بیماری فلج معده(گاستروپارزی):اختلال در عملکرد حرکتی و تخلیه معده

گاستروپارزی (بیماری فلج معده) اختلالی است که وقتی معده برای مدت زمان طولانی خالی باشد رخ می‌دهد. این اختلال منجر به علائم متنوعی می‌شود که عبارتند از تهوع، استفراغ، احساس پر بودن شکم و تخلیه کُند معده که به نام تاخیر در تخلیه معده شناخته می‌شود. گاستروپارزی (معده فلج شده) می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. اگر علائم گاستروپارزی (بیماری فلج معده) را دارید به پزشک مراجعه کنید، زیرا این بیماری می‌تواند منجر به عوارضی جدی شود. درمان پزشکی می‌تواند به شما در مدیریت علائم این بیماری کمک کند.

علل فلج معده یا گاستروپارزی

علل این بیماری در برخی موارد ناشناخته است ولی فاکتورهای عمده‌ای وجود دارند که می‌تواند خطر این بیماری را افزایش دهد. این فاکتورها عبارتند از:

• جراحی یا مصدومیت عصب واگ (ریوی-معدی)
• دیابت کنترل نشده
• برخی داروهای خاص، همچون داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای، مشدود کننده‌های کانال کلسیم، کلونیدین، آگونیست‌های دوپامین، لیتیوم، نیکوتین و پروژسترون.
• عارضه‌هایی همچون بیماری پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس، آمیلوئیدوز و اسکلوردرمی
• جراحی معده
• عفونت ویروسی
• درمان‌های پزشکی همچون پرتودرمانی
• هایپرتیروئیدیسم
• اختلالات خاص روانی
• اختلالات تغذیه‌ای
• سرطان
• شیمی درمانی
• استفاده از داروهای مسکن همچون کدئین
• داروهای آنتی کولینرژیک که سیگنال عصبی را مسدود می‌کنند

سایر علل

سایر عارضه‌ها نیز می‌توانند با گاستروپارزی (بیماری فلج معده) مرتبط باشند ولی کمتر در بیماران دیده شده است. این عارضه‌ها عبارتند از:

• عفونت ویروسی
• برخی سرطان‌ها
• فیبروز کیستیک
• بیماری پارکینسون
• بیماری‌های سیستم خود ایمنی
• امیلوئیدوز، عارضه‌ای که باعث انباشتگی غیرطبیعی پروتئین در اندام‌های داخلی بدن می‌شود
• داروهایی که باعث کُند شدن تخلیه معده می‌شوند
• اختلالات تیروئید

گاهی اوقات، لت گاستروپارزی (بیماری فلج معده) ناشناخته است. به این موارد، گاستروپارزی (معده فلج شده) ناشناخته می‌گویند. کسانی که بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به گاستروپارزی (بیماری فلج معده) ناشناخته هستند عبارتند از زنان جوان و میانسال.

علائم بیماری گاستروپارزی معده

علائم بیماری گاستروپارزی (بیماری فلج معده) عبارتند از:

• سوزش سر دل یا بیماری رفلاکس معده (GERD)
• تهوع یا استفراغ غذای هضم نشده
• احساس سیری زودتر از حد معمول
• باد کردن شکم یا درد
• کاهش اشتها
• از دست دادن وزن بخاطر مصرف پایین کالری

علائم بیماری معمولاً با مصرف غذاهای سفت، چرب و غذاهای سرشار از فیبر یا نوشیدن نوشیدنی‌ها گاز دار یا چرب بدتر می‌شود.

روش های تشخیص فلج شدن معده

 پزشک یک معاینه جسمانی انجام می‌دهد و از شما درباره سابقه پزشکی‌تان سوالاتی خواهد پرسید. به منظور رد کردن سایر علل احتمالی علائم شما، پزشک احتمالاً چند آزمایش را انجام خواهد داد. احتمالاً این آزمایشات عبارت خواهند بود از:

• فراصوت: آزمایش فراصوت از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از اندام‌های داخلی بدن شما استفاده می‌کند. از این آزمایش می‌توان برای رد کردن احتمال وجود بیماری کبد، پانکراتیت و بیماری کیسه صفرا استفاده کرد.
• آزمایشات خون: آزمایشات خون را می‌توان برای بررسی دیابت و سایر عارضه‌ها استفاده رکرد.
• آندوسکوپی فوقانی: در آزمایش آندوسکوپی فوقانی، پزشک یک لوله نازک و بلند را از راه مری وارد معده می‌کند تا هرگونه انسداد در معده و سایر عارضه‌های محتمل در آن را بررسی کند.

وقتی که پزشک تمام علل محتمل دیگر را برای علائم شما رد کرد، آزمایشاتی تجویز می‌کند تا میزان تخلیه معده شما را بسنجد. این آزمایشات عبارتند از:

• تست اسکن تخلیه معده: اسکن تخلیه معده شامل خوردن مقدار کمی غذا با یک ماده رادیواکتیو بی‌خطر است تا پزشک بتواند سرعت گوارش و تخلیه غذا را از معده شما ببیند.
• کپسول الکترونیکی هوشمند: کپسول الکترونیکی هوشمند حاوی یک دستگاه برای ردگیری سرعت حرکت از مسیر گوارشی بدن است.
• تست تنفسی کربن: در این سیستم، فرآورده کربن دیوکسید در طول سیستم گوارشی بدن ردگیری می‌شود.

بهترین راه حل های درمانی بیماری فلج معده یا گاستروپارزی

اگر سوالی در مورد روش های درمانی فلج معده دارید در این قسمت کلیک کنید.

 اگر گاستروپارزی (بیماری فلج معده) ناشی از عارضه‌ای همون دیابت باشد، اولین قدم برای بهبود وضعیت بیمار، کنترل عارضه زمینه‌ای آن است. بعد از آن، پزشک ممکن است دارو، تغییرات در رژیم غذایی و حتی در برخی موارد جراحی را تجویز کند.

استعمال دخانیات را متوقف کنید

اگر سیگاری هستید، سیگار را ترک کنید. اگر به سیگار کشیدن ادامه دهید، احتمال بهبودی علائم گاستروپارزی (بیماری فلج معده) به خیلی کم خواهد بود. بهبود علائم افراد مبتلا به گاستروپارزی (بیماری فلج معده) که اضافه وزن دارند نیز بسیار کم است.

تغییرات در رژیم غذایی

به متخصص تغذیه مراجعه کنید کسی در تغذیه و خوراکی‌ها تخصص دارد این کار بخش عمومی درمان برای گاستروپارزی (بیماری فلج معده) است. متخصص تغذیه می‌تواند غذاهایی را به شما پیشنهاد کند که راحت‌تر هضم می‌شوند، در نتیجه به بدن اجازه می‌دهد مواد مغذی بیشتری جذب نماید. متخصص تغذیه ممکن است توصیه‌هایی نیز به شما بکند، از جمله:

• مصرف 4 تا 6 وعده غذایی در روز
• نوشیدن مایعات سرشار از کالری
• محدود کردن مصرف نوشیدنی‌های الکلی و کربنات دار
• مصرف روزانه مولتی ویتامین، در صورت امکان
• محدود کردن گوشت و لبنیات خاص
• مصرف سبیزجات و میوه‌های خوب پخته شده تا مقدار فیبر موجود در آنها کاهش یابد
• افزایش مصرف غذاهای کم چرب
• خودداری از مصرف غذاهای سرشار از فیبر، همچون بروکلی و پرتقال
• اطمینان حاصل کردن از این که زمان کافی بعد از هر وعده غذایی و پیش از خوابیدن روی تخت وجود دارد
• جایگزینی غذاهای سفت با غذاهای مایع یا پوره‌ها

اگر به موارد بسیار شدید گاستروپارزی (بیماری فلج معده) مبتلا باشید، شاید نتوانید غذاهای سفت و مایعات مصرف کنید. در این صورت، شاید تا وقتی که عارضه شما بهبود یابد، نیاز داشته باشید تا از لوله برای غذا خوردن استفاده نمایید.

دارو

شاید پزشک یک یا دو دارو برای درمان درمان گاستروپارزی (بیماری فلج معده) تجویز کند. داروهایی که برای کنترل تهوع و استفراغ ناشی از گاستروپارزی (بیماری فلج معده) می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• پروکلرپرازین (کمپرو)
• انداسترون (زوفران)
• پرومتازین (فنرگان)

سایر داروها نیزعضلات معده را تحریک کرده و به هضم غذا کمک می‌کنند. این داروها عبارتند از:

• متوکلوپرامید (رگلان)
• اریترومایسین (EES)
• دومپریدون (موتیلین)

هرچند، این داروها می‌توانند باعث عوارض جانبی شوند. با پزشک خود صحبت کنید تا نقاط قوت و ضعف هر دارو را یافته و داروی مناسب برای خود را پیدا کنید.

درمان جراحی

شاید برای برخی افراد، انجام عمل جراحی برای وارد کردن لوله‌ای باریک از راه شکم به معده نیاز باشد. این لوله را می‌توان به تناوب باز کرد تا گاز خارج شده و تورم شکم تسکین یابد. عمل جراحی به عنوان آخرین راه درمانی برای دو منظور زیر توصیه می‌شود:

• ایجاد دریچه‌ای جدید بین معده و روده کوجک (گاستروانتروستومی)
• اتصال مستقیم معده به بخش دوم روده کوچک، که به آن ژژونوم گفته می‌شود (گاستروژژنوستومی)

این عمل‌ها می‌تواند باعث کاهش علائم شما شوند، زیرا به غذا اجازه حرکت کردن راحت‌تر از معده را می‌دهند. پزشک می‌تواند برای شما توضیح دهد که کدام درمان برای شما مناسب است و همچنین می‌تواند خطرات مرتبط با هر کدام را برایتان تشریح کند.

تحریک الکتریکی

تحریک الکتریکی معده شامل کار گذاشتن یک دستگاه باتری خور زیر پوست شکم است که با جراحی این کار انجام می‌گیرد. دو قطعه سربی که به این دستگاه وصل شده به عضلات زیرین معده متصل می‌گردد. این دو قطعه پالس‌های الکتریکی ایجاد می‌کند تا به تحریک عضلات مرتبط با کنترل مسیر غذا از میان معده کمک کند. این دستگاه با استفاده از یک کنترل خارجی روشن و خاموش می‌شود. اثربخشی این درمان بطرز چشمگیری متغیر است. هرکسی نسبت به این درمان پاسخ مثبتی نخواهد داشت ولی برای بسیاری از افراد که این دستگاه اثرگذار است، پس از 12 ماه تأثیر آن از بین می‌رود. به عبارت دیگر، تحریک الکتریکی برای همه مناسب نیست. با جراح خود در مورد تحریک الکتریکی معده برای درمان گاستروپارزی (بیماری فلج معده) مشورت کنید.                            

عوارض درمان نکردن معده فلج شده یا گاستروپارزی

گاستروپارزی (بیماری فلج معده) نه تنها یکی از بیماری‌های ناراحت کننده است، بلکه می‌تواند باعث عوارض زیادی نیز شود. این عوارض عبارتند از:

• کم آبی شدید، بخاطر استفراغ
• سوءهاضمه، در نتیجه جذب ضعیف مواد غذایی
• ناهنجاری در قند خون
• غذای سفت شده و هضم نشده که می‌تواند تشکیل یک جرم سخت دهد، که گاهی اوقات می‌تواند مرگبار باشد
• رشد بیش از حد باکتری در شکم بخاطر غذای هضم نشده
• کاهش کیفیت زندگی

سوالات متداول

آیا گاستروپارزی (بیماری فلج معده) علت وراثتی دارد؟

گاستروپارزی (بیماری فلج معده) ارثی نیست. هرچند، برخی از علل این بیماری همچون بیماری‌های سیستم خود ایمنی که می‌تواند منجر به گاستروپارزی (بیماری فلج معده) شود، ارثی هستند. پس گاستروپارزی (بیماری فلج معده) می‌تواند در بین خانواده شایع باشد و معمولاً هم اینطور است.

 آیا ممکن است شخص بخاطر گاستروپارزی (بیماری فلج معده) به سرطان مبتلا شود؟

هنوز مشخص نیست که گاستروپارزی (بیماری فلج معده) باعث سرطان می‌شود یا خیر. هرچند، آنچه که محققان تا به امروز دریافته‌اند این است که تاخیر در تخلیه معده یکی از عوارض سرطان است. در حقیقت این عارضه غالبا با سوءهاضمه سرطان یا تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی اشتباه گرفته می‌شود.

 آیا ممکن است گاستروپارزی (بیماری فلج معده) باعث یبوست شدید شود؟

بله، یبوست در واقع یکی از عوارض شدید گاستروپارزی (بیماری فلج معده) است. این عارضه معمولاً همراه با نفخ معده رخ می‌دهد.

“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است”