هپاتیت سی ویروسی است که می‌تواند باعث عفونت کبد شود. اگر بدون درمان رها شود، گاهی ممکن است پس از گذشت چندین سال آسیب‌های جدی و مرگباری به کبد وارد کند. البته با وجود درمان‌های جدید، معمولا این عفونت قابل درمان است و بیشتر افراد مبتلا به آن امید به زندگی در حد معمولی خواهند داشت. اگر با خون فردی مبتلا تماس داشته باشید شما هم ممکن است به این بیماری مبتلا شوید. در سالهای اخیر درمان‌های هپاتیت سی تغییرات زیادی داشته‌اند. پزشکان درمان‌های دارویی را برای بیماران تجویز می‌کنند. طول درمان و میزان دوز داروهای تجویز شده به مرحله پیشرفت بیماری بستگی دارد.
بیماری هپاتیت سی قابل درمان است!
هپاتیت سی عامل سرطان کبد و پیوند کبد است. این بیماری بر اثر ویروسی ایجاد می‌شود که از راه‌های مختلفی می‌تواند وارد بدن شما شود، در پایین به شرح این راه‌ها می‌پردازیم. هپاتیت سی قابل درمان است. اما درمان آن همیشه ساده و راحت نبوده است. تا دهه‌ها بیماران نیاز به تزریق دردناک دارویی به نام اینترفرون و مصرف قرصی به نام ریباویرین داشتند. این داروها ویروسی که شما را بیمار کرده بود را هدف قرار نمی‌دادند. در عوض سیستم ایمنی شما را تقویت می‌کردند، بنابراین بدن همچون زمانی که آنفولانزا می‌گیرید با ویروس مبارزه می‌کرد. اما این درمان همیشه ویروس را از بدن خارج نمی‌کرد. امروزه افراد خیلی بیشتری تنها با مصرف قرصی در خانه به مدت چند روز می‌توانند این ویروس را از بین ببرند. برای این کار چندین راه بدون نیاز به تزریق وجود دارد.
دکتر رضا دوست، فوق تخصص گوارش و کبد با بهره مندی از دانش و تجربه در درمان و بهبود وضعیت کبد بر اثر بیماری هپاتیت سی موفقیت چشمگیری کسب کرده است. ایشان با بررسی دقیق وضعیت بیماران، بهترین درمان را برای آن ها تعیین می نمایند. جهت مشاوره و تعیین وقت با شماره های ما تماس حاصل فرمایید.
فهرست مطالب
چگونه به هپاتیت سی مبتلا می‌شوید؟
در صورت تماس با خون فرد مبتلا، شما هم ممکن است به هپاتیت سی مبتلا شوید. دیگر مایعات بدن هم ممکن است این ویروس را با خود داشته باشند اما خون بیشترین میزان از ویروس را دارا است. مقدار کمی از خون می‌تواند باعث سرایت آن شود. این باور وجود دارد که این ویروس در دمای اتاق خارج از بدن به صورت لخته خون خشک شده می‌تواند تا چندین هفته زنده بماند. راه‌های اصلی که ممکن است به هپاتیت سی مبتلا شوید در پایین آمده است.
تزریق دارو
افرادی که داروهایی شامل داروهای مخدر غیرمجاز و داروهای نیرو زا همچون استروئید آنابولیک تزریق می‌کنند، بیشتر از همه در معرض خطر ابتلا به هپاتیت سی قرار دارند. هپاتیت سی حدود 90 درصد در افرادی رخ می‌دهد که تزریق مواد مخدر درون وریدی انجام می‌دهند و یا در گذشته تزریق کرده اند. سرایت این بیماری ممکن است از طریق استفاده مشترک از سرنگ یا وسایل دیگر هم اتفاق بیافتد. تنها یک بار تزریق با سرنگی آلوده می‌تواند برای ابتلای شما به بیماری کافی باشد. این بیماری از طریق استفاده مشترک از وسایل دیگری نیز ممکن است سرایت کند؛ وسایلی همچون قاشق، فیلتر، پیپ که برای آماده‌سازی یا مصرف مواد مخدر استفاده می‌شوند و ممکن است با خون آلوده در تماس بوده باشند.
روابط جنسی محافظت نشده
هپاتیت سی حین ارتباط جنسی بدون استفاده از کاندوم (ارتباط جنسی محافظت نشده)هم ممکن است سرایت کند، البته این احتمال بسیار پایین به نظر می‌آید. احتمال خطر سرایت هپاتیت سی از طریق ارتباط جنسی، در مردانی که با جنس موافق ارتباط جنسی دارند بیشتر است. همچنین احتمال سرایت بیماری، زمانی افزایش می‌یابد که زخم‌هایی در آلت تناسلی یا زخمی ناشی از عفونتی مقاربتی وجود داشته باشد و یا اینکه یکی از طرفین مبتلا به بیماری ایدز باشند. بهترین راه برای جلوگیری از سرایت هپاتیت سی از طریق مقاربت جنسی، استفاده از کاندوم مردانه یا زنانه است. البته از آنجا که خطر ابتلا برای زوج‌هایی که ارتباط طولانی مدتی دارند بسیار کم است، خیلی‌ها از کاندوم استفاده نمی‌کنند. اگر شریک زندگی شما مبتلا به هپاتیت سی باشد، شما هم برای این بیماری باید آزمایش دهید.
انتقال خون و درمان در خارج
اگر انتقال خون، درمان‌های پزشکی یا دندانپزشکی در خارج از کشور انجام دهید که تجهیزات پزشکی‌شان به خوبی استریل نشده باشد، ممکن است به هپاتیت سی مبتلا شوید. این ویروس می‌تواند در خون باقی مانده روی تجهیزات پزشکی زنده بماند.
استفاده اشتراکی از مسواک، قیچی و تیغ اصلاح
احتمال بالایی وجود دارد که هپاتیت سی از طریق استفاده اشتراکی از وسایلی همچون مسواک، تیغ و قیچی منتقل شود، چون این وسایل ممکن است با خون آلوده در تماس بوده باشند. تجهیزاتی همچون قیچی که در آرایشگاه‌ها استفاده می‌شوند می‌تواند خطر احتمال ابتلا به هپاتیت سی را بالا ببرد اگر با خون آلوده تماس داشته و بعد از استفاده استریل یا تمیز نشده باشند. البته بیشتر آرایشگاه‌ها دارای استانداردهای بالایی هستند، بنابراین احتمال سرایت بیماری در آنجا پایین است.
خالکوبی و سوراخ کردن بخش‌هایی از بدن
این احتمال وجود دارد که از طریق استفاده از تجهیزات خالکوبی یا سوراخ کردن گوش و نقاط دیگر بدن، هپاتیت سی منتقل شود اگر این وسایل به خوبی استریل نشده باشند. البته بیشتر سالن‌های خالکوبی اگر موارد استاندارد در آن‌ها رعایت شود و به صورت قانونی کار کنند، احتمال ابتلا در آنجا پایین است.
انتقال از مادر به کودک
احتمال کمی وجود دارد که ویروس هپاتیت سی از مادر مبتلا به فرزند منتقل شود. این اتفاق در حدود 5 درصد موارد رخ می‌دهد. این باور وجود ندارد که این ویروس بتواند از طریق شیر از مادر به فرزند منتقل شود.
زخم سوزن
اگر سوزن متعلق به فردی مبتلا به هپاتیت سی، به طور اتفاقی به پوست شما بخورد احتمال مبتلا شدن شما پایین است. کارکنان بیماستان، پرستاران و تکنسین آزمایشگاه‌ها بیشتر در معرض ابتلا به هپاتیت سی هستند چون در ارتباط نزدیک و روزانه با خون و دیگر ترشحاتی هستند که ممکن است شامل خون هم باشند.
هپاتیت سی از چه راه هایی منتقل نمی‌شود
از راه‌های زیر شما به هپاتیت سی مبتلا نمی‌شوید:
- بوسیدن
- روابط اجتماعی همچون بغل کردن
- استفاده مشترک از ظروف آشپزخانه
- صندلی توالت
علائم بیماری هپاتیت سی در افراد مختلف
بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت سی هیچ علائمی ندارند و از ابتلای به آن بی‌خبر هستند. بعدا که آسیب بیشتری به کبدشان وارد شد، ممکن است علائمی از بیماری در آن‌ها ظاهر شود.
علائم اولیه
از هر چهار نفر تنها یک نفر در طول شش ماه اول ابتلا به هپاتیت سی، علائمی مشاهده می‌کنند. به این مرحله هپاتیت سی بحرانی می‌گویند. اگر علائم افزایش یابند، معمولا چند هفته پس از ابتلا به بیماری شروع به ظاهر شدن می‌کنند. علائم آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افزایش دمای بدن تا 38 درجه سانتی‌گراد و بالاتر
- خستگی
- بی‌اشتهایی
- شکم درد
- احساس بیمار بودن
حدود یک نفر از هر پنج نفری که علائم این بیماری را تجربه می‌کنند، زرد شدن چشم و پوست را هم خواهند داشت، به این وضعیت زردی یا یرقان می‌گویند. در حدود یک نفر از هر چهار نفری که به هپاتیت سی مبتلا می‌شوند، پس از چند ماه سیستم ایمنی بدن ویروس را از بین می‌برد و شخص دیگر علائم بیماری را نخواهد داشت مگر اینکه دوباره مبتلا شود. در موارد دیگر، ویروس تا سالهای زیادی در بدن باقی می‌ماند؛ به این وضعیت هپاتیت مزمن می‌گویند.
علائم ثانویه
علائم هپاتیت سی مزمن می‌تواند بسیار متنوع باشد. در برخی افراد علائم ممکن است بسیار نامحسوس باشد. در برخی دیگر هم ممکن است تاثیر چشمگیری روی زندگی‌شان بگذارد. همچنین علائم ممکن است برای مدتی طولانی ناپدید شوند و دوباره بازگردند. برخی از شایع‌ترین علائمی که افراد مبتلا به هپاتیت سی مزمن تجربه کرده‌اند شامل موارد زیر می‌شود:
- مداوم احساس خستگی داشتن
- درد مفاصل و ماهیچه‌ها
- احساس بیمار بودن
- مشکلاتی در حافظه کوتاه مدت، تمرکز کردن و انجام کارهای ذهنی سنگین همچون عملیات ریاضی به صورت ذهنی
- نوسان خلق
- افسردگی یا عصبانیت
- سوء هاضمه یا نفخ
- خارش پوست
- شکم درد
اگر بدون درمان رها شود، این بیماری نهایتا می‌تواند باعث ایجاد سیروز کبد (التهاب شدید کبد) شود. علائم سیروز شامل زردی، استفراغ خون، تیره بودن مدفوع، و تجمع مایعات در پاها یا شکم می‌باشد.
انواع روش های تشخیص بیماری هپاتیتC
اگر فکر می‌کنید در معرض ابتلا به هپاتیت سی بوده‌اید، انجام یک آزمایش ذهنتان را آرام خواهد کرد. اگر نتیجه آزمایش مثبت بود سریعا درمان را شروع کنید. جراحان عمومی، کلینیک‌های سلامت جنسی، کلینیک‌های مجاری تناسلی و ادراری یا کلینیک‌های درمان اعتیاد همگی آزمایش هپاتیت سی را انجام می‌دهند. هپاتیت سی معمولا با استفاده از دو نوع آزمایش خون تشخیص داده می‌شود: آزمایش آنتی‌بادی و آزمایش PCR. نتیجه آزمایش معمولا پس از دو هفته آماده می‌شود.
آزمایش آنتی‌بادی
آزمایش آنتی‌بادی با بررسی وجود آنتی‌بادی(پادتن) ویروس هپاتیت سی، تعیین می‌کند که آیا این ویروس وارد بدن شما شده است یا خیر. آنتی‌بادی‌ها توسط سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با میکروب‌ها تولید می‌شوند. تا ماه‌ها پس از مبتلا شدن، این آزمایش نتیجه مثبتی نشان نمی‌دهد چون زمان می‌برد تا بدن این آنتی‌بادی‌ها را تولید کند. اگر نتیجه آزمایش منفی است اما علائم بیماری را دارید یا احتمال می‌رود در معرض ابتلا به آن بوده باشید، توصیه می‌شود دوباره آزمایش را تکرار کنید. جواب آزمایش مثبت نشان دهنده این است که در دوره‌ای مبتلا بوده‌اید. لزوما به این معنا نیست که اکنون مبتلا هستید، چون ممکن است ویروس از بدنتان پاک شده باشد. تنها راه برای اینکه مشخص شود اکنون مبتلا هستید یا خیر، انجام آزمایش دومی است به نام آزمایش PCR.
آزمایش PCR
آزمایش خون PCR وجود فعلی ویروس در بدن را بررسی می‌کند از طریق تشخیص اینکه آیا ویروس در بدن در حال تکثیر است یا خیر. مثبت بودن نتیجه آزمایش به این معنا است که بدن ویروس را از بین نبرده است و بیماری به مرحله مزمن رسیده است.
آزمایش‌های بعدی
اگر هپاتیت سی در بدنتان فعال است، شما به یک متخصص ارجاع داده خواهید شد برای انجام آزمایشات بعدی و بررسی اینکه آیا کبد آسیب دیده است یا خیر. آزمایشاتی شامل:
- آزمایش‌های خون-این آزمایش‌ها آنزیم و پروتئین‌های مشخصی در خون را اندازه‌گیری می‌کنند که آسیب‌دیدگی یا تورم کبد را مشخص می‌کند.
- عکس‌برداری اولتراسوند- برای بررسی میزان سفتی کبد از امواج صوتی استفاده می‌شود، سفتی کبد نشان‌دهنده آسیب‌دیدگی آن است.متخصص می‌تواند در مورد انواع درمان‌های مورد نیاز با شما صحبت کند.
انواع داروهای موثر برای درمان بیماری هپاتیت سی
هپاتیت سی اغلب با مصرف دارو به مدت چند هفته قابل درمان است. اگر بیماری در مراحل اولیه (که با آن هپاتیت بحرانی می‌گویند) تشخیص داده شود، ممکن است نیازی به شروع بلافاصله درمان نباشد. در عوض باید پس از چند ماه آزمایش خون دیگری انجام دهید تا مشخص شود بدنتان ویروس را از بین برده است یا خیر. اگر بیماری تا چند ماه ادامه داشت (هپاتیت مزمن) معمولا توصیه می‌شود که درمان شروع شود. تا سالهای اخیر، درمان هپاتیت سی مزمن معمولا شامل مصرف داروهای زیر می‌شد:
- پگیلیتد اینترفرون-دارویی است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن برای حمله به ویروس می‌شود.
- ریباویرین-دارویی ضدویروسی است که مانع تکثیر ویروس می‌شود.
این داروها معمولا با هم مصرف می‌شدند، اما اکنون داروهای هپاتیت سی جدیدی موجوداند که در درمان هپاتیت سی موثرتر هستند. در بسیاری از موارد، ترکیبی از این داروهای جدید ممکن است بدون نیاز به پیگیلید اینترفرون و ریباویرین مصرف شوند. در پایین بیشتر در مورد این داروها بخوانید.
پگیلیتد اینترفرون و ریباویرین
پگیلیتد اینترفرون معمولا به عنوان تزریقی هفتگی استفاده می‌شود. می‌توانید خودتان یاد بگیرید و تزریق را در خانه انجام دهید. بسته به وضعیت شما، معمولا لازم است که به مدت 48 هفته این درمان ادامه یابد. ریباویرین به صورت کبسول، قرص و شربت موجود است. معمولا دو بار در روز همراه با غذا مصرف می‌شود. این دارو لازم است که در کنار پگیلیتد اینترفرون به مدت 48 هفته مصرف شود.
داروهای جدیدتر
امروزه برای درمان هپاتیت سی داروهای جدیدتری هم وجود دارند. برخی از این داروها در کنار پیگیلیتد اینترفرون و ریباویرین مصرف می‌شوند، اما در بیشتر موارد می‌توان آن‌ها را به تنهایی یا به صورت ترکیبی با دیگر داروهای جدید مصرف کرد. داروهایی شامل:
- سیمپرویر
- سوفوسبویر
- داکلاتاسویر
- ترکیبی از لدیپاسویر و سوفوسبویر
- ترکیبی از امبیتاسویر، پاریتاپرویر و ریتوناویر، مصرف با یا بدون داسابویر
- ترکیبی از سوفوسبویر و ولپاتاسویر
- ترکیبی از سوفوسبویر، ولپاتاسویر و وکسیلاپرویر
- ترکیبی از گلکاپرویر و پیبرنتاسویر
بسته به دارویی که مصرف می‌کنید، ژنوتیپ هپاتیت سی شما و میزان شدت بیماری، این داروها به صورت قرص به مدت 8 تا 48 هفته، روزی یک یا دو بار مصرف می‌شوند.
درمان چقدر موثر است؟
میزان تاثیرگذاری درمان هپاتیت سی به نوع ویروسی که به آن آلوده شده‌اید بستگی دارد. درمان ژنوتیپ 1 مشکل‌تر است و تا امروز هم کمتر از نصف بیماران مورد درمان قرار گرفته بهبود می‌یابند. با این حال، با وجود درمان‌های جدید امروزی، شانس بهبودی بسیار بالاتر رفته است. اکنون ترکیب قرص‌ها میزان بهبودی بیش از 90 درصد را دارا هستند. اگر ویروس از طریق درمان با موفقیت از بین رفت، لازم است بدانید که شما در برابر مبتلا شدن مجدد ایمن نیستید. یعنی برای مثال اگر پس از درمان به تزریق مواد مخدر ادامه دهید، ممکن است دوباره مبتلا شوید. اگر درمان موثر نبود، ممکن است دوباره تکرار شود، ادامه یابد و یا از ترکیب دیگری از داروها استفاده شود.
درمان حین بارداری
داروهای استفاده شده برای درمان هپاتیت سی به ویژه ریباویرین می‌توانند برای نوزاد متولد نشده خطرناک باشند و معمولا به هنگام بارداری مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. اگر زمان تشخیص بیماری باردار باشید، درمان معمولا تا پس از تولد نوزاد به تعویق می‌افتد. در غیر این صورت توصیه می‌شود که حین درمان، اقدامات پیشگیری از بارداری را انجام دهید و ممکن است لازم شود به صورت مرتب تست بارداری انجام دهید. اگر مرد هستید و ریباورین مصرف می‌کنید، نباید با زن باردار مقاربت داشته باشید مگر اینکه از کاندوم استفاده کنید. اگر همسر شما باردار نیست، باید مطمئن شوید که در طول درمان شما، اقدامات پیشگیری از بارداری صورت می‌گیرد. ممکن است لازم شود که همسرتان به صورت مرتب تست بارداری انجام دهد.
راه های پیشگیری از بیماری هپاتیت سی
اقداماتی هستند که می‌توانید برای پیشگیری از هپاتیت سی انجام دهید. کارهایی از قبیل:
- داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل
- مرتب ورزش کردن
- ترک مصرف الکل یا کاهش مصرف
- ترک سیگار
- اجازه ندهید کسی از مسواک یا تیغ اصلاح شما استفاده کند
- هیچگونه سرنگ یا سوزنی را به صورت اشتراکی استفاده نکنید.
“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”