماده غذایی، تغییرات آب و هوا و شرایط اقلیمی، مصرف یکسری از داروها، میکروب و انواع عفونتها، یکسری بیماریهای رودهای و غیررودهای و …
اسهال در سالمندان وقتی رخ می دهد که سرعت حرکت های روده یا حجم محتویات آن افزایش یابد. عوامل زیادی باعث بروز این عارضه می شوند که غذاهای آلوده عمده ترین دلیل آن هستند.
به طورکلی می توان گفت که عوامل میکروبی یا ویروسی، شایع ترین علل اسهال هستند. برخی بیماری ها نظیر التهاب های روده ای، ایدز، ناسازگاری های غذایی یا مسمومیت ها هم می توانند این مشکلات گوارشی را ایجاد کنند. مصرف برخی از داروها هم می توانند عامل بروز باشند . آنتی بیوتیک ها از جمله این داروها هستند. همچنین علل بسیار دیگری هم دارد.
درمان دارویی
داروهای ضد اسهال، علایم آزاردهنده را برطرف می کنند. این داروها تعداد دفعات این عارضه را کاهش می دهند و برای کودکان مناسب نیستند. حتی بزرگسالان هم باید در مصرف این فرآورده ها احتیاط کنند. در صورت وجود علایم خطر به جای استفاده از این داروها حتما باید به پزشک مراجعه شود.
برخی تحقیقات نشان داده اند پروبیوتیک ها که حاوی باکتری های مفید هستند، ممکن است به درمان کمک کنند به خصوص اسهال های ویروسی. به طور طبیعی باکتری های مفیدی در دستگاه گوارش زندگی می کنند. برخی از این باکتری های مفید در مواد غذایی مثل انواعی از ماست پرورش داده شده اند که به آنها فراورده های حاوی پروبیوتیک می گویند. اخیرا کپسول های حاوی این میکروب های مفید هم به بازار آمده اند. فراورده های حاوی پروبیوتیک در برخی بیماران در درمان اسهال مفید هستند. یکی از عوارض احتمالی آنها نفخ و دفع گاز است.
پیشگیری از اسهال در دوران سالمندی
توصیهایی برای پیشگیری از اسهال در افراد مسن به شرح زیر می باشد :
- دریافت آب و مایعات فراوان برای جبران مایعات و الکترولیتهای از دست رفته بدن.
- اجتناب از خوردن شیر و مواد لبنی مانند بستنی.
- اجتناب از خوردن غذاهای چرب و سرخ شده.
- پرهیز از مواد غذایی شیرین و شیرینیها و انواع کیکها و کمپوتها (هم شیرین کنندههای طبیعی و هم صنعتی).
- پرهیز از نوشیدن آبمیوه و میوههای خام خصوصاً خانواده مرکبات (طبیعی یا صنعتی).
- پرهیز از خوردن سبزیجات خام و یا پخته، البته بعضی سبزیجات مانند هویج پخته یا سیب زمینی پخته به بهبود اسهال کمک میکنند که این به علت تفاوت نوع فیبر در این سبزیجات است که به صورت قابض عمل میکنند.
- غذاهای پُرپروتئین مانند گوشت و پنیر به علت محتوی فیبر کمتر ممکن است در ایجاد یبوست موثر باشند.
- خوردن موز (تفاوت در نوع فیبر آن نسبت به سایر میوهها)، برنج ساده پخته شده، مرغ پخته شده بدون روغن در بهبود شرایط کمک کننده است.
- پرهیز از غذاهای آماده و کنسروی.
با بهبود و رفع این مشکل یکدفعه به برنامهی غذای معمولی برنگردید، خصوصاً در اسهال های مزمن، سعی کنید با کم کم اضافه کردن مواد غذایی به برنامه غذاییتان از برگشت ناگهانی آن جلوگیری کنید.
از دیگر اقدامات پیشگیرانه عبارتند از:
- شستشوی مکرر دست ها مانع از انتشار میکروب های عامل اسهال به دیگر افراد می شود.
- حتما پس از تعویض پوشک کودک مبتلا، دستان خود را خوب بشویید.
- غذاهای پخته شده یا گرم شده را در فضای آشپزخانه رها نکنید. رشد انواعی از باکتری در این حالت باعث تولید سمومی می شود که اسهال از عوارض آن است. همچنین بهتر است غذاها را بلافاصله پس از بیرون آوردن از یخچال استفاده کنید.
- در سفر هر مکان و هر رستورانی را برای غذاخوردن انتخاب نکنید و حتی المقدور سعی کنید غذاهای خانگی بخورید. باقیمانده غذاها را در ظروف تمیز و در بسته در یخچال نگهداری کنید. از خوردن میوه و سبزی خام بپرهیزید. از مصرف گوشت کبابی نیم پز و غذاهای لبنی غیرپاستوریزه هم اجتناب کنید.
- برای پیشگیری از اسهال در سالمندی، مراقب آنچه می نوشید باشید. هر آبی قابل نوشیدن نیست. آب بطری و نوشابه را در لیوان تمیز مصرف کنید و از مصرف آب لوله یا بستنی های باز و غیرپاستوریزه بپرهیزید. حتی هنگام دوش گرفتن دهان خود را بسته نگه دارید.
منبع: آفتاب. سیمرغ. تبیان