بیماری مری بارت (بازگشت رفلاکس مری به معده) همراه با سوزش شدید معده

مری بارت عارضه‌ای جدی است که به بیماری رفلاکس معده به مری گفته می‌شود. مری لوله‌ای در دستگاه گوارش است که غذا را از دهان به معده منتقل می‌کند؛ مخاط پوشش دهنده مری، هنگام ابتلا به بیماری مری بارت به بافتی شبیه به مخاط روده تبدیل می‌شود. بیماری بارت مری در بین افرادی شایع‌تر است که برای مدتی طولانی دچار بیماری رفلاکس معده به مری بوده‌اند یا در سن پایین دچار این بیماری شده‌اند. جالب است بدانید که تناوب یا شدت علائم بیماری ریفلاکس معده به مری، مانند سوزش سردل، تاثیری در احتمال ابتلا به سندرم بارت مری ندارد.

علت مری بارت

علت دقیق مری بارت مشخص نیست. اکثر بیماران مبتلا به مری بارت مدت‌ها دچار رفلاکس معده به مری بوده‌اند. رفلاکس معده به مری به وضعیتی گفته می‌شود که محتویات معده به مری برمی‌گردد و به بافت مری آسیب می‌زند. همان طور که مری تلاش می‌کند تا این آسیب‌ها را برطرف کند، سلول‌ها تغییر می‌کنند و به سلول‌هایی تبدیل می‌شوند که در سندرم مری بارت دیده می‌شود. البته برخی بیماران مبتلا به مری بارت هرگز دچار سوزش سردل یا رفلاکس اسید معده نبوده‌اند. علل ابتلا این افراد به بیماری مری بارت مشخص نیست.

علایم بیماری بارت مری

تغییرات بافتی مربوط به بیماری مری بافت با هیچ گونه علائمی همراه نیست. نشانه‌ها و علائمی که بیماران با آن مواجه می‌شوند، معمولاً از بیماری رفلاکس معده به مری نشأت می‌گیرد و شامل موارد زیر می‌شود:

• سوزش مداوم سر معده
• اختلال در بلع غذا
• تعداد اندکی از بیماران از درد قفسه سینه نیز رنج می‌برند.

بسیاری از بیماران مبتلا به مری بارت هیچ نشانه یا علامتی ندارند.

عامل‌های خطر مری بارت

عامل‌های زیر خطر ابتلا به بیماری مری بارت را افزایش می‌دهد:

• سوزش سر معده مزمن و رفلاکس اسید: چنانچه بیماری رفلاکس معده به مری با مصرف داروهایی موسوم به بازدارنده‌های پمپ پروتون بهتر نشود یا رفلاکس معده به مری نیاز به مصرف مداوم دارو داشته باشد، خطر ابتلا به سندرم بارت مری افزایش می‌یابد.
• سن: مری بارت محدودیت سنی ندارد، هرچند این بیماری در سنین بالاتر شایع‌تر است.
• جنسیت: مردان بسیار بیشتر از زنان دچار مری بارت می‌شوند.
• نژاد: سفیدپوست‌ها بیشتر از نژادهای دیگر مستعد ابتلا به مری بارت هستند.
• اضافه وزن: جمع شدن چربی دور شکم خطر ابتلا به مری بارت را افزایش می‌دهد.
• سیگار کشیدن در زمان حال یا گذشته

زمان مراجعه به پزشک

اگر بیشتر از 5 سال است که سوزش سر معده یا رفلاکس اسید آزارتان می‌دهد، بهتر است با پزشک خود درباره خطر دچار شدن به مری بارت مشورت کنید. در صورت مواجهه با علائم زیر به سرعت به پزشک مراجعه کنید:

• درد قفسه سینه: این درد یکی از علائم حمله قلبی است.
• اختلال در بلع
• بالا آوردن خون قرمز یا خونی که شبیه پودر قهوه است.
• دفع مدفوع خونی، سیاه یا چسبناک
• آکاردیون

راه های تشخیص بارت مری(بیماری ریفلاکس معده به مری)

آندوسکوپی معمولاً برای تشخیص مری بارت انجام می‌شود. پزشک لوله مجهز به منبع نوری را که یک دوربین در سر آن قرار گرفته و اصطلاحاً آندوسکوپ گفته می‌شود، برای بررسی وجود نشانه‌های تغییر در بافت مری وارد گلوی بیمار می‌کند. بافت عادی مری کمرنگ و براق است. اما اگر بیمار دچار مری بارت باشد، بافت مری قرمز و مخملی دیده می‌شود. پزشک نمونه‌ای از بافت مری را می‌گیرد و آن را برای تعیین درجه تغییر به آزمایشگاه می‌فرستد.

تعیین درجه تغییر بافت

متخصص پاتولوژی (پزشک متخصص در زمینه معاینه بافت) درجه دیسپلازی سلول‌های مری را تعیین می‌کند. چون تشخیص دیسپلازی مری دشوار است، بهتر است آزمایش توسط دو پاتولوژیست انجام شود که حداقل یکی از آن دو در زمینه آسیب‌شناسی گاستروانترولوژی تخصص داشته باشد. تغییر بافت مری به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شود:

• بدون دیسپلازی: مری بارت وجود دارد، اما هیچ تغییر پیش‌سرطانی در سلول‌ها مشاهده نشده است.
• دیسپلازی درجه پایین: نشانه‌های کوچکی از تغییرات پیش‌سرطانی در سلول‌ها به چشم می‌خورد.
• دیسپلازی درجه بالا: تغییرات سلول‌ها زیاد است. دیسپلازی درجه بالا مرحله نهایی قبل از سرطانی شدن سلول‌های مری است.

غربالگری مری بارت

غربالگری مری بارت به مردانی توصیه می‌شود که حداقل هفته‌ای یک بار با علائم بیماری رفلاکس معده به مری مواجه می‌شوند، علائم آنها با مصرف داروهای بازدارنده پمپ پروتون برطرف نشده و حداقل دو مورد از عامل‌های خطر زیر درباره آنها صدق می‌کند:

• سن بالای 50 سال
• سفیدپوست بودن
• وجود چربی دورشکمی فراوان
• سیگار کشیدن در زمان حال یا گذشته
• سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان مری یا مری بارت

هرچند احتمال بروز مری بارت در زنان بسیار کمتر از مردان است، زنان نیز باید در صورت ابتلا به رفلاکس غیرقابل کنترل یا دارا بودن عامل‌های خطر مری بارت غربالگری را انجام دهند.

رایج‌ترین روش‌های درمان بارت مری

اگر سوالی در مورد مری بارت و روش های درمان آن دارید در این قسمت کلیک کنید.

درمان مری بارت با توجه به شدت رشد سلول‌های غیرعادی در مری و وضعیت سلامت عمومی بیمار انتخاب می‌شود.

بدون دیسپلازی

در این حالت پزشک موارد زیر را توصیه می‌کند:

• آندوسکوپی دوره‌ای برای تحت نظر گرفتن سلول‌های مری: اگر اثری از دیسپلازی در نمونه گرفته شده از مری دیده نشود، آندوسکوپی بعدی پس از یک سال انجام می‌شود و اگر باز هم تغییری مشاهده نشود، کافی است آندوسکوپی هر سه سال یکبار انجام شود.
• درمان بیماری رفلاکس معده به مری: مصرف دارو و تغییر سبک زندگی به تسکین نشانه‌ها و علائم کمک می‌کند. همچنین گاهی جراحی برای محکم کردن اسفنکتری انجام می‌شود که جریان اسید معده را کنترل می‌کند. البته درمان بیماری رفلاکس معده به مری سندرم مری بارت را درمان نمی‌کند و احتمالاً خطر ابتلا به سرطان را نیز کاهش نمی‌دهد، اما تشخیص دیسپلازی را آسان‌تر می‌کند.

دیسپلازی درجه پایین

وجود دیسپلازی درجه پایین باید توسط پاتولوژیست مجرب تایید شود. در این صورت پزشک آندوسکوپی بعدی را برای شش ماه بعد و سپس هر 12 ـ 6 ماه یکبار توصیه می‌کند. البته چنانچه تشخیص تایید شود، درمان مناسب با توجه به خطر ابتلا به سرطان مری توصیه می‌شود. پزشکان درمان‌های زیر را برای دیسپلازی درجه پایین ترجیح می‌دهند:

• برداشتن سلول‌های آسیب دیده مری از طریق آندوسکوپی
• رادیوفرکوئنسی ابلیشن: در این روش از گرما برای از بین بردن بافت غیرعادی مری استفاده می‌شود. ابلیشن رادیوفرکانسی پس از عمل آندوسکوپی برداشتن سلول‌ها توصیه می‌شود.

چنانچه مری در زمان آندوسکوپی اولیه التهاب قابل توجهی داشته باشد، آندوسکوپی دیگری پس از سه تا چهار ماه درمان با داروهای کاهش دهنده‌ی اسید معده انجام می‌شود.

دیسپلازی درجه بالا

دیسپلازی درجه بالا معمولاً نشانه هشدار ابتلا به سرطان مری در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل عمل برداشت سلولی از طریق آندوسکوپی یا ابلیشن رادیوفرکوئنسی توصیه می‌شود. دیگر روش‌های درمان عبارت است از:

• کرایوتراپی: گاز یا مایع سردی با آندوسکوپ به سلول‌های غیرعادی مری رسانده می‌شود. اجازه داده می‌شود تا سلول‌ها گرم و سپس دوباره منجمد شوند. چرخه انجماد و ذوب به این سلول‌های غیرعادی آسیب می‌زند.
• فوتودینامیک تراپی: سلول‌های غیرعادی با حساس کردن آنها نسبت به نور تخریب می‌شود.
• جراحی: بخش آسیب دیده مری برداشته می‌شود و بخش باقیمانده به معده متصل می‌شود.

احتمال عود مری بارت پس از درمان وجود دارد. از پزشک معالج خود بپرسید که آزمایش‌های بعدی را هر چند وقت یکبار باید انجام دهید. اگر برای از بین بردن بافت غیرعادی مری روش دیگری را به جز جراحی انتخاب کرده باشید، احتمالاً پزشک دارو برای کاهش اسید معده و کمک به التیام مری تجویز خواهد کرد.

سبک زندگی و درمان‌های خانگی

تغییر سبک زندگی به تسکین علائم بیماری رفلاکس معده به مری، یعنی عامل اصلی مری بارت کمک می‌کند. بنابراین سعی کنید تغییرات ساده زیر را در زندگی‌تان ایجاد کنید:

• وزن خود را در حد سالم نگه دارید.
• غذاها و نوشیدنی‌های محرک سوزش سر معده، مانند شکلات، قهوه، الکل و نعناع را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
• سیگار را ترک کنید.
• سرتان را هنگام خواب بالا بگذارید. زیر پایه‌های بالای تخت قطعات چوبی بگذارید تا سر بالاتر از بدن قرار بگیرد.

عوارض درمان نکردن ریفلاکس معده به بیماری

بیماران مبتلا به مری بارت بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به سرطان مری هستند. البته این خطر، حتی در بیمارانی که تغییرات پیش‌سرطانی در سلول‌های مری‌شان مشاهده شده، جزئی است. اکثر بیماران مبتلا به مری بارت هرگز دچار سرطان مری نمی‌شوند.