علت استفراغ خونی

استفراغ خونی معمولاً نشانه ی خونریزی از دستگاه گوارش در بالای لیگامان تریتس (Treitz) است. در صورتی که حجیم باشد (500 تا هزار میلی لیتر خون) ممکن است تهدید کننده حیات باشد. استفراغ با رگه های خون یا قرمز روشن، نشانه خونریزی اخیر است. استفراغ تیره یا قهوه ای یا قرمز تیره، نشانه خون مانده در معده یا خون نسبتاً هضم شده است.

اقدامات فوری: اگر بیمار خونی با حجم زیاد دارد، علائم حیاتی را ثبت کنید. اگر به علائم شوک پی بردید بیمار را در وضعیت خوابیده به پشت قرار داده و پاهایش را بالا نگه دارید. یک راه سیاه رنگی بزرگ برای جایگزینی فوری مایعات فراهم کنید یک نمونه خون برای تعیین نوع گروه خونی و بررسی سازگاری خون، تعیین سطح هموگلوبین و هماتوکریت تهیه و به آزمایشگاه بفرستید. اکسیژن تجویز کنید. اندوسکوپی فوری ممکن است برای تعیین منشاء خونریزی لازم باشد. لوله بینی- معده ای برای ساکشن ترشحات یا شستشوی معده با آب یخ نصب کنید.

تشخیص

درباره زمان شروع، مقدار، رنگ و تداوم استفراغ خونی (Hematemesis) سؤال کنید. درباره مشخصات مدفوع سؤال کنید. درباره تهوع، نفخ، اسهال یا ضعف سؤال کنید. تاریخچه پزشکی بیمار را درباره زخم ها، اختلالات کبدی یا انعقادی ثبت کنید. درباره مصرف الکل سؤال کنید. تاریخچه ی دارویی بیمار شامل: مصرف آسپرین و سایر داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی را ثبت کنید.

بررسی جسمی: بیمار را از نظر ابتلا به کاهش فشار خون وضعیتی بررسی کنید. سایر علائم حیاتی را ثبت کنید. غشاهای محیطی، حلق، بینی و پوست را از نظر علائم خونریزی مشاهده کنید. شکم را جهت بررسی حساسیت، درد یا توده لمس کنید. به بزرگی غدد لنفاوی توجه کنید.

علل

1- سیاه زخم (گوارشی): علائم و نشانه ها ممکن است شامل: استفراغ خونی، درد شکمی و اسهال خونی شدید باشد. یافته های زودرس شامل: بی اشتهایی، تهوع، استفراغ و تب است.

2- اختلالات انعقادی: خونریزی از دستگاه گوارش و استفراغ خونی متوسط تا شدید ممکن است رخ دهد. سایر یافته ها شامل: خونریزی از بینی و خونمردگی است.

3- تومور بدخیم مری: استفراغ خونی یک علامت دیررس است و با درد مداوم قفسه سینه که به پشت منتشر می شود همراه است. سایر علائم و نشانه ها شامل: احساس پری زیر جناغ، اختلال شدید در بلع، تهوع، استفراغ همراه با آسپیراسیون و برگشت مواد غذایی در شب و خلط خونی، تب، سکسکه، گلوی زخمی، مدفوع قیری رنگ و بوی بد تنفس است.

4- آسیب مری به وسیله ی مواد سوزاننده: استفراغ خونی همراه با درد ناحیه اپیگاستر و درد قفسه سینه در جلو یا پشت جناغ که هنگام بلع تشدید می شود.

5- پارگی مری: شدت استفراغ خونی با عامل ایجاد کننده پارگی بستگی دارد. درد شدید پشت جناغ، اپیگاستر، گردن یا کتف همراه با ادم قفسه سینه و گردن رخ می دهد. سایر یافته ها شامل: کریپتاسیون زیر جلدی در دیواره ی قفسه سینه و گودی فوق ترقوه و گردن و علائم زجر تنفسی می باشد.

6- پارگی واریس مری: یک وضعیت تهدید کننده حیات است. استفراغ با زمینه ی قهوه ای یا حجیم و قرمز روشن ممکن است رخ دهد. سایر نشانه ها شامل: علائم شوک، اتساع شکمی و مدفوع قیری یا مدفوع خونی بدون درد می باشد. مقدار آن از نشت خفیف تا خونریزی شدید از رکتوم متغیر است.

7- تومور بدخیم معده: استفراغ بدون درد، قرمز روشن یا قهوه ای تیره یک علامت دیررس است. یافته های مربوطه شامل: ناراحتی قسمت فوقانی شکمی، بی اشتهایی، تهوع خفیف، سوءهاضمه مزمن که با آنتی اسید تسکین نمی یابد و با خوردن غذا بدتر می شود. یافته های دیررس شامل: خستگی، ضعف، کاهش وزن، احساس پری، مدفوع قیری رنگ، تغییر عادات روده ای و علائم سوء تغذیه می باشد.

8- التهاب حاد معده: استفراغ خونی و مدفوع قیری رنگ شایع ترین علائم هستند. سایر یافته ها شامل: درد خفیف اپیگاستر، تهوع، تب، ناخوشی و از دست دادن حجم زیاد خون و علائم شوک است.

9- لیومیومای دستگاه گوارش: استفراغ خونی احتمالاً با اختلال در بلع و کاهش وزن همراه است.

10- سندرم مالوری ویس: استفراغ خونی و مدفوع قیری رنگ ممکن است رخ دهد. علائم شوک با خونریزی شدید همراه است.

11- زخم گوارشی: استفراغ خونی ممکن است رخ دهد. سایر یافته ها شامل: مدفوع قیری رنگ یا مدفوع خونی، لرز، تب و علائم شوکی می باشد.

12- سایر علل: درمان ها: جراحی بینی یا حلق و لوله گذاری بینی معده ای یا داخل تراشه ای که با ضربه همراه است ممکن است باعث استفراغ خونی شود.

درمان استفراغ خونی

مراقبت های پرستاری:  علائم حیاتی را اندازه گرفته و علائم شوک را جستجو کنید. مدفوع را از نظر خون مخفی بررسی کنید. با دقت جذب و دفع مایعات را ثبت کنید. بیمار را روی تخت استراحت در وضعیت نیمه نشسته قرار دهید. ساکشن را نزدیک تخت بیمار قرار دهید و در صورت لزوم از آن استفاده کنید. مکرراً بهداشت دهان را رعایت کنید. طبق دستور پزشک یک داروی مسدودکننده گیرنده هیستامینی نوع دو به صورت داخل وریدی تزریق کنید. وازوپرسین ممکن است برای توقف خونریزی از واریس ها لازم باشد.

نکاتی راجع به کودکان: این عارضه ممکن است با خورددن اجسام خارجی مرتبط باشد. بیماری خونریزی دهنده و زخم سطحی مری ممکن است باعث استفراغ خونی در شیرخواران شود.

نکاتی راجع به سالمندان: استفراغ خونی ممکن است به دلیل وجود ناهنجاری های عروقی، فیستول بین آئورت و روده یا تومور بدخیم دستگاه گوارش فوقانی باشد. بیماری مزمن انسدادی ریه، نارسایی مزمن کبد یا کلیه و استفاده طولانی مدت از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی فرد سالمند را برای خونریزی از زخم ها مستعد می کند.

آموزش به بیمار

غذاها و مایعاتی را که بیمار باید از آن اجتناب کند را تشریح کنید. بر اهمیت اجتناب از مصرف الکل تأکید کنید.