لاپاراسکوپی: دانستی های لازم درباره قبل و بعد لاپاراسکوپی

لاپاراسکوپی که با نام لاپاراسکوپی یا لاپراسکوپ تشخیصی نیز شناخته می‌شود، یک روش تشخیصی جراحی است که برای معاینه اندام‌های داخل شکم استفاده می‌شود. این یک روش کم خطر و کم خطر است که فقط نیاز به ایجاد برش‌های کوچک دارد. در لاپاراسکوپی از ابزاری به نام لاپاروسکوپ برای بررسی اندام‌های شکمی استفاده می‌شود. لاپاروسکوپ یک لوله بلند و باریک است که دارای نور پرتوان و یک دوربین با وضوح بالا در قسمت جلویی می‌باشد. ابزار از طریق برش ایجاد شده در دیواره شکم وارد می‌شود. همان‌طور که در طول ناحیه حرکت می‌کند، دوربین تصاویر را به یک مانیتور ویدئویی می‌فرستد. لاپاراسکوپی به پزشک شما اجازه می‌دهد تا به صورت بلادرنگ و بدون جراحی باز، داخل بدن شما را ببیند. پزشک همچنین می‌تواند در طی این روش نمونه‌های بیوپسی را از ناحیه مورد نظر به دست آورد.

چرا لاپاراسکوپی انجام می‌شود؟

لاپاراسکوپی اغلب برای شناسایی و تشخیص منبع درد لگن یا شکم استفاده می‌شود. این روش معمولاً وقتی انجام می‌شود كه دیگر روش‌های غیر تهاجمی نمی‌توانند كمكی به تشخیص کنند. در بسیاری از موارد، مشکلات شکمی را می‌توان با تکنیک‌های تصویربرداری همچنین مانند موارد زیر تشخیص داد:

• سونوگرافی که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از بدن استفاده می‌کند
• سی تی اسکن، که مجموعه‌ای از پرتوهای ویژه ایکس است که تصاویر مقطعی از بدن را می‌گیرد
• اسکن MRI که از آهن ربا و امواج رادیویی برای تولید تصاویر از بدن استفاده می‌کند

لاپراسکوپی وقتی انجام می‌شود که این آزمایش‌ها اطلاعات و دیدی کافی برای تشخیص نداشته باشند. این روش همچنین ممکن است برای گرفتن بیوپسی یا نمونه‌ای از بافت اندام بخصوصی در شکم استفاده شود. پزشک شما ممکن است لاپاراسکوپی را برای معاینه اندام‌های زیر توصیه کند:

• آپاندیس
• کیسه صفرا
• کبد
• لوزالمعده
• روده کوچک و روده بزرگ (کولون)
• طحال
• معده
• اندام‌های لگن یا اندام‌های تولیدمثل

با مشاهده این مناطق با لاپاروسکوپ، پزشک شما بیماری‌های زیر می‌تواند تشخیص دهد:

• توده یا تومور شکمی
• مایع موجود در حفره شکم
• بیماری کبد
• اثربخشی برخی از درمان‌ها
• درجه پیشرفت یک سرطان بخصوص

همچنین، پزشک شما است بتواند بلافاصله پس از تشخیص، مداخله‌ای را برای معالجه بیماری شما انجام دهد.

لاپراسکوپی چه خطراتی دارد؟

شایع‌ترین خطرات مرتبط با لاپاراسکوپی شامل خونریزی، عفونت و آسیب به اندام‌های شکم می‌باشند. اگرچه این موارد نادر هستند. پس از عمل، باید مراقب علائم عفونت باشید. در صورت مشاهده‌ی هر گونه علائم زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

• تب یا لرز
• درد شکم که با گذشت زمان شدیدتر می‌شود
• قرمزی، تورم، خونریزی یا ترشح مایع در محل برش
• حالت تهوع یا استفراغ مداوم
• سرفه مداوم
• تنگی نفس
• عدم توانایی در ادرار کردن
• احساس سبکی سر

خطر آسیب به اندام‌هایی که در طی لاپاراسکوپی مورد بررسی قرار می‌گیرند، خیلی کم است. در صورت سوراخ شدن اندام، ممکن است خون و مایعات دیگری به بدن شما نشت کنند. در این حالت، برای ترمیم آسیب به عمل جراحی دیگری احتیاج خواهد بود. خطراتی که احتمال آن‌ها بسیار کمتر است عبارت‌اند از:

• عوارض ناشی از بیهوشی عمومی
• التهاب در دیواره شکم
• لخته خون که می‌تواند به ست لگن، پاها یا ریه‌های شما حرکت کند

چگونه می‌توانیم برای انجام عمل لاپاراسکوپی آماده شویم؟

باید به پزشک خود در مورد هر گونه دارویی که مصرف می‌کنید اطلاع دهید. پزشک به شما خواهد گفت که قبل و بعد از عمل چگونه باید آن‌ها را مصرف کنید.

وی ممکن است دوز داروهایی را که می‌تواند بر نتیجه‌ی لاپاراسکوپی تأثیر بگذارد، تغییر دهد. این داروها شامل موارد زیر است:

• داروهای ضد انعقاد، مانند داروهای رقیق کننده خون
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، از جمله آسپرین (Bufferin) یا ایبوپروفن (Advil, Motrin IB)
• داروهای دیگری که در لخته شدن خون تأثیر دارند
• مکمل‌های گیاهی یا غذایی
• ویتامین K

اگر باردار هستید یا فکر می‌کنید که ممکن است باردار باشید، باید به پزشک خود بگویید. این کار خطر آسیب دیدن کودک در حال رشد شما را کاهش می‌دهد. قبل از لاپاراسکوپی، پزشک ممکن است آزمایش خون، ادرار، آزمایش الکتروکاردیوگرام (EKG یا ECG) و عکس رادیولوژی از قفسه سینه را توصیه کند. همچنین ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری خاصی را از جمله سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا اسکن MRI انجام دهد

این آزمایش‌ها می‌توانند به پزشک کمک کنند تا ناهنجاری تحت بررسی را در طول لاپراسکوپی بهتر درک شود. نتایج این آزمایش‌ها همچنین یک راهنمای تصویری در قسمت داخلی شکم تان را به پزشک ارائه می‌دهند. این کار می‌تواند تأثیر لاپاراسکوپی را بهبود بخشد. شاید لازم باشد که حداقل هشت ساعت قبل از لاپاراسکوپی از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. همچنین باید با یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود هماهنگ کنید تا شما را همراهی کند و پس از انجام عمل به خانه برساند. لاپاراسکوپی اغلب با استفاده از بیهوشی عمومی انجام می‌شود که می‌تواند چندین ساعت پس از عمل باعث خواب آلودگی و عدم توانایی رانندگی بیمار شود.

لاپاراسکوپی چگونه انجام می‌شود؟ 

لاپاراسکوپی معمولاً به صورت یک روش سرپایی انجام می‌شود. این بدان معنی است که شما قادر خواهید بود همان روز عمل به خانه برگردید. این عمل می‌تواند در بیمارستان یا یک مرکز جراحی سرپایی انجام شود.

• برای این نوع جراحی، به احتمال زیاد بیهوشی عمومی انجام می‌شود؛ یعنی اینکه شما در طول عمل خواب خواهید بود و هیچ دردی احساس نخواهید کرد. برای انجام بیهوشی عمومی، یک لاین داخل وریدی (IV) در یکی از رگ‌های شما ایجاد می‌شود. از طریق IV، متخصص بیهوشی شما می‌تواند داروهای خاصی به شما بدهد و همچنین با وارد کردن مایعات، بدن شما را هیدراته می‌کند (دارای آب کافی نگه می‌دارد).
• در بعضی موارد به جای بی‌هوشی عمومی، از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود. یک بی‌حس کننده‌ی موضعی منطقه را بی‌حس می‌کند، بنابراین حتی اگر در حین عمل بیدار شوید، هیچ دردی نخواهید داشت.
• در طی لاپاراسکوپی، جراح برشی را در زیر ناف ایجاد و سپس یک لوله کوچک به نام یک کانولا وارد می‌کند. از لوله‌ی کانولا برای باد کردن شکم شما با گاز دی‌اکسید کربن استفاده می‌شود. این گاز به پزشک اجازه می‌دهد تا با وضوح بیشتری اندام‌های شکمی‌تان را ببیند.
• پس از پر باد شدن شکم، جراح لاپاروسکوپ را از طریق برش وارد می‌کند. دوربين متصل به لاپاروسكوپ، تصاوير را بر روي يك صفحه نمايش می‌دهد و باعث می‌شود اندام شما به صورت بلادرنگ (در همان لحظه) مشاهده شود.
• تعداد و اندازه بریدگی‌ها بستگی به این دارد که جراح شما سعی در تائید و تشخیص یا رد کردن چه بیماری‌های بخصوصی دارد. به طور کلی یک تا چهار برش که طول هر کدام بین 1 تا 2 سانتی‌متر است، ایجاد می‌شود. این برش‌ها اجازه می‌دهند تا ابزارهای دیگر وارد بدن شوند. به عنوان مثال، جراح ممکن است برای انجام بیوپسی نیاز به استفاده از ابزار جراحی دیگری داشته باشد. در طی بیوپسی، یک نمونه کوچک از بافت از اندام گرفته می‌شود تا مورد آزمایش و ارزیابی قرار گیرد.
• پس از انجام عمل، ابزارها خارج می‌شوند. سپس برش‌های شما با بخیه یا نوار چسب‌های مخصوص جراحی بسته می‌شوند. سپس بانداژی بر روی برش‌ها قرار داده می‌شود.

بهبودی پس از لاپاراسکوپی چه مدت طول می‌کشد؟ 

پس از پایان جراحی لاپراسکوپی، چند ساعت قبل از ترخیص از بیمارستان تحت نظر قرار خواهید گرفت. علائم حیاتی شما، از جمله تنفس و ضربان قلب، به دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد. پرسنل بیمارستان همچنین عوارض جانبی بیهوشی یا عمل جراحی را بررسی می‌کنند و همچنین خونریزی طولانی مدت را کنترل می‌کنند. زمان ترخیص شما از بیمارستان متفاوت خواهد بود و به شرایط زیر بستگی دارد:

• وضعیت بدنی کلی شما
• نوع بیهوشی مورد استفاده
• واکنش بدن شما نسبت به عمل جراحی

در بعضی موارد، شما ممکن است مجبور شوید که یک شب را در بیمارستان بمانید.

بعد از عمل 

اگر بیهوشی عمومی دریافت کرده باشید، یکی از اعضای خانواده یا دوست شما باید همراهتان باشد تا شما را به خانه ببرد. از بین رفتن اثرات بیهوشی عمومی معمولاً چند ساعت طول می‌کشد، بنابراین رانندگی پس از انجام عمل خطرناک است.

در روزهای بعد از لاپاراسکوپی، در مناطقی که برش ایجاد شده است، ممکن است احساس دردی متوسط ​​ داشته باشید. هرگونه درد یا ناراحتی باید طی چند روز بهبود یابد. پزشک ممکن است برای تسکین درد، دارو تجویز کند. همچنین درد شانه بعد از عمل امری معمول است. این درد معمولاً به خاطر گاز دی اکسید کربن است که برای باد کردن شکم شما برای ایجاد فضای کار برای ابزارهای جراحی استفاده می‌شود. گاز می‌تواند دیافراگم شما را تحریک کند که عصب‌هایی را با شانه مشترک دارد. همچنین ممکن است باعث نفخ شود. درد و ناراحتی باید ظرف دو روز از بین برود.

معمولاً می‌توانید طی یک هفته کلیه فعالیت‌های عادی‌تان را از سر بگیرید. حدود دو هفته پس از لاپاراسکوپی برای معاینات بعد از عمل به پزشک خود مراجعه کنید. در اینجا به مواردی اشاره می‌کنیم که می‌توانید برای اطمینان از روند صحیح بهبودی‌تان انجام دهید:

• به‌منظور کاهش خطر لخته شدن خون، محض اینکه قادر شدید فعالیت سبک را به شروع کنید.
• بیشتر از وقت‌های معمول بخوابید.
• برای رفع درد گلو از قرص‌های مکیدنی گلو استفاده کنید.
• لباس آزاد و گشاد بپوشید.

نتایج لاپاراسکوپی 

اگر بیوپسی انجام شود، یک پاتولوژیست (آسیب شناس) آن را معاینه می‌کند. پاتولوژیست یک پزشک متخصص در تجزیه‌وتحلیل بافت است. گزارشی که در مورد نتایج به دست آمده، به پزشک شما ارسال می‌شود. نتایج نرمال به دست آمده از لاپاراسکوپی نشانگر عدم وجود خونریزی شکمی، فتق و انسداد روده است. همچنین این بدان معنی است که همه اندام شما سالم است.

نتایج غیرطبیعی به دست آمده از لاپراسکوپی نشان دهنده شرایط خاصی است، از جمله:

• چسبندگی یا زخم‌های جراحی
• فتق
• آپاندیست، التهاب روده‌ها
• فیبروم یا توده‌های غیرطبیعی در رحم
• کیست یا تومورها
• سرطان
• کوله سیستیت، التهاب کیسه صفرا
• آندومتریوز، اختلالی که در آن بافت تشکیل دهنده پوشش رحم در خارج از رحم رشد می‌کند
• آسیب یا جراحت به اندامی بخصوص
• بیماری التهابی لگن، عفونت اندام تولید مثل

پزشک برای بررسی نتایج، نوبت ویزیتی را برای شما در نظر می‌گیرد. اگر یک وضعیت پزشکی جدی پیدا شد، وی در مورد گزینه‌های درمانی مناسب با شما صحبت خواهد کرد و برنامه‌ای را برای رسیدگی به آن بیماری ارائه می‌دهد.