بایگانی دسته ی زخم معده

رفلاکس معده یا ترش کردن معده، سوزشی است که در قفسه‌ی سینه و درست پشت استخوان جناغ احساس می‌شود. این عارضه، مشکل شایعی است که اکثر مردم در برخی از مواقع از آن رنج می‌برند و در صورت لزوم به شیوه‌ای مؤثر به کمک دارو قابل درمان است. با این حال در صورتیکه این مشکل مرتباً اتفاق بیافتد، می‌تواند نشانگر در جریان بودن یک مشکل جدی پزشکی باشد. نوع مزمن این بیماری با سوزش‌های مکرر سر دل همراه است. باید توجه داشت که اگر این بیماری بدون درمان رها شود، عوارض آن می‌توانند بسیار شدید و حتی دائمی باشند.

بیماری رفلاکس معده (GERD) چیست؟

اگر چه واژه‌ی ترش کردن برای توصیف بسیاری از مشکلات گوارشی به کار می‌رود، با این حال در اصطلاح پزشکی، این مسئله در واقع به عنوان نشانه‌ای از بیماری ریفلکس معده شناخته می‌شود. در این حالت، اسید معده از معده به مری بازگشت یا اصطلاحاً ریفلکس می‌کند و احساس ناملایمی مانند سوزش را در ناحیه‌ی بین دنده‌ها و یا درست زیر گردن ایجاد می‌کند. ممکن است این احساس در سرتاسر قفسه‌ی سینه و درون گردن و گلو گسترش یابد. بسیاری از بزرگسالان این احساس سوزش زننده‌ را حداقل یک بار در ماه تجربه می‌کنند. دیگر نشانه‌های این عارضه می‌تواند شامل حالت تهوع یا استفراغ، اشکال در بلع و سرفه‌های مزمن یا خس‌خس باشد.

عوامل ایجاد رفلاکس معده

زمانی که شما غذا می‌خورید، ماده‌ی غذایی از مسیری به نام مری از دهان به معده‌ی شما منتقل می‌شود.در منتهی‌الیه پایین مری عضله‌ای حلقوی با نام اسفنکتر تحتانی مری (LES) قرار دارد. این عضله مانند شیری یکطرفه عمل کرده و اجازه‌ی عبور مواد غذایی به معده را می‌دهد و در حالت طبیعی، بلافاصله پس از آن بسته می‌شود تا از بازگشت مواد داخل معده، که دارای محتویاتی اسیدی هستند، به مری جلوگیری کند. مشکل ریفلکس زمانی روی می‌دهد که این عضله‌ی حلقوی به درستی عمل نکند و مواد اسیدی امکان راه یافتن به مری را پیدا کنند و منجر به سوختن بخش پایینی آن شوند. این مسئله منجر به تحریک و التهاب مری و در نتیجه بروز مشکل ریفلکس معده و نهایتاً آسیب به مری خواهد شد. گاهی برخی از بیماران به شرایطی دچار می‌شوند که در آن سلول‌های جداره‌ی پایین مری تغییر می‌کنند. این حالت مری بارت نامیده می‌شود. این مشکل از این جهت که می‌تواند خطر ایجاد سرطان مری را افزایش دهد، بسیار حائز اهمیت می‌باشد.

آنچه منجر به رفلاکس معده می‌شود

برخی از افراد به‌طور طبیعی با یک عضله‌ی اسفنکتر ضعیف به دنیا می‌آیند. برای برخی دیگر، مصرف مواد غذایی چرب و تند، استفاده از انواع خاصی از داروها، پوشیدن لباس‌های تنگ، کشیدن سیگار، نوشیدن الکل، انجام ورزش‌های شدید و یا تغییرات شدید وضعیت بدن (در هنگام خم شدن یا دراز کشیدن) می‌تواند باعث شل شدن این عضله و در نهایت ریفلکس معده شود. در بسیاری از بیمارانی که از مشکل ریفلکس معده رنج می‌برند، عارضه‌ی فتق هیاتال نیز مشاهده می‌شود. در این حالت، بخش بالایی معده متورم شده و بالاتر از دیاگرام و داخل حفره‌ی سینه قرار می‌گیرد. این پدیده به پیشرفت مشکل ریفلکس اسید معده کمک می‌کند. معمولاً انجام جراحی برای رفع مشکل ریفلکس معده، این مشکل را نیز بر طرف می‌کند.

درمان رفلاکس معده

معمولاً مشکل ریفلکس معده تدریجاً طی سه مرحله‌ی درمان سوزش معده می‌شود:

تغییر سبک زندگی

اگر به طور مکرر سوزش سر دل یا سایر علائم رفلاکس معده را تجربه می‌کنید، ممکن است لازم باشد موارد زیر را امتحان کنید:

کم و آهسته بخورید

هنگامی که معده بسیار پر است، می‌تواند فشار بیشتری به مری وارد کند. اگر برای شما قابل اجرا باشد، ممکن است بتوانید وعده‌های غذایی کوچک و بیشتر را به جای سه وعده بزرگ روزانه مصرف کنید.

از خوردن برخی غذاها اجتناب کنید

در گذشته به افرادی که دارای رفلاکس مری بودند، دستور داده می‌شد که همه، به جز غذاهای مورد نیاز را از رژیم‌های غذایی خود حذف کنند. اما دیگر اینگونه نیست. ما از روزهایی که شما مجاز نبودید چیزی بخورید رد شده‌ایم. اما هنوز هم برخی از غذاها وجود دارند که احتمال ابتلا به رفلاکس مری را بیشتر از سایرین دارند، از جمله نعنا، غذاهای چرب، غذاهای پرادویه، گوجه فرنگی، پیاز، سیر، قهوه، چای، شکلات. اگر به طور مرتب هر یک از این غذاها را می‌خورید ، ممکن است سعی کنید آن‌ها را از برنامه غذایی خود حذف کنید تا ببینید آیا انجام این کار ریفلاکس شما را کنترل می‌کند یا خیر و سپس آن‌ها را یک به یک به رژیم غذایی خود اضافه کنید.

نوشیدنی‌های گازدار ننوشید

آن‌ها شما را آزار می‌دهند، زیرا اسید به مری می‌فرستد. به جای آب گازدار، آب معمولی بنوشید.

از دراز کشیدن بعد غذا بپرهیزید

هنگام ایستادن یا حتی نشستن، گرانش به تنهایی باعث می‌شود اسید در معده نگه داشته شود. بهتر است سه ساعت قبل از رفتن به رختخواب شام بخورید. این یعنی چرت نزدن بعد از ناهار و دیر نخوردن شام یا میان وعده‌های نیمه شب.

خیلی سریع حرکت نکنید

چند ساعت بعد از غذا از ورزش شدید خودداری کنید. یک قدم زدن آرام بعد از شام خوب است، اما تمرین شدیدتر، به ویژه اگر مستلزم خم شدن باشد، می‌تواند اسید معده را به مری شما بفرستد.

هنگام خوابیدن باید شیب داشته باشید

در حالت ایده آل، سر شما باید 6 تا 8 اینچ بالاتر از پاهای شما باشد. شما می‌توانید با استفاده از بالش‌های فوق العاده بلند که کمر شما را در تختخواب پشتیبانی می‌کند، به این هدف برسید.

توصیه می‌شود وزن خود را کاهش دهید

با افزایش وزن، ساختار عضلانی که از اسفنکتر پایین مری پشتیبانی می‌کند، گسترش می‌یابد و فشارهایی که اسفنکتر را بسته نگه می‌دارد، کاهش می‌یابد. این امر منجر به رفلاکس و سوزش قلب می‌شود.

اگر سیگار می‌کشید، ترک کنید

نیکوتین ممکن است اسفنکتر پایین مری را شل کند.

داروهای خود را بررسی کنید

برخی از داروها از جمله استروژن بعد از یائسگی، داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای و مسکن‌های ضد التهابی می‌توانند اسفنکتر را شل کنند، در حالی که برخی دیگر بویژه بیس فسفونات‌ها مانند آلندرونات (Fosamax) ،ibandronate (Boniva) یا رزدرونات (Actonel)، که برای افزایش تراکم استخوان ساخته می‌شوند، می‌توانند مری را تحریک کنند.

دارودرمانی

در صورتیکه پس از تغییر در سبک زندگی، علائم کماکان باقی بمانند، ممکن است به انجام دارودرمانی نیاز شود. داروهای آنتی‌اسیدی، اسید معده را خنثی می‌کنند و قادرند میزان تولید اسید معده را نیز کاهش دهند. مصرف این داروها در تسکین علائم مؤثر خواهد بود. مصرف برخی از داروهای دیگر نیز می‌تواند در کاهش التهاب مری مؤثر باشد. باید دقت داشت که مصرف این داروها با مشورت با پزشک یا جراح صورت بگیرد.

جراحی

در صورت بروز عوارض جدی رفلاکس مری ممکن است جراحی توصیه شود. به عنوان مثال، اسید معده می‌تواند باعث التهاب مری شود. این ممکن است منجر به خونریزی یا زخم شود. زخم‌های ناشی از آسیب بافتی می‌تواند حرکات مری را محدود کرده و بلع را مشکل کند.

جراحی برای رفلاکس مری معمولاً آخرین راه حل است. پزشک شما ابتدا سعی خواهد کرد علائم شما را با تغییر در رژیم غذایی و شیوه زندگی خود مدیریت کند. این به بیشتر افراد مبتلا به این بیماری کمک می‌کند. اگر این کارها سبب بهبودی شما نشد، پزشکان مصرف داروها را توصیه می‌کنند. اگر این مراحل نیز علائم شما را تسکین ندهد، پزشک جراحی را در نظر خواهد گرفت. همچنین ممکن است برای جلوگیری از مصرف طولانی مدت داروها، جراحی را در نظر گرفته شود.

چندین گزینه جراحی وجود دارد که ممکن است به تسکین علائم رفلاکس مری و مدیریت عوارض آن کمک کند. برای راهنمایی در مورد بهترین روش برای مدیریت مشکل خود با پزشکتان صحبت کنید.

فوندوپلاستی

این روش درمانی جراحی استاندارد برای رفلاکس مری است. این عمل که تازنی بالای معده هم نامیده می‌شود، این اسفنکتر را محکم و تقویت می‌کند. در این عمل قسمت فوقانی معده به اطراف قسمت بیرونی مری دوخته می‌‌شود تا اسفنکتر تقویت شود.

فوندوپلاستی می‌تواند به شکل یک عمل جراحی باز انجام شود. در طی عمل جراحی باز، جراح برای دسترسی به مری برش بلندی در معده شما ایجاد می‌کند. همچنین می‌تواند به صورت جراحی لاپاروسکوپی انجام شود. این نوع جراحی شامل چندین برش کوچکتر است و از ابزارهای کوچکی استفاده می‌شود تا روند تهاجمی کمتری داشته باشد.

آماده شدن برای این عمل جراحی مانند هر نوع عمل جراحی معمولی است. این شامل موارد زیر است:

• داشتن یک رژیم مایع از 1-2 روز قبل از عمل
• نخوردن غذا در روز عمل
• یک روز قبل از عمل برای پاک کردن روده خود از یک داروی تجویز شده استفاده کنید.

از پزشک خود بخواهید که دستورالعمل‌های خاص آماده سازی را به شما بگوید، زیرا ممکن است با توجه به سابقه پزشکی فردی شما این مورد متفاوت باشد.

این نوع جراحی به طور کلی از میزان موفقیت بسیار خوبی در دراز مدت برخوردار است.

TIF  عمل فوندوپلاستی معده بدون برش

این روش هنگامی استفاده می‌شود که فوندوپلاستی باز مناسب نباشد. در این حالت سدی بین معده و مری ایجاد می‌شود. این سد مانع از رفلاکس اسید معده می‌شود.

این روش نیازی به برش ندارد. وسیله ای به نام EsophyX از طریق دهان شما وارد می‌شود. از آنجا که نیازی به برش ندارد می‌تواند گزینه خوبی برای افراد مبتلا به رفلاکس مری باشد. اگر داروها بیماری شما را تسکین نمی‌دهند، اما اگر شما جراحی تهاجمی را نمی‌خواهید، ممکن است این گزینه مورد ترجیح شما باشد.

آماده سازی برای این عمل جراحی شبیه به روش آماده سازی فوندوپلاستی است، اما ممکن است به همان مراحل نیاز نداشته باشد. در مورد آماده سازی مناسب با پزشک خود مشورت کنید.

روش نوین Stretta

این روش با استفاده از آندوسکوپ انجام می‌شود. معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌شود. اندوسکوپ یک لوله نازک و انعطاف پذیر است که می‌تواند داخل مری شما وارد شود. الکترودهای انتهای لوله بافت مری شما را گرم می‌کند و برش‌های ریزی در آن ایجاد می‌کند. برش‌ها روی بافت مری اسکار تشکیل می‌دهند. این کار اعصابی را که به اسید رفلاکس پاسخ می‌دهند مسدود می‌کند. بافت اسکاری که تشکیل می‌شود نیز به تقویت عضلات اطراف کمک می‌کند.

این روش اثربخشی تسکین یا حتی از بین بردن علائم رفلاکس مری را به دنبال خواهد داشت. با این حال، هنوز روشی نسبتاً جدید است، بنابراین نتایج بلند مدت آن ناشناخته است.

آماده سازی برای این روش تقریباً شبیه به آماده سازی برای دیگر عمل‌های رفلاکس مری است. اما، باید در مورد روش آماده سازی صحیح به پزشک مراجعه کنید.

این روش به طور کلی ارزان تر از سایر عمل‌ها است. مهم است که بیمه خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید که این عمل توسط آن‌ها پوشش داده شده است یا خیر و هزینه واقعی آن برای شما چقدر خواهد بود.

 سیستم برد اندوسینچ

این سیستم همچنین از یک آندوسکوپ استفاده می‌کند. این عمل باعث تقویت LES می‌شود. این روش به اندازه سایر روش‌هایی که در بالا ذکر شد معمول نیست. با این حال، گزینه دیگری برای شماست که می‌توانید در مورد آن با پزشک خود مشورت کنید.

این رویه تحت پوشش همه شرکت‌های بیمه قرار نمی‌گیرد. پس مهم است که قبل از تصمیم گیری در مورد اینکه آیا روش صحیحی برای شما است، درمورد هزینه‌های این کار و کلیه مراحل کار با شرکت بیمه خود، پزشک و بیمارستان خود صحبت کنید.

جراحی لینکس

در این جراحی از دستگاه مخصوصی به نام لینکس استفاده می‌شود. این دستگاه دارای حلقه‌ای از دانه‌های کوچک تیتانیوم مغناطیسی است. هنگامی که در اطراف LES پیچیده می‌شود، لینکس اسفنکتر را تقویت می‌کند.

از آنجا که مهره‌ها دارای خاصیت مغناطیسی می‌شوند، به هم وصل می‌شوند تا دهانه بین معده و مری بسته شود ولی غذا هنوز هم می‌تواند مانند حالت عادی عبور کند.

از آنجا که این یک جراحی حداقل تهاجمی است، معمولاً کوتاه تر از جراحی‌های سنتی است. همچنین درد کمتری در رابطه با این نوع جراحی وجود دارد.

این یک روش نسبتاً جدید است اما نتایج خوبی را برای تسکین بیماری رفلاکس معده نشان می‌دهد.

انتظارات پس از عمل

• پس از جراحی، بیمار باید در منزل درگیر فعالیت‌های سبک باشد و از بلند کردن اجسام سنگین یا انجام فعالیت‌های شدید برای مدت زمان کوتاهی که توسط جراح تعیین می‌شود، خودداری کند.
• درد خفیفی معمولاً پس از عمل احساس می‌شود، با این حال ممکن است داروهای ضددرد برای دروه‌ای کوتاه برای برخی بیماران تجویز شوند.
• معمولاً استفاده از داروهای آنتی‌ ریفلکس پس از جراحی نیاز نیست.
• اکثر جراحان به‌طور موقت رژیم غذایی بیمار را با مایعات و به دنبال آن مصرف تدریجی خوردنی‌های جامد، اصلاح می‌کنند. بهتر است بلافاصله پس از عمل پیرامون محدودیت‌های رژیم غذایی خود از جراح سؤال کنید.
• شما احتمالاً قادر خواهید بود، پس از گذشت مدت زمان کوتاهی، به فعالیت‌های عادی خود بازگردید. فعالیت‌هایی از قبیل دوش گرفتن، رانندگی، بالا رفتن از پله‌ها، بلند کردن وزنه، کار و برقراری رابطه‌ی جنسی.
• حتماً پس از عمل با مطب پزشک خود تماس بگیرید و جلسات ملاقاتی را برای بررسی وضعیت خود ترتیب دهید.

وجود خون در مدفوع می‌تواند ترسناک باشد. این مساله را می‌توانید پس از شست و شو بعد از اجابت مزاج یا پس از آزمایشی که پزشک آن را تجویز کرده است، متوجه شوید. با وجود این که خون در مدفوع نشانه یک بیماری جدی است، همیشه این طور نیست. در ادامه در مورد علت این مشکل، تشخیص و روش‌های درمان آن مطالبی ارائه می‌شود.

علائم

درد معده همراه با علائم دیگری است که به بیماری یا اختلال به وجود آورنده آن بستگی دارد. علائمی که اغلب دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می‌دهند ممکن است بر دستگاه‌های دیگر بدن نیز اثر گذار باشد. از علائمی که می تواند همراه با دیدن خون در مدفوع باشد درد معده است علاوه بر این ممکن است درد معده همراه علائم و نشانه های دیگری نیز باشد که به شرح زیر است:

• آروغ زدن
• اسهال
• نفخ شکم
• گاز معده
• سوءهاضمه
• تهوع
• بد اشتهائی
• استفراغ
• بد اشتهائی
• تغییر در اجابت مزاج
• تغییر در سطح هوشیاری
• درد یا فشار بر روی سینه
• خونریزی یا کبودی سریع
• بزرگ شدن کبد
• خستگی مفرط
• تب و لرز
• علائم شبیه آنفولانزا
• عدم وجود دوره‌های قاعدگی
• رنگ پریدگی
• تپش قلب
• تنفس سریع یا تنگی نفس

علت

علت خون در مدفوع خونریزی قسمتی از دستگاه گوارش است. گاهی اوقات میزان خون به قدری کم است که تنها با آزمایش خون پنهان یا مخفی تشخیص داده می‌شود. در زمان‌های دیگر، خون به خوبی در مدفوع مشخص است (مدفوع خونی). خونریزی ای که در دستگاه گوارش ایجاد می‌شود باعث می‌شود که مدفوع مشکی و قیری شکل به نظر برسد. علت‌های احتمالی وجود خون در مدفوع از قرار زیر است:

بیماری دیورتیکولی در روده: دیورتیکولی وجود بیرون زدگی های کوچک کیسه مانند در دیواره روده بزرگ است. این بیماری معمولا مشکلی را به وجود نمی‌آورد، اما گاهی اوقات باعث خونریزی و عفونت می‌شود.

شقاق مقعد: یک برش یا پارگی در بافت پوشش مقعد مشابه ترک‌های لب یا زخم برش کاغذ است. این بریدگی و زخم‌ها اغلب ناشی از عبور یک مدفوع بزرگ و سفت هستند و می‌توانند همراه با درد باشند.

بیماری کولیت روده: التهاب روده یکی از شایع‌ترین علت‌های وجود خون در مدفوع می باشد.

آنژیودیسپالزی: بیماری است که در آن عروق خونی غیرنرمال شکننده، خونریزی می‌کنند.

زخم معده: زخمی باز در غشای معده یا اثنی عشر، لبه بالایی روده کوچک است. بسیاری از زخم معده‌ها ناشی از عفونتی هستند که با یک باکتری که باکتری هلیکوباکترپیلوری نام دارد، به وجود می‌آیند. مصرف  طولانی مدت یا با دوز بالا از داروهای ضد التهابی مثل آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن نیز باعث به وجود آمدن زخم معده می‌شود.

پولیپ یا سرطان: پولیپ ها زائده‌های خوش خیمی هستند که می‌توانند رشد کنند، دچار خونریزی شود یا سرطانی گردند. این بیماری اغلب باعث خونریزی می‌شود که این نوع خونریزی قابل رویت بدون آزمایش نمی باشد.

مشکلات مری: وریدهای واریسی مری یا پارگی در مری باعث خونریزی شدید و دیدن خون در مدفوع می‌شود.

تشخیص

برای تشخیص وجود خون در مدفوع باید به پزشک مراجعه کنید. هر گونه جزئیاتی را که در مورد خونریزی به پزشک عرضه کنید به او کمک می‌کند تا محل خونریزی را تشخیص دهد. برای مثال، مدفوع سیاه قیری شکل بیشتر ناشی از زخم معدی یا مشکل دیگری در بخش بالایی دستگاه گوارش است. مدفوع خونی، خون قرمز و روشن یا مدفوع خرمایی رنگ معمولا نشان دهنده وجود بیماریی مثل بواسیر یا دیورتیکولی در بخش پایینی دستگاه گوارش است.

پزشک پس از بررسی سابقه پزشکی و معاینه شما، آزمایشاتی را برای تشخیص علت وجود خون در مدفوع سازماندهی می‌کند. این آزمایشات از قرار زیر هستند:

آندوسکوپی: روشی است که در آن یک آندوسکوپ یا لوله انعطاف پذیر که دوربین کوچکی در انتهای آن وجود دارد از طریق دهان وارد بدن شده و به مری، معده و دوازده فرستاده می‌شود. پزشک با استفاده از این ابزار منبع خونریزی را تشخیص می‌دهد. از اندوسکوپی همچنین برای جمع آوری نمونه‌های بافتی کوچک برای بررسی با استفاده از میکرسکوپ ( بافت برداری) استفاده می‌شود.

کولونوسکوپی: روشی است که در آن یک کولونوسکوپ که دوربینی به آن متصل است از طریق مقعد وارد بدن می‌شود تا کولون را بررسی کند. همانند اندوسکوپی، می‌توان از کولونوسکوپی برای جمع آوری  نمونه‌های بافت برای بافت برداری استفاده کرد.

انتروسکوپی: روشی است مشابه آندوسکوپی و کولونوسکوپی که برای بررسی روده کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بعضی از موارد، این روش شامل بلعیدن کپسولی است که دوربین کوچکی داخل آن است که در حین عبور این کپسول از دستگاه گوارش تصاویر را به یک صفحه نمایش ویدئویی ارسال می‌کند.

تنقیه با محلول سولفات باریم: روشی است که در آن با استفاده از یک ماده کنتراست که سولفات باریم نام دارد برای نمایش دستگاه گوارش در تصاویر اشعه ایکس مورد استفاده قرار می‌گیرد. باریم یا بلعیده می‌شود یا از طریق راست روده وارد بدن می‌گردد و به این ترتیب به تشخیص علت وجود خون در مدفوع کمک می کند.

تصویربرداری رادیونوکلئید: روشی است که شامل تزریق میزان کمی ماده رادیواکتیو به رگ و سپس استفاده از یک دوربین مخصوص برای مشاهده تصاویر گردش خون در دستگاه گوارش به منظور تشخیص محل خونریزی می‌باشد.

آنژیوگرافی: روشی است که شامل تزریق یک رنگ مخصوص به رگ است که عروق خونی را در تصاویر اشعه ایکس یا سی تی اسکن نمایان می‌سازد. در محل خونریزی رنگ از عروق خونی نشت می‌کند و به این شکل خونریزی تشخیص داده می‌شود.

لاپاراتومی: یک روش جراحی است که در آن پزشک شکم را باز و معاینه می‌کند. در صورتی که آزمایشات دیگر در تشخیص علت بیماری موفق عمل نکردند، انجام این روش جراحی ضروری است. پزشکان همچنین وقتی خون در مدفوع وجود دارد، در خواست انجام لاپاراتومی را می‌کنند. این آزمایشات مشکلات لخته شدن خون، کم خونی و وجود عفونت باکتری هلیکوباکترپیلوری را بررسی می‌کنند.

درمان

درمان وجود خون در مدفوع به روش های زیر انجام پذیر است:

1. درمان کم خونی
2. تشخیص علت و محل خونریزی به منظور درمان علت دیدن خون در مدفوع
3. توقف خونریزی فعال و جلوگیری از خونریزی مجدد

درمان کم خونی

خونریزی خفیف تا متوسط در مقعد باعث از دست رفتن خون نسبتا زیادی می‌شود که منجر به ضعف، فشار خون پایین، گیجی یا غش و حتی شوک می‌شود. بیمارانی که این علائم را دارند معمولا در بیمارستان بستری می‌شوند. این بیماران باید سریعا با مایعات درون وریدی و تزریق خون به منظور جایگزینی خونی که از دست رفته است، درمان شوند تا آزمایشات تشخیصی مثل کولونوسکوپی و آنژیوگرافی را صورت ایمن ترتیب داد تا علت و محل خونریزی را تعیین کند.

بیمارانی که از کم خونی ناشی از فقر آهن شدید رنج می‌برند باید در بیمارستان بستری شوند، به آن‌ها خون تزریق شود و پس از آن با استفاده از قرص‌های مکمل آهن خوراکی در طولانی مدت درمان شوند. بیماران مبتلا به کم خونی فقر آهن ناشی از دست دادن مزمن خون (وجود خون در مدفوع) باید آزمایشاتی از قبیل کولونوسکوپی را انجام دهند تا علت از دست رفتن خون مزمن را متوجه شوند.

تنها در صورت کم خونی شدید بیماران باید در بیمارستان بستری شوند و بیماران مبتلا به خونریزی مقعد خفیف ناشی از پولیپ روده، سرطان روده، شقاق مقعد و بواسیر معمولا نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. کم خونی خفیف با مکمل‌های آهن خوراکی درمان می‌شوند و در عین حال آزمایشاتی برای تشخیص علت وجود خون در مدفوع صورت می‌گیرد.

تشخیص علت و محل خونریزی

کولونوسکوپی پرکاربردترین روش برای تشخیص و درمان وجود خون در مدفوع است. اغلب روش‌های کولونوسکوپی پس از مصرف ملین‌های خوراکی به منظور پاکسازی روده از مدفوع، خون و لخته‌های خونی صورت می‌گیرد. با این حال، در وضعیت‌های اضطراری، برای مثال وقتی که خونریزی شدید و مستمر است، پزشک تصمیم می‌گیرد بدون پاکسازی روده بزرگ یک کولونوسکوپی اضطراری انجام دهد. وقتی پزشکی ماهر و با تجربه این کار را انجام دهد، خطر  کولونوسکوپی اضطراری و اختیاری بسیار کم است (انسداد روده، شایع‌ترین عوارض این روش بسیار نادر است). مزایای این روش معمولا بیشتر از عوارض آن است.

کولونوسکوپی برای تشخیص علت و تعیین محل خونریزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعیین محل خونریزی در خونریزی ناشی از دیورتیکول بسیار اهمیت دارد. با وجود این که اغلب خونریزی های ناشی از دیورتیکول خود به خود و بدون نیاز به درمان جراحی متوقف می‌شوند، بیماران مبتلا به خونریزی دیورتیکول مستمر یا مکرر شدید برای از بین بردن دیورتیکول دچار خونریزی باید جراحی انجام دهد. از آنجایی که بیمار چندین دیورتیکول در سراسر روده دارد، با استفاده از روش کولونوسکوپی می‌توان مشخص کرد که قبل از جراحی کدام دیورتیکول دچار خونریزی شده است. وقتی پزشک از محل دقیق دیورتیکول دچار خونریزی اطلاع نداشته باشد، باید بخش زیادی از روده را برش دهد (که به اندازه جداسازی بخش کوچکی از روده مطلوب نیست) تا مطمئن شود که دیورتیکول دچار خونریزی جدا شده است.

متوقف کردن خونریزی

کولونوسکوپی صرفا یک آزمایش تشخیصی برای مشخص کردن علت وجود خون در مدفوع نیست. در این روش می‌توان با جدا کردن پولیپ های خونریزی، با سوزاندن زخم‌های پس از پولیپکتومی یا آنژیودیسپلازی، با سوزان عروق خونی دچار خونریزی داخل دیورتیکول خونریزی را متوقف کرد.سوزاندن در طی فرآیند کولونوسکوپی معمولا با وارد کردن یک پروب طولانی مخصوص سوزاندن از طریق کولونوسکوپ صورت می‌گیرد. کولونوسکوپی همراه با سوزاندن برای متوقف کردن خونریزی در بسیاری از بیماران مبتلا به خونریزی ناشی از دیورتیکول یا آنژیوپلاستی مورد استفاده قرار می‌گیرد و نیاز به تزریق خون را کاهش می‌دهد، مدت زمان اقامت در بیمارستان را کاهش می‌دهد و نیاز به جراحی را از بین می‌برد.

وقتی با روش کولونوسکوپی نتوان محل خونریزی را تشخیص داد یا کولونوسکوپی قادر به متوقف ساختن خونریزی مکرر یا مستمر نباشد، آنژیوگرافی احشایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. وقتی محل خونریزی با آنژیوگرافی تشخیص داده شد، داروهایی از طریق کاتتر آنژیوگرافی تزریق می‌شود تا عروق خونی دچارخونریزی تنگ شود و از خونریزی و دیدن خون در مدفوع جلوگیری شود. همچنین می‌توان از طریق کاتتر سیم‌های ریزی وارد بدن کرد تا عروق خونی دچار خونریزی را  ببندند تا از خونریزی جلوگیری شود.

در صورتی که کولونوسکوپی و آنژیوگرافی احشایی قادر به متوقف کردن مدفوع خونی یا جلوگیری از خونریزی مجدد نباشند، جراحی باید صورت بگیرد. در وضعیت ایده ال، محل خونریزی با کولونوسکوپی، اسکن هسته‌ای یا آنژیوگرافی احشایی تشخیص داده شده است و جراح برای بررسی و برش از محل خونریزی اطلاع دارد. برای مثال، جراح معمولا می‌تواند با دقت سرطان روده، پولیپ خونریزی یا دیورتیکولی را برش دهد. گاهی اوقات، محل دقیق خونریزی را نمی‌توان شناسایی کرد و جراح با این پیش فرض که بیماری دیورتیکولی یا آنژیودیسپلازی علت خونریزی است،باید بخش زیادی از روده را برش دهد.

خونریزی مقعدی ناشی از شقاق مقعد و بواسیر معمولا با روش‌های موضعی مثل نشستن در لگن آب گرم، کرم‌های درمان بواسیری و نرم کننده‌های مدفوع درمان می‌شوند.  اگر این روش‌ها جواب نداند، روش‌های درمانی جراحی و غیرجراحی متعددی موجود هستند.

وجود خون در مدفوع گاهی ممکن است فقط با آزمایش خون نهفته مشخص شود. دیدن خون در مدفوع در نوزادان و در بارداری نیز ممکن است وجود داشته باشد. در هر صورت اگر این مشکل وجود داشته باشد (مدفوع خونی یا تغییر رنگ مدفوع به صورتی که در مقاله اشاره شد) باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. درمان معمولا با تشخیص علت خونریزی شروع می شود و سپس پزشک راه و روشی را برای برطرف کردن علت تجویز می کند.

بر اساس گزارش‌های انجمن متخصصان معده و روده امریکا تقریباً 4 میلیون نفر از زخم معده رنج می‌برند و از هر ده نفر یک تن در دوره‌ای از زندگی خود به این عارضه مبتلا خواهد شد. و یکی از پیامدهای آن خونریزی می باشد. بنابراین آگاهی از علایم خونریزی معده بسیار مهم است، در ادامه به علائم خونریزی معده اشاره می‌شود.

زخم معده چیست؟

طبق گفته های سایت www.cochrane.org زخم شدن مخاط معده یا روده کوچک را زخم معده گویند که از این بیماری با اصطلاح اولسر پپتیک (زخم دستگاه گوارش) نیز یاد می‌شود. این زخم‌ها در صورتی بروز می‌یابند که لایه ضخیم مخاطی حفاظت کننده‌ از معده در برابر مایعات ترشح شده توسط غده‌های دیواره‌ی دستگاه گوارش نازک شود. خوشبختانه این مشکل به سادگی درمان می‌شود، اما چنانچه به موقع به پزشک مراجعه نشود وخیم می‌گردد. یک بیمار از هر ده بیماری که دچار خونریزی زخم می‌شود هیچ دردی را تجربه نمی‌کند. بنابراین آگاهی از دیگر نشانه‌های خونریزی معده می‌تواند سرنوشت‌ساز باشد. زخم معده معمولاً هنگام تماس یافتن با اسید معده باعث درد بیمار می‌شود. اما با شروع خونریزی زخم، خون اثر اسید معده را کاهش می‌دهد و درد معمول بیمار را ساکت می‌کند.

خونریزی معده چیست؟

زمانی که خونریزی زخم شروع می‌شود، خون اسید معده‌ی موجود در اطراف زخم را خنثی می‌کند و در نتیجه اسید خنثی شده ناحیه‌های حساس نزدیک زخم را نمی‌سوزاند. پی‌آمد این واکنش متوقف شدن احساس درد و بروز مشکلات جدی و وخیم است. ممکن است بیمار با متوقف شدن احساس درد فکر کند که زخم‌ معده اش التیام یافته است. حال آن که شرایط در واقع رو به وخامت نهاده است. زخم تشدید شده است و خونریزی آن‌قدر شدید است که بیمار، به دلیل توضیح داده شده در بالا، هیچ دردی حس نمی‌کند.

بیمار گاهی دچار خونریزی معده بدون درد و کم‌خونی می‌شود که چون عارضه‌های گوناگون بسیاری با این دو نشانه‌ همراه هستند، ممکن است تشخیص اشتباه صورت گیرد. همچنین گاهی بیمار به دلیل از دست دادن خون دچار سرگیجه می‌شود، اما باز هم اضطراب یا فشار روانی یا حتی کم‌خوابی را به اشتباه مسبب این سرگیجه می‌داند و ردّ پای این نشانه‌ها را در سبک زندگی خود دنبال می‌کند تا به تصور خود علت بروز مشکل را بیابد.

علت بروز زخم معده چیست؟

در این بخش به بررسی علل بروز زخم و خونریزی  معده می پردازیم. ابتدا به بیان علت زخم معده می پردازیم. زخم معده زمانی رخ می‌دهد که اسید دستگاه گوارش به سطح داخلی مری، معده یا روده کوچک آسیب بزند. اسید، زخم باز دردناکی را ایجاد می‌کند که ممکن است خونریزی کند. دستگاه گوارش با لایه مخاطی پوشیده می‌شود که در حالت طبیعی از اثر خورندگی اسید جلوگیری می‌کند. اما چنانچه میزان اسید افزایش یا مقدار مخاط کاهش یابد، زخم ایجاد می‌شود. از دیگر علت های زخم معده می تاون به موارد زیر اشاره کرد:

• باکتری: باکتری هلیکوباکترپیلوری معمولاً در لایه مخاطی پوشاننده و حفاظت کننده بافت‌های سطح داخلی معده و روده کوچک زندگی می‌کند. هلیکوباکترپیلوری غالباً هیچ مشکلی به وجود نمی‌آورد، اما گاهی باعث التهاب لایه داخلی معده می‌شود و به زخم شدن آن می‌انجامد. نحوه پخش شدن هلیکوباکترپیلوری مشخص نیست، اما احتمالاً از راه تماس نزدیک میان دو فرد، مانند بوسیدن، از فردی به فرد دیگر انتقال می‌یابد. ضمناً گاهی اوقات هلیکوباکترپیلوری از راه غذا و آب منتقل می‌شود.
• مصرف مداوم بعضی از داروها: مسکن‌های تجویزی و غیرتجویزی خاص لایه‌ی مخاطی معده و روده کوچک را تحریک می‌کند و ملتهب می‌سازد. آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسین و کتوپروفن از این داروها محسوب می‌شوند. سالمندان یا بیماران مبتلا به استئوآرتریت که این مسکن‌ها را به طور مداوم مصرف می‌کنند بیش از دیگران در معرض ابتلا به زخم معده قرار دارند. از دیگر داروهای تجویزی به وجود آورنده‌ی زخم معده می‌توان به داروهایی موسوم به بیسفوسفونات (اکتونل، فوساماکس و اقلام مشابه) و مکمل‌های پتاسیم اشاره کرد که برای درمان پوکی استخوان مصرف می‌شود.

از جمله عوارض زخم معده می توان به خونریزی زخم اشاره کرد. از آنجایی که خونریزی در زخم ها معمولا رایج می باشد در ادامه به بررسی علت خونریزی معده می پردازیم. با بزرگ‌تر شدن زخم، فرسایش و خوردگی عضله‌های معده یا دیواره دوازدهه (جایی که غذا با اسید مخلوط می شود.) شروع می‌شود و در طی این فرایند تخریب، رگ‌های خونی آسیب می‌بیند و در نتیجه خونریزی معده شروع می‌شود. اگر میزان آسیب رگ‌های خونی کم باشد، جریان خون آهسته می‌شود و معمولاً خون سرانجام به طریقی وارد دستگاه گوارش می‌گردد. اما اگر رگ‌های خونی به شدت آسیب ببیند، خونریزی معده سریع و بسیار خطرناک خواهد بود.

علایم نشان دهنده ی خطر زخم معده

زخم‌ها گاهی با هیچ علامتی همراه نیستند و معمولاً عارضه شدیدی مانند خونریزی معده نخستین علایم زخم معده به حساب می آید. از دیگر علایم آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد شکم رایج‌ترین علایم زخم معده است که در رمورد این درد می تاون به موارد زیر اشاره کرد:

1. این درد معمولاً ناحیه میانی بالای شکم، بالای ناف و پایین قفسه سینه، را درگیر می‌کند.
2. این درد سوزشی یا جانکاه است و شبیه به نیزه‌ای است که از میان بدن می‌گذرد.
3. درد غالباً چند ساعت پس از صرف غذا و زمان خالی بودن معده بروز می‌یابد.
4. درد شکمی که از علایم زخم معده غالباً شب هنگام و ساعات اولیه صبح تشدید می‌شود.
5. درد می‌تواند از چند دقیقه تا چند ساعت به طول بیانجامد.
6. غذا خوردن، مصرف ضد اسید (آنتی اسید) یا استفراغ می‌تواند باعث تسکین درد شود.

• حالت تهوع
• استفراغ
• کاهش اشتها
• کاهش وزن

زخم‌ معده شدید خونریزی معده یا دوازدهه را به دنبال دارد. خونریزی گاهی اوقات تنها علامت زخم معده است. این خونریزی می‌تواند سریع یا آهسته باشد، خونریزی سریع در قالب یکی از روش‌های زیر نمودار می‌شود:

• بالا آوردن خون یا مواد تیره رنگی شبیه قهوه ای که در ته فنجان می ماند: این استفراغ یک فوریت پزشکی است و بیمار باید بی‌درنگ به مراکز درمانی مراجعه کند.
• وجود خون در مدفوع یا مدفوع سیاه، قیر مانند و ظاهری چسبناک: تشخیص خونریزی معده به میزان کم غالباً دشوارتر است چون با هیچ علامت قابل توجهی همراه نیست.
• کم‌خونی: کاهش سلول‌های قرمز خون پی‌آمد معمول این خونریزی است.
• خستگی: خستگی مزمن، کاهش انرژی (بی‌حالی)، ضعف، ضربان قلب سریع (تپش قلب) و رنگ‌پریدگی (زرد شدن پوست) از علائم کم‌خونی به شمار می‌روند.

در صورت رویارو شدن با هر یک از علایم خونریزی معده (شرح داده شده در زیر) بی‌درنگ برای آغاز درمان زخم معده به مرکز فوریت‌های پزشکی مراجعه کنید و پزشک را در جریان تمام علائم خود قرار دهید:

• دفع مدفوع قیر مانند، سیاه و بدبو یکی از نخستین علائم آغاز خونریزی زخم معده یا زخم دوازدهه به شمار می‌رود.
• وجود خون قرمز تیره در مدفوع
• در صورت پیشرفته بودن زخم، نشانه‌های متفاوت و مکرر خونریزی بروز می‌یابد.
• استفراغ خون قرمز روشن نشان دهنده آغاز خونریزی معده است که با حالت تهوع مداوم همراه است.
• کاهش وزن ناخواسته یا غیرقابل توضیح
• درد شدید و در محل مشخص‌تر در موارد سوراخ شدن زخم، این درد در پشت بدن نیز منتشر می‌شود.
• ضعف و سرگیجه هنگام ایستادن به دلیل از دست دادن خون، بیمار به مرور زمان دچار کم‌خونی می‌شود و احساس ضعف، سرگیجه یا خستگی مداوم دارد. این حالت معمولاً نشانه خونریزی آهسته‌ای است که اقدامی برای درمان آن صورت نگرفته است.

زمان مراجعه به پزشک

چنانچه در ناحیه بالای شکم متحمل دردی سوزشی می‌شوید که با خوردن غذا یا مصرف آنتی اسیدها (ضداسیدها) بهبود می‌یابد، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. البته بروز چنین دردی حتماً به معنای ابتلا به زخم معده نیست، چون عارضه‌های دیگری نیز هستند که با علائم مشابهی همراه‌اند.

در صورت بالا آوردن خون یا مواجهه با دیگر نشانه‌های خونریزی معده و دستگاه گوارش بی‌درنگ به مرکز فوریت‌های پزشکی مراجعه کنید. زخم‌های دستگاه گوارش باعث خونریزی شدیدی می‌شوند که تزریق خون یا جراحی را ضروری می‌سازد. درد شکمی شدید بیانگر سوراخ شدن یا پاره شدن زخم است که فوریتی پزشکی محسوب می‌شود و باید برای ترمیم سوراخ ایجاد شده در معده عمل جراحی انجام شود. استفراغ و درد شکمی نشانه‌ی یکی دیگر از عارضه‌های زخم دستگاه گوارش، یعنی انسداد، نیز محسوب می‌شود که گاهی اوقات نیاز به عمل جراحی فوری دارد.

تشخیص وجود زخم معده

پزشک برای تأیید ابتلا به زخم معده و احتمال بروز خونریزی معده آتی دستور انجام آزمایش‌های تصویربرداری‌ تشخیصی می‌دهد. دو آزمایش رایج عبارت‌اند از:

• عکس‌برداری گوارشی فوقانی (UGI): این روش نوعی رادیوگرافی (اشعه ایکس) است که در آن، بیمار برای افزایش کنتراست مایعی گچی می‌نوشد و در نتیجه تصویری واضح‌تر از بخش‌های معین به دست می‌آید. چون این مایع حاوی باریم است، این آزمایش را گاهی اوقات بلع باریم نیز می‌نامند.
• آندوسکوپی (EGD): آندوسکوپ (درون‌بین) لوله انعطاف‌پذیر باریکی است که دوربین بسیار کوچکی در سر آن قرار دارد. مسکن ملایمی به بیمار داده می‌شود و سپس لوله از راه دهان وارد معده می‌شود. پزشک لایه مخاطی معده را جهت تشخیص زخم معده بررسی می‌کند و نمونه‌های بسیار کوچک بافتی (نمونه‌برداری) برای معاینات میکروسکوپی گرفته می‌شود. چنانچه در آزمایش‌های تصویربرداری ابتلا به زخم معده مشخص شود، به احتمال زیاد آزمایشی به منظور تعیین وجود هلیکوباکترپیلوری انجام می‌شود.

پزشک باید در مورد وجود هلیکوباکترپیلوری مطمئن باشد، چون رفع این باکتری احتمالاً می تواند باعث درمان زخم معده شود.شیوه درمان زخم‌ معده ناشی از هلیکوباکترپیلوری با روش درمان زخم‌های ایجاد شده به دلیل مصرف دارو متفاوت است.از سه نوع آزمایش برای تعیین وجود هلیکوباکترپیلوری استفاده می‌شود که از قرار زیر است:

• آزمایش‌های خون: این آزمایش‌ها با اندازه‌گیری آنتی بادی‌های باکتری، وجود آن را مشخص می‌سازند.
• آزمایش تنفسی: در این آزمایش دی اکسید کربن موجود در بازدم بیمار پس از نوشیدن مایعی خاص اندازه‌گیری می‌شود.
• آزمایش‌های بافت: این آزمایش‌ها تنها پس از انجام نمونه‌برداری آندوسکوپی کاربرد دارند، چون متخصصین برای شناسایی باکتری‌ها به نمونه بافت معده نیاز دارند.

درمان

در ابتدا به روش های درمان زخم معده می پردازیم. زخم های با توجه به دلیل بروز آن درمان می‌شود تا موجب خونریزی معده نشوند. روش‌های درمانی عبارت‌اند از:

• مصرف آنتی بیوتیک برای از بین بردن هلیکوباکترپیلوری: پزشک در صورت وجود هلیکوباکترپیلوری در دستگاه گوارش ترکیبی از آنتی بیوتیک‌ها را برای از بین بردن این باکتری تجویز می‌کند. بیمار احتمالاً باید این آنتی بیوتیک‌ها و همچنین داروهای کاهش دهنده اسید معده را به مدت دو هفته مصرف کند.

• داروهای متوقف کننده تولید اسید و تسریع کننده التیام زخم: بازدارنده‌های پمپ پروتون اسید معده را با متوقف ساختن عملکرد بخش‌هایی از سلول‌های ترشح کننده اسید کاهش می‌دهند. این دسته شامل داروهای تجویزی و غیرتجویزی‌ای چون امپرازول (پریلوسک)، لانسوپرازول (پریواسید)، رابپرازول (آسیفکس)، اسموپرازول (نکسیوم) و پنتوپرازول (پروتونیکس) می‌شود.

مصرف طولانی مدت بازدارنده‌های پمپ پروتون، به ویژه در مقادیر بالا، خطر شکستگی مفصل ران، مچ دست و ستون فقرات را افزایش می‌دهد؛ بنابراین بهتر است بیمار در مورد تأثیرگذاری مکمل کلسیم بر این اثر جانبی با پزشک مشورت کند.

• داروهای کاهش دهنده تولید اسید یا متوقف کننده‌های هیستامین (H-2): با کاهش دادن میزان اسید معده‌ی آزاد شده در دستگاه گوارش درد ناشی از زخم معده را تسکین می‌دهند و روند التیام را تسریع می‌کنند. رانیتیدین (زانتاک)، فاموتیدین (پپسید)، سایمتیدین (تاگامت) و نیزاتیدین از متوقف کننده‌های تجویزی و بدون نسخه‌ی اسید محسوب می‌شوند.
• ضداسیدهای (آنتی اسیدهای) خنثی کننده اسید معده: ضد اسیدها با خنثی کردن اسید موجود در معد، درد را به سرعت تسکین می‌دهند. یبوست یا اسهال، بسته به مواد اصلی تشکیل دهنده دارو، از اثرهای جانبی ضداسیدها به شمار می‌رود. ضداسیدها علی‌رغم فرونشاندن علائم زخم معده معمولاً برای التیام زخم تجویز نمی‌شوند.
• داروهای محافظت کننده از مخاط معده و روده کوچک: پزشک در بعضی موارد داروهایی مانند عامل‌های سیتوپروتکتیو را تجویز می‌کند که به محافظت از بافت‌های پوشاننده معده و روده کوچک کمک می‌کنند. در این مورد داروهایی مانند سوکرالفیت و میزوپرستول را می‌توان با نسخه پزشک و داروهایی مانند ساب سالیسیلات بیسموت (پپتو ـ بیسمول) را بدون نسخه از داروخانه تهیه کرد.

درمان خانگی

درد ناشی از زخم معده با رعایت نکته‌های زیر کاهش می‌یابد:

• رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی سالم و سرشار از میوه، سبزی و غلات برای درمان زخم معده مفید است. کمبود ویتامین التیام زخم معده را دشوار می‌سازد.
• مصرف مسکن‌های دیگر: در صورت مصرف مداوم مسکن، بهتر است با پزشک در مورد مناسب بودن استامینوفن مشورت شود.
• مدیریت استرس و فشار روانی: استرس نشانه‌ها و علائم زخم معده را تشدید می‌کند. عوامل استرس‌زای زندگی خود را تعیین کنید و نهایت سعی خود را برای برطرف کردن آنها به کار بندید. به سختی می‌توان مانع بروز بعضی استرس‌ها شد، اما می‌توان نحوه مدیریت‌شان را با ورزش کردن، انجام تمرین‌های خاص، سپری کردن اوقات فراغت با دوستان یا نوشتن خاطرات آموخت.
• عدم استعمال دخانیات: دخانیات به مخاط محافظ معده آسیب می‌زند و بیش از پیش معده را مستعد زخم شدن می‌سازد و همچنین میزان تولید اسید را افزایش می‌دهد.

درمان آندوسکوپی برای درمان زخم معده

درمان آندوسکوپی طی سی سال گذشته در سراسر جهان به عنوان درمان خط اول برای خونریزی معده و دستگاه گوارشی فوقانی پذیرفته شده است. آزمایش‌های بالینی بی‌شمار سودمندی درمان آندوسکوپی برای این عارضه را اثبات کرده‌اند، و در اکثر آزمایش‌های بالینی، کاهش خونریزی مکرر و ضرورت مداخله جراحی مشاهده است. درمان با تزریق، انعقاد گرمایی و لیزر درمانی سه دسته‌ی اصلی درمان آندوسکوپی هستند. در بررسی جداگانه هر یک از روش‌های درمان با تزریق، ابزار تماس گرمایی و لیزر درمانی مشخص گردید که هر سه گروه تعداد دفعات خونریزی و نیاز به مداخله جراحی را کاهش می‌دهند.

تغذیه

تمام غذاها تأثیر یکسانی بر روی تمام بیماری زخم معده ندارند. هر بیمار خود باید رژیم غذایی دامن زننده به علائم زخم و خونریزی معده را تشخیص دهد. ادویه‌هایی مانند فلفل اسید معده را افزایش می‌دهند و معده را تحریک می‌کنند. غذاهای حاوی شکلات، تند یا سرشار از چربی نیز معده را تحریک می‌کند. غذاهای حاوی الکل یا کافئین نیز باعث بروز علائم می‌شود. در ادامه به غذاهایی اشاره می‌کنیم که باید مصرف‌شان را محدود کرد یا کاملاً از برنامه رژیم غذایی حذف کرد:

• آشامیدنی‌ها:

نوشابه گازدار و شکلات داغ

1.  شیرکاکائو و شیر پرچرب
2. چای نعناع یا سوسن عنبر
3. قهوه بدون کافئین و معمولی
4. چای سبز و سیاه کافئین‌دار یا بدون کافئین
5.  مشروبات الکلی
6. آب پرتقال یا گریپ فروت

• ادویه و فلفل:

1. فلفل سیاه و قرمز
2. پودر سیر
3.  پودر فلفل

• غذاهای دیگر

1. فراورده‌های لبنی پرچرب یا خامه
2. پنیرهای تند یا طعم‌دار مانند پنیر فلفل جالاپنو
3. گوشت‌های پرچرب و پرادویه مانند سوسیس، سالامی، کالباس و همبرگر
4. خوراک لوبیای تند و پرادویه
5.  سیر و پیاز
6. فرآورده‌های حاصل از گوجه فرنگی مانند سس گوجه فرنگی، آب گوجه فرنگی یا رب گوجه فرنگی

مصرف غذاهای سالم گوناگون از تمام گروه‌های غذایی در درمان زخم معده لازم است. مصرف میوه، سبزی، غلات (نان سبوس‌دار، برشتوک، پاستا و برنج قهوه‌ای) و فراورده‌های لبنی کم چرب یا بدون چربی برای بیماران مبتلا به زخم معده مفید است و بهتر است گوشت بدون چربی، گوشت سفید (مرغ، بوقلمون و ماهی)، حبوبات، تخم مرغ و خشکبار در رژیم غذایی این افراد گنجانده شود. میزان چربی‌های ناسالم، نمک و شکر افزوده در یک برنامه غذایی سالم باید در کمترین میزان ممکن نگه داشته شود. روغن زیتون و روغن کانولا جزء چربی‌های سالم هستند.

درمان خونریزی معده

پزشک معمولاً متوقف کننده‌های اسید را برای تسکین درد ناشی از خونریزی معده تجویز می‌کند اما به خاطر داشته باشید که این تسکین موقتی است.

سه نفر از هر ده نفر مبتلا به علائم خونریزی زخم معده برای توقف خونریزی معده نیاز به عمل جراحی دارند. اکثر موارد خونریزی شدید با استفاده از آندوسکوپی متوقف می‌شود. پزشک به کمک آندوسکوپ (درون‌بین) رگ‌های خونریزی دهنده را با استفاده از سوند گرم شده توسط جریان برق می‌سوزاند یا مسدود می‌کند. همچنین پزشک هنگام آندوسکوپی نشانه‌های انواع گوناگون خونریزی را به خوبی مشاهده می‌کند. لخته‌های خون، جهش ناگهانی خون، نشت آهسته خون از سرخرگ‌ها و تورم رگ‌های خونی (که هنوز خونریزی ندارند) همگی طی انجام آندوسکوپی تشخیص داده می‌شود. آندوسکوپی در حال حاضر استاندارد طلایی درمان خونریزی زخم معده محسوب می‌شود.

پیشگیری

احتمال ابتلا به زخم معده را می‌توان با رعایت نکته‌های زیر کاهش داد:

• محافظت در برابر عفونت‌ها: نحوه انتشار هلیکوباکترپیلوری کاملاً مشخص نیست، اما بر اساس آزمایش‌های انجام شده احتمال داده می‌شود که این باکتری از راه تماس فردی یا از طریق آب و غذا انتقال می‌یابد. شستشوی دست با آب و صابون و مصرف غذاهای کاملاً پخته شده از راه‌های پیشگیری از عفونت محسوب می‌شود.
• مصرف احتیاط‌ آمیز مسکن‌ها: در صورت مصرف مداوم مسکن‌های افزایش دهنده‌ی احتمال ابتلا به زخم معده، با اقدام‌هایی نظیر مصرف مسکن همراه با غذا خطر بروز بیماری‌های معده را کاهش دهید. از پزشک بخواهید تا کمترین میزان مؤثر مسکن را تعیین کند. هنگام مصرف مسکن از نوشیدن مشروبات الکلی خودداری کنید، چون این ترکیب احتمال ابتلا به ناراحتی معده را افزایش می‌دهد.

اکثر افراد مبتلا به زخم های معده دچار خونریزی نیز می شوند، بنابراین برای جلوگیری از خونریزی معده باید از بروز زخم معده پیشگیری کنند. این بیماری نسبتا شایع می باشد و در بعضی اوقات هیچگونه علائم زخم معده ای بروز نمی یابد تا بیماری به مرحله شدید برسد. یکی از عوارض این بیماری در مرحله شدید آن خونریزی معده می باشد، که بعضی از علائم آن جزء فوریت های پزشکی محسوب می شود. همواره در صورت بروز علائم ذکر شده در مقاله به پزشک مراجعه کنید تا در صورت احتمال بروز این مشکل نسبتا به درمان زخم معده اقدام شود.

سوالات متداول زخم معده

پیگیری بعداز درمان زخم معده اولیه چیست؟

درمان زخم معده اغلب موفقیت‌آمیز است و منجر به بهبودی زخم می‌شود. اما اگر علائم‌تان شدید است یا اگر علائم باوجود درمان ادامه یافت، پزشکتان ممکن است توصیه کند اندوسکوپی کنید تا از علل احتمالی علائم‌تان جلوگیری کند. اگر یک زخم حین اندوسکوپی شناسایی شد، پزشکتان ممکن است اندوسکوپی دیگری را بعداز درمان‌تان توصیه کند تا از بهبودی زخم‌تان مطمئن شود. از پزشکتان بپرسید که آیا باید تست‌های پیگیری بعداز درمان را انجام دهید یا خیر.

دلایل این‌که چرا یک زخم ممکن است بهبودنیابد چیست؟

زخم معده‌ای که با درمان بهبود نیابد، زخم مقاوم نامیده‌میشود. دلایل متعددی برای اینکه چرا یک زخم ممکن است موفق به بهبودی نشود، وجوددارد. این دلایل شامل:

• عدم مصرف داروها براساس دستورالعمل‌شان
• این نکته که بعضی انواع باکتری هلیکوباکترپیلوری، به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاومند
• استفاده مرتب از توتون و تنباکو
• استفاده مرتب از مسکن‌ها (NSAIDs و آسپرین) که خطر بروز زخمها را افزایش می‌دهند
• تولید بیش‌ازحد اسیدمعده مثلا در نشانگان زولینگر-الیسون
• عفونتی غیراز هلیکوباکترپیلوری
• سرطان معده
• بیماری‌های دیگر که ممکن است زخم‌هایی مشابه زخم معده درمعده و روده کوچک ایجادکنند مثل بیماری کرون

درمان زخم معده مقاوم، اغلب فاکتورهای نابودگری را درگیر می‌کند که با بهبودی مداخله می‌کنند و نیز دراین درمان از آنتی‌بیوتیکهای متعددی استفاده می‌شود.

زخم معدع چگونه منجربه سرطان می‌شود؟

زخم‌های معده عمدتا به‌علت وجود باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد می‌شوند. عفونتی که به‌علت هلیکوباکترپیلوری ایجادشده با کارسینوما یا سرطان نیز مرتبط است. بدین علت که زخم معده یک زخم باز است، باکتری می‌تواند به راحتی آنرا آلوده کند. این باعث جهش در DNA و تخریب سلول‌های لایه معده می‌شود. التهاب طولانی‌مدت می‌تواند منجربه التهاب مزمن معده و یا حتی سرطان معده شود. بافت معدی تخریب‌شده به‌صورت طبیعی با بافت روده‌ای یا فیبروزه جایگزین می‌شود. این تبدیل یکی از اولین نشانه‌های سرطان معده است بدین علت که شانس وقوع آن‌را افزایش می‌دهد.

“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است.”