[sbu_post_image]
دردی است که به علت ناراحتی روده است. البته دل پیچه بدون بیرون روی (اسهال) سببش گاهی رطوبتهایی است که بعلت کمی حرارت دفع نمی گردد و بادها و قرحه هایی از آن به وجود می آید. این عارضه گاه از خوردن غذاهای تند و گاه از صفرا به وجود می آید.
دل پیچه اصطلاحی است که برای توصیف علائم و نشانه های سوء هاضمه هایی که دلیل آشکاری ندارند، استفاده می شود و ” درد شکمی بدون زخم “، ” اختلال کارکردی هاضمه ” یا ” سوء هاضمه ی بدون زخم ” نیز نامیده می شود. دل پیچه، در بیین این اسامی از همه رایج تر است و می تواند برای مدت زیادی طول بکشد.
علائم و نشانه ها
این درد می تواند باعث علائم و نشانه هایی شود که به زخم های گوارشی شباهت دارد، مانند درد یا ناراحتی در قسمت بالایی شکم که اغلب با نفخ، آروغ و حالت تهوع همراه می شود.
از علائم دل پیچه، عفونت گوارشی و اسهال و استفراغ است. با توجه به اینکه عفونت گوارشی طیف وسیعی از بیماری های مرتبط به دستگاه گوارش را شامل می شود و براساس عامل بیماری که ویروس، باکتری یا انگل باشد، متفاوت است باید از هرگونه درمان خودسرانه پیشگیری و به پزشک مراجعه کرد.
کاهش وزن بخصوص در افراد مسن همیشه باید مورد توجه قرار بگیرد. به عنوان مثال اگر یک فرد ۶۰ ساله دچار دل پیچه و دردهای گاه به گاه در شکم است و روز به روز لاغرتر می شود، حتما باید به فکر بدخیمی روده بزرگ باشیم و بررسی های تشخیصی از جمله کولونوسکوپی را برایش در نظر بگیریم.
علل
دل پیچه در برخی افراد بسیار زیاد پیش می آید و همراه با نفخ و دفع گاز فراوان است. در این صورت، فرد مبتلا به بیماری است که به نام روده تحریک پذیر شناخته می شود. روده تحریک پذیر یا کولیت عصبی اگر چه بدخیم نیست، ولی بسیار آزاردهنده است و درمان آن در کنار دارو، پرهیز از خوردن داروهای محرک است.
در سنین بالا باید با احتیاط بیشتری علت دل پیچه بررسی شود. یک مرد یا زن ۶۰ ساله که سابقه این عارضه ندارد و حالا دردهای شکم سراغشان می آید باید حتما بررسی تخصصی شود بخصوص اگر اجابت مزاج نیز تغییر کرده باشد، یعنی اگر کسی روزی یک بار شکمش کار می کرد، حالا مثلا هر سه روز دفع مزاج دارد این فرد به بررسی های تشخیصی که سردسته آنها کولونوسکوپی است، نیاز دارد.
وجود خون در مدفوع از علائم خطر دیگر در دل پیچه است که بخصوص در سن بالا باید بررسی های تخصصی در نظر گرفته شود. اگرچه بواسیر یا هموروئید شایع ترین علت خونریزی های مدفوعی است، ولی به دلیل شیوع زیاد سرطان روده بزرگ هر گونه خونریزی مدفوعی نیازمند انجام کولونوسکوپی است تا پزشک از سلامت روده بزرگ مطمئن شود.
اگر چه درد شکم، تغییر اجابت مزاج و خونریزی مدفوعی علائم سه گانه سرطان روده بزرگ است، ولی باید به خاطر داشت ممکن است یک بیمار فقط دل پیچه و درد شکم داشته باشد و سایر علائم را نداشته باشد.
عفونت های گوارشی ویروسی در مدت کوتاهی همهگیر میشود و معمولا بعد از خوردن وعده غذایی بروز میکند. در مواردی که عامل عفونت ویروسی باشد از جمله علائم عفونت های گوارشی میتوان به دل درد، اسهال، تب و تهوع اشاره کرد. علائم این نوع عفونت معمولا طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت از بین میرود. در این مواقع معمولا تب خفیفی وجود دارد و نیازی به درمان آنتیبیوتیکی نیست و با جایگزین کردن مایعات و مقداری داروهایی که دل پیچه را کاهش میدهند بیمار بهبود پیدا میکند. نکته مهم این است که عفونت های گوارشی ویروسی خیلی زود به درمان جواب میدهد و فرد خیلی سریع بهبود مییابد.
درمان دل پیچه
مراقب خورد و خوراکتان باشید. بسیاری عفونت های گوارشی در فصل تابستان از طریق غذاها منتقل میشوند که لازم است در این زمان غذاها را با درپوش ایمن در یخچال نگهداری کنیم و از گرم و سرد کردن متعدد آنها بپرهیزیم.
فردی که دچار دل پیچه شده است باید تغذیه ساده داشته باشد. از آنجا که در اثر این عارضه فرد آب زیادی از دست میدهد حتما باید آب و املاحش را تامین کند تا به هیچ عنوان آب و املاح بدن کاهش پیدا نکند. به همین دلیل برای درمان این عارضه مصرف آب یا محلولهای اُ آر اس(O.R.S) یا دوغ و چای کمرنگ توصیه میشود. در مورد غذاها هم بهتر است غذای ساده مصرف شود. بهتر است غذاهایی که در آنها سس، ادویه و فلفل است استفاده نشود تا طول دل پیچه کوتاه و کنترل شود. افراد مبتلا به اسهال و استفراغ باید از مصرف غذاهای سنگین از جمله چربی، گوشت و… نیز تا ۴۸ ساعت پرهیز کنند.
بیمار مبتلا به این عارضه باید تا چند روز از کته ماست با دوغ بدون گاز خانگی و از روز چهارم یا پنجم از سوپ آبکی بدون حبوبات به عنوان غذا استفاده کند. یادتان باشد غذاهای جامد و سفت به هر شکلی میتواند دل پیچه را از نو آغاز کند.
در اکثریت مواردی که عامل ویروسی یا میکروبی وجود دارد، احتمال انتقال هم ممکن است. بهترین راه جلوگیری از اینکه فردی که اسهال خونی دارد یا علائم عفونت دستگاه گوارشی دارد این بیماری را به دیگران منتقل نکند، رعایت بهداشت فردی هم از طرف بیمار و هم از طرف خانواده است. تمامی عفونتهای گوارشی از طریق دهانی- مدفوعی قابل سرایت هستند. به این معنا که اگر شما یک بیمار مبتلا به دل پیچه هستید کافی است با دستان آلوده خود کمی میوه برای اعضای خانواده پوست بکنید یا به آنها در پخت غذا کمک کنید تا آنها را در کوتاهترین زمان در بیماری خود شریک کنید.
اگر به اسهال مسافران مبتلا شدید، برای جایگزینی آب، املاح و مواد معدنی از دست رفته تا حد امکان از مایعات سالم استفاده کنید. مصرف آب پرتقال، سیب یا سایر میوهها برای جایگزین کردن پتاسیم از دست رفته بسیار مفید است. به محض اینکه احساس کردید اشتهایتان باز شده، تغذیه را با غذاهای نرم و بدون چربی آغاز کنید تا دستگاه گوارش تان تحریک نشود. گفتنی است موز منبع غنی پتاسیم است و به کاهش دفع اسهال کمک میکند.
بیمار باید از مصرف نوشابه، کمپوت، آبمیوه مصنوعی و هر ماده شیرین دیگری که دفع آب را افزایش میدهد، خودداری کنند. بدن فردی که دچار دل پیچه، اسهال و استفراغ شده به جز آب، الکترولیتها از جمله سدیم، کلر، پتاسیم و… را نیز از دست میدهد که برای جبران آن بهتر است از آبمیوه خانگی مانند آب گوجه فرنگی، آب هویج و… استفاده شود. در عفونت های گوارشی مصرف آبمیوههای آماده به هیچوجه توصیه نمیشود چون اسمولاریته بالاتری دارد و این باعث میشود اسهال بدتر شود. اگر قرار است فرد از آبمیوه استفاده کند باید از آبمیوه طبیعی استفاده کند که البته آن هم باید با آب رقیق شده و بعد استفاده شود.
برای رفع دل پیچه بیشتر از ۸ لیوان در روز آب بخورید مصرف ۸ لیوان آب در روزهای معمولی الزامی است اما در حال حاضر که گرمای هوا بیش از حد است اگر فرد مدام خارج از منزل بوده و تعریق زیادی داشته باشد، باید برای جلوگیری از دل پیچه بیشتر از ۸ لیوان آب بنوشند. بهترین جایگزین برای رفع تشنگی آب است اما فیبر هم آب مورد نیاز را در خود نگه میدارد و با مصرف میوه و سبزی تازه حاوی فیبر در تابستان آب در معده جذب نمیشود و در روده بزرگ جذب و به بدن باز میگردد بنابراین از طریق مصرف میوه هم میتوان میزان مایع مورد نیاز بدن را در تابستان تامین کرد.
برای آشنایی با ” دل درد ” بر روی لینک کلیک کنید.
منبع: بیتوته. آفتاب. پارسی طب. دکتر سلام. ویستا
